اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر (Passive-Aggressive): علائم، علل و روش‌های درمانی

آیا تاکنون با افرادی روبه‌رو شده‌اید که وقتی از چیزی عصبانی می‌شوند یا با موضوعی مخالف هستند، به‌جای ابراز مستقیم خشم از روش‌های زیرپوستی برای نشان‌دادن آن استفاده کنند؟ برای مثال، آیا پیش آمده است که هم‌اتاقی‌تان با دیدن لیوان چای شما در سینک ظرفشویی، با یک یادداشت به‌ظاهر طعنه‌آمیز به شما گوشزد کند که لیوان را بشویید؟ چنین افرادی اغلب دارای اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر هستند. تشخیص این اختلال و یافتن علت آن تا حدودی دشوار است و ممکن است با سایر اختلالات روانی آمیخته شده باشد. در این مقاله از دکترساینا، می‌خواهیم درباره علل و علائم اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.

اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر (مهاجم) چیست؟

اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر (Passive-Aggressive Personality Disorder) که به‌اختصار با PAPD نشان داده می‌شود، نوعی از اختلالات مربوط به سلامت روان است. افراد مبتلا به این اختلال احساس خشم و هیجانات منفی خود را به‌صورت غیرمستقیم یا منفعلانه ابراز می‌کنند و باعث آزار یا سردرگمی طرف مقابل می‌شوند.

به‌گفته انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA)، اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر یک اختلال دیرپا و غیرمنعطف است که در آن، فرد نوعی حس «تردید و دوگانگی نسبت به خود و دیگران» دارد که آن را با ابراز غیرمستقیم «منفی‌گرایی» درونی خود نشان می‌دهد. این دوگانگی باعث می‌شود اغلب اوقات بین آنچه این افراد می‌گویند و آنچه انجام می‌دهند، تناقض آشکاری وجود داشته باشد. بیایید اجزای این تعریف را کمی باز کنیم:

تردید و دوگانگی: به هیجانات یا نگرش‌های متناقض فرد نسبت به خودش، دیگران، موقعیت یا رویداد خاصی اشاره دارد.

منفی‌گرایی: نگرشی است که با مقاومت مداوم دربرابر پیشنهادهای دیگران یا تمایل به اقدام برخلاف انتظارات، درخواست‌ها یا دستورات مشخص می‌شود و اغلب هیچ دلیل مشخصی برای این مخالفت وجود ندارد.

دو مثال ساده از PAPD

فرض کنید شما با پنج‌نفر از دوستانتان تصمیم می‌گیرید به سفر بروید. سه نفر با شما موافق‌اند و یکی از آنها واضح می‌گوید که موقعیت مناسبی برای سفر ندارد و نمی‌آید. آخرین نفر که به اختلال شخصیت منفعل مهاجممبتلاست، حس متناقضی نسبت به این سفر دارد. به‌دلیل منفی‌گرایی درونی‌اش مخالف است اما به‌دلیل شخصیت منفعل خود، نمی‌تواند به‌وضوح آن را ابراز کند. درنتیجه، ابتدا با اشتیاق با سفر موافقت می‌کند اما در آخرین لحظه بدون هیچ توضیحی غیبش می‌زند. اگر اصرار کنید، می‌گوید فراموش کرده، خواب مانده یا مدارکش (مثل شناسنامه، پاسپورت یا بلیط) را گم کرده است!

به‌عنوان مثالی دیگر، فرض کنید به‌عنوان کارفرما از یکی از کارمندان خواسته‌اید در یک پروژه خاص شرکت کند. او تمایلی به شرکت در این پروژه ندارد و ناراضی است. در حالت عادی، اگر این کارمند واقعا امکان مشارکت نداشته باشد، به‌صراحت با شما مخالفت می‌کند و درصورتی‌که نپذیرید، علی‌رغم میل باطنی خود انجامش می‌دهد، درحالی‌که اگر دارای شخصیت منفعل پرخاشگر باشد، با اشتیاق تمام قبول می‌کند مشارکت کند؛ اما چه می‌شود؟ وظایفش را نصفه‌نیمه رها می‌کند، عمدا مرتکب اشتباهاتی می‌شود یا آن را به تعویق می‌اندازد تا به این صورت خشمش را ابراز کند.

نشانه‌ها و علائم اختلال منفعل پرخاشگر چیست؟

همان‌طور که در تعریف دیدیم، نشانه بارز افراد مبتلا به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر، وجود تناقض بین گفته‌ها و اقدامات آنهاست. البته گاهی اوقات چنین رفتاری در آدم‌های عادی هم دیده می‌شود؛ اما تفاوت اینجاست که افراد دارای شخصیت منفعل پرخاشگر تقریبا همیشه رفتارهای متناقص دارند. سایر نشانه‌ها و علائم رایج این اختلال عبارت‌اند از:

• وظایفی را که خودشان برای آن داوطلب شده‌اند یا برای انجام آنها اشتیاق نشان داده‌اند عمدا به تعویق می‌اندازند؛
• عمدا اسناد و مدارک مهم را گم می‌کنند تا در مهمانی‌ها، پروژه‌های کاری، نوبت پزشک، سفر و… حضور نیابند؛
• لجبازی و یکدندگی بیش‌ازحد نشان می‌دهند؛
• فراموش‌کردن وظایف بهانه همیشگی آنهاست؛
• در وظایفی که از انجام آنها ناراضی‌اند، عمدا مرتکب اشتباه می‌شوند؛
• بدون هیچ توضیحی در جلسات یا گردهمایی‌های اجتماعی و شغلی غیبت می‌کنند؛
• احساس کم‌ارزشی یا عزت‌نفس پایین دارند؛
• مدام از بدشانسی‌های زندگی شاکی‌اند؛
• از مراجع قدرت (معلم، کارفرما، والدین) متنفرند؛
• بدون دلیل مشخصی دربرابر وظایف معمول اجتماعی یا شغلی ساز مخالف می‌زنند؛
• مدام بین احساس دشمنی با دیگران و پشیمانی از این احساس در نوسان‌اند؛
• نسبت به افرادی که خوشبخت‌ترند احساس حسادت و کینه دارند؛
• خشم خود را با طعنه یا کنایه به‌شکل غیرمستقیم نشان می‌دهند؛
• دیگران را به‌خاطر هیجانات یا اقداماتشان سرزنش می‌کنند؛
• رفتار سرد یا انتقام‌جویانه با دیگران دارند بدون اینکه بگویند چرا.

علت و عوامل خطر اختلال شخصیت منفعل مهاجم چیست؟

علل اختلال شخصیت منفعل مهاجم هنوز نامشخص است اما تحقیقات نشان می‌دهد که این اختلال احتمالا به‌علت ترکیبی از عوامل زیر اتفاق می‌افتد:

۱. ژنتیک: عوامل ارثی ممکن است در شکل‌گیری الگوهای رفتاری منفعل پرخاشگرانه نقش داشته باشند.

۲. محیط زندگی: زندگی و رشد در محیط‌های ناسالم و آزاردهنده ممکن است از علل PAPD باشد؛ به‌ویژه محیط‌هایی که در آنها سوءمصرف مواد رایج بوده است. اعتیاد تأثیر زیادی در رفتارهای منفعل پرخاشگرانه دارد.

۳. تنبیه به‌خاطر ابراز خشم: کودکانی که به‌دلیل ابراز خشم یا احساسات منفی خود تنبیه می‌شوند، ممکن است در بزرگ‌سالی از ابراز مستقیم این احساس واهمه داشته باشند و به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر مبتلا شوند.

۴. ناتوانی در ابراز هیجانات: مهارت ابراز درست هیجانات از کودکی شکل می‌گیرد. کودکانی که هرگز آموزش نمی‌بینند چطور احساسات و هیجانات خود را قاطعانه بیان کنند، ممکن است الگوهای رفتاری PAPD را در بزرگ‌سالی نشان دهند.

۵. اختلال در روابط با مراجع قدرت: افرادی که در کودکی نتوانسته‌اند ارتباط مؤثری با بزرگ‌ترها ازجمله والدین، معلمان یا مراقبان خود برقرار کنند، در بزرگ‌سالی ممکن است به اختلال PAPD مبتلا شوند.

گاهی اوقات علت بروز PAPD، ابتلا به یکی دیگر از انواع اختلالات روانی است. برخی از اختلالات مرتبط با PAPD عبارت‌اند از:

• اختلال اضطراب؛
• افکار یا رفتار خودکشی؛
• سوءمصرف مواد؛
• اسکیزوفرنی؛
• اختلال دوقطبی؛
• اختلال یادگیری یا توجه؛
• اختلال شخصیت مرزی (BPD)؛
• اختلال شخصیت خودشیفته (NPD).

نکته: کودکان و نوجوانان ممکن است اغلب دربرابر دیگران، به‌ویژه بزرگ‌ترها که در موضع قدرت قرار دارند، نوعی مقاومت نشان دهند و تقریبا برای هرچیزی با آنها مخالفت کنند. اگر شدت این مقاومت متوسط باشد طبیعی است ولی یادتان باشد که باید با گذشت زمان کاهش یابد. در غیر این صورت ممکن است نشانه‌ای از اختلال PAPD باشد.

تشخیص بیماری شخصیت منفعل پرخاشگر چگونه است؟

اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر یک تشخیص پزشکی رسمی نیست و فقط رفتار منفعل پرخاشگرانه به‌عنوان یک ویژگی شخصیتی، الگوی رفتاری پویا یا سندرم شخصیتی در نظر گرفته شده است. البته در ویرایش چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV)، آن را به‌عنوان یک تشخیص مستقل و با اصطلاح «اختلال شخصیت منفی‌گرا» ذکر کرده بودند، اما در ویرایش پنجم (DSM-5) این‌طور نیست و به‌عنوان نمونه‌ای از «سایر اختلالات شخصیتی شناخته‌شده» طبقه‌بندی شده است.

به همین دلیل است که تشخیص PAPD تا حدودی دشوار است. بااین‌حال، یک روان‌پزشک یا روان‌شناس که با بیماری‌ها و اختلالات روانی آشنایی دارد، می‌تواند رفتارهای منفعل پرخاشگر را شناسایی کند و به فرد در اصلاح آن رفتارها و الگوهای فکری تحریف‌شده‌اش یاری برساند.

درمانگران برای تشخیص PAPD، از پرسش‌نامه‌هایی که به این منظور تنظیم شده‌اند استفاده می‌کنند یا سؤالاتی می‌پرسند که به یافتن نشانه‌های شخصیت منفعل یا سایر اختلالات روانی مرتبط با آن کمک کند. با این روش‌ها می‌توان موارد زیر را در فرد درمان‌جو ارزیابی کرد:

• ویژگی‌ها و رفتارهای عمومی؛
• توصیف تعاملات و روابط روزانه؛
• نقش‌های فرد در کار و زندگی؛
• سطح آگاهی هیجانی؛
• تعارضات بین‌فردی گذشته یا فعلی؛
• احساس ناامیدی؛
• افکار خودکشی؛
• سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به اختلالات روانی؛
• مصرف یا سوءمصرف مواد؛
• سنجش توانایی عملکرد فرد در زندگی روزمره، مانند محل کار یا مدرسه؛
• ارزیابی توانایی ایجاد و حفظ روابط سالم؛
• ارزش‌های فردی؛
• میزان آگاهی یا شناخت اجتماعی.

بعد از تشخیص، درمانگران راه‌هایی برای مدیریت این رفتارها در فرد پیدا می‌کنند.

آیا درمانی برای اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر وجود دارد؟

ازآنجاکه اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر به‌عنوان یک اختلال مستقل و رسمی در نظر گرفته نشده است، درمان مشخصی هم برای آن وجود ندارد. بااین‌حال، یک روان‌پزشک، روان‌شناس یا مشاور می‌توانند راه‌هایی برای شناسایی، مدیریت و متوقف‌کردن رفتارها و اقدامات متناقض افراد مبتلا ارائه دهند.

اهداف درمان شامل موارد زیر است:

• افزایش خودکارآمدی و عزت‌نفس؛
• بهبود توانایی فرد برای ابراز احساسات منفی ازجمله خشم؛
• بهبود توانایی درگیری مستقیم و مؤثر در تعارضات؛
• شناسایی دلایل احتمالی ایجاد PAPD و تلاش برای رفع آنها؛
• کمک به شکل‌دادن انتظارات واقع‌بینانه‌تر از خود و دیگران؛
• بهبود کنترل‌نفس و کاهش احساس ناامیدی؛
• حذف یا کاهش افکار خودکشی؛
• مدیریت هیجانات یا ادراکات منفی و یادگیری روش‌هایی برای تفکر عینی‌تر درباره آنها؛
• ایجاد هیجانات خنثی نسبت به دیگران، به‌ویژه مراجع قدرت یا کسانی که خوشبخت‌تر به نظر می‌رسند.

انواع روش‌های درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر چیست؟

درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر، دشوار ولی امکان‌پذیر است. درمانگران بر این باورند بهترین راه مقابله با رفتار منفعل پرخاشگرانه، درمان سایر اختلالاتی است که به آن دامن می‌زنند. برای نمونه، اگر فرد اختلال شخصیتی داشته باشد، می‌تواند با درمان این نوع اختلال به او کمک کرد هیجانات منفی ازجمله خشم را که ممکن است به رفتارهای منفعل پرخاشگرانه بینجامد مدیریت کند و به‌روشی مستقیم آن را بروز دهد. سایر روش‌های مؤثر برای درمان PAPD عبارت‌اند از:

درمان رفتاری دیالکتیکی (DBT)

این نوع درمان با کمک ذهن‌آگاهی و مدیریت هیجانات به فرد کمک می‌کند منفی‌گرایی شدید خود را کنترل کنند و به‌شیوه‌ سالم‌تری با دیگران ارتباط برقرار کنند.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

با این روش درمانی فرد می‌تواند درک کند که چه ارتباطی بین هیجانات، افکار و رفتارهایش وجود دارد و چگونه یکی از آنها بر دیگری تأثیر می‌گذارد. به این ترتیب، راحت‌تر می‌تواند افکار و باورهای منفی و ناسالم را در خود شناسایی کند و به‌جای آنها، الگوهای فکری و رفتاری سالم را در خود شکل دهد.

روان‌درمانی متمرکز بر انتقال (TFP)

این روش تخصصی است و تمرکز آن بر رابطه بین بیمار و درمانگر است. رفتارهایی که فرد مبتلا به اختلالات شخصیتی نسبت به درمانگر خود دارد، بازتابی از روابط بین‌فردی او در دنیای بیرون است. بنابراین، درمانگر می‌تواند با مطالعه این رفتارها درک بهتری از ویژگی‌های درمان‌جو پیدا کند و روش‌های مؤثرتری برای بهبود او به کار گیرد.

درمان متمرکز بر طرحواره (SFT)

در این روش، درمانگر الگوهای فکری یا باورهای منفی ریشه‌داری را که اغلب در اوایل زندگی فرد شکل می‌گیرند و به آنها طرحواره می‌گوییم، بررسی می‌کند. این طرحواره‌ها عمیقا ریشه‌دار هستند و بر نحوه درک افراد از خود و دیگران در طول زندگی تأثیر می‌گذارند. اصلاح طرحواره‌های منفی می‌تواند تغییرات مثبتی در خودپنداره و روابط بین‌فردی افراد ایجاد کند.

دارودرمانی

درصورتی‌که ارتباطی بین PAPD و یکی از اختلالات روانی قابل‌تشخیص وجود داشته باشد، می‌توان آن را با ترکیبی از تراپی و دارو به‌طور مؤثر درمان کرد. برخی از داروهایی که می‌توانند به درمان شخصیت منفعل کمک کنند عبارت‌اند از:

• داروهای ضداضطراب مثل بنزودیازپین‌ها؛
• داروهای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی مثل ریتالین؛
• تثبیت‌کننده‌های خلق مثل لیتیوم؛
• داروهای ضدروان‌پریشی مثل کلروپرومازین.

چرا درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر مهم است؟

افراد مبتلا به PAPD حتی اگر توانایی یادگیری و سازگاری با رفتارهای جدید را داشته باشند، بازهم دست از رفتارهای منفعلانه برنمی‌دارند. متأسفانه این اختلال بسته به شدتی که دارد، می‌تواند به‌شکل قابل‌توجهی بر موفقیت فرد در روابط بین‌فردی، تحصیل و کار تأثیر منفی بگذارد. بنابراین،درمان اختلال شخصیت منفعل پرخاشگرهرچه زودتر آغاز شود، بهتر است. اگر حس می‌کنید نشانه‌های این رفتارها را دارید، با یک روان‌درمانگر مشورت کنید.

چگونه با افراد دارای شخصیت منفعل برخورد کنیم؟

رفتارهای منفعل پرخاشگرانه فقط برای خود فرد مبتلا به این اختلال آسیب‌زننده نیستند، بلکه می‌توانند تأثیر منفی قابل‌توجهی بر اطرافیان او هم بگذارند. اگر چنین فردی را در محیط کار، منزل یا مدرسه دارید، خوب است بدانید چطور با او برخورد کنید. راهکارهای زیر را در نظر بگیرید:

آرامش خود را حفظ کنید

واکنش‌های هیجانی می‌توانند رفتار منفعل پرخاشگرانه را تشدید کنند. بنابراین آرامش خود را حفظ کنید و از هرگونه واکنش هیجانی دربرابر چنین رفتارهایی بپرهیزید.

مستقیم اما محترمانه صحبت کنید

نشانه اصلی رفتار منفعل پرخاشگرانه ابراز غیرمستقیم خشم است. بنابراین، وقتی چنین رفتارهایی را مشاهده می‌کنید، باید مستقیم ولی با آرامش به موضوع نزدیک شوید. مشکلی را که پیش آمده است واضح و بدون سرزنش مطرح کنید تا فرد تشویق شود احساسات خود را آشکارا بیان کند. برای مثال، خیلی شفاف بپرسید: «متوجه شدم کار به‌موقع انجام نشده؛ می‌شه درباره‌ش صحبت کنیم»؟

مرزها را تعیین کنید

تعیین مرزهای واضح و محکم با افرادی که رفتار منفعل پرخاشگرانه نشان می‌دهند، ضروری است. باید انتظارات و پیامدهای مشخصی برای رفتارها تعریف کنید. برای مثال، در محیط کار این قانون را بگذارید: «اگر نمی‌تونین در جلسه شرکت کنین، حتما باید از قبل اطلاع بدین. اگه دقیقه نود کنسلش کنین، هیچ عذر و بهانه‌ای پذیرفته نیست».

برقراری ارتباط آزاد را تشویق کنید

اگر متوجه رفتار منفعل پرخاشگرانه در کسی شده‌اید، سعی کنید فضای امنی به وجود آورید که بتواند مستقیما احساسات خود را بیان کند. به او اطمینان بدهید که اشکالی ندارد اگر ناامید، خشمگین یا ناراضی باشد. کافی است درباره آن حرف بزند و مخالفت خود را نشان دهد؛ نه اینکه حس خود را پنهان نگه دارد و بعدا با رفتارهای منفعلانه آن را ابراز کند.  

از یک درمانگر حرفه‌ای کمک بگیرید

اگر رفتار منفعل پرخاشگرانه به‌شکل مداوم رخ دهد و به اختلال تبدیل شود، می‌تواند به روابط بین‌فردی آسیب برساند. در این وضعیت شاید بهتر باشد از یک مشاور یا روان‌شناس برای برقراری یک ارتباط ساختاریافته کمک بگیرید. او می‌تواند به شما کمک کند مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنید.

سلامت روان

ویزیت آنلاین

از متخصصان این حوزه بپرسید

دریافت ویزیت آنلاین

از خودتان هم مراقبت کنید

مقابله با رفتار منفعل پرخاشگرانه می‌تواند طاقت‌فرسا باشد. بنابراین بسیار مهم است که از خودتان هم مراقبت کنید. برخی گزینه‌های درمانی مانند رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) یا درمان مدیریت خشم می‌تواند در مدیریت پیامدهای مقابله با چنین رفتارهایی کمک‌کننده باشد.

چهره‌های دارای علائم اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر

ازآنجاکه اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر به‌عنوان یک تشخیص مستقل وجود ندارد و بیشتر به‌عنوان یک الگوی رفتاری در نظر گرفته می‌شود، نمی‌توان به‌آسانی افراد مشهوری را معرفی کرد که این اختلال در آنها تشخیص داده شده باشد. بااین‌حال، شواهدی وجود دارند که برخی چهره‌های معروف در موقعیت‌های خاص رفتار منفعل پرخاشگرانه از خود نشان داده‌اند.

ازآنجاکه این افراد از یک سو تحت فشارهای اجتماعی و حرفه‌ای قرار دارند و از سوی دیگر، رسانه‌ها رفتارهای آنها را بزرگ‌نمایی یا تحریف می‌کنند، طبیعی است که آنها هم مانند من و شما گاهی برای کنترل خشم خود به‌جای رویارویی مستقیم، «رفتارهای منفعل پرخاشگرانه» نشان دهند. این لزوماً به‌معنای آن نیست که چنین اختلالی در آنها مشاهده می‌شود. بنابراین فقط نمونه‌های موردی داریم که برخی از آنها عبارت‌اند از:

تیلور سوئیفت با کیتی پری

این دو خواننده آمریکایی قبلا با هم دوست بودند اما به‌دلیل ماجراهایی این دوستی به هم خورد. در واکنش به این درگیری، کیتی پری یک توییت کنایه‌آمیز منتشر کرد که به‌وضوح به تیلور اشاره داشت. تیلور هم به‌شکل غیرمستقیم، در آهنگ خود Bad Blood ناراحتی‌اش از کیتی را نشان داد که نشان از یک رفتار منفعل پرخاشگرانه دارد.

سلنا گومز با کندال و کایلی جنر

سلنا گومز، خواننده آمریکایی، در واکنش به شایعه ارتباط شریک‌عاطفی‌اش جاستین بیبر با کندال جنر، مدل معروف، بلافاصله او و خواهرش کایلی را در شبکه‌های اجتماعی آنفالو کرد. ابراز غیرمستقیم خشم و جلب‌توجه عمومی بدون ارائه توضیح مشخص، نشانه‌ای از یک رفتار منفعل پرخاشگرانه است.

بیانسه

این خواننده مشهور بارها آهنگ‌هایی را منتشر کرده است که به‌شکل غیرمستقیم به روابط یا رقبای او اشاره داشته‌اند. منتقدان بعضی از ترانه‌های بیانسه را طعنه‌آمیز تفسیر می‌کنند و بر این باورند که او در آنها به افراد خاصی کنایه زده است. این می‌تواند نمونه‌ای از رفتار منفعل پرخاشگرانه باشد.

علاوه بر موارد بالا، نیکی میناژ، کانیه وست، دریک و امبر هرد نیز از چهره‌های مشهور دنیای موسیقی و سینما هستند که برخی منابع آن‌ها را به‌عنوان افرادی با رفتارهای منفعل پرخاشگرانه توصیف کرده‌اند.

فیلم‌ها و کتاب‌های مرتبط با اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر

فیلم‌ها و سریال‌ها یا کتاب‌هایی که شخصیت‌های مبتلا به اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر را به تصویر می‌کشند، اغلب با درون‌مایه روابط پیچیده، تعارضات پنهان و رفتارهای غیرمستقیم تولید می‌شوند. برخی از آنها شامل موارد زیر هستند:

فیلم جنگ رزها (The War of the Roses)

این فیلم محصول ۱۹۸۹ است و درباره زوجی است که در جریان طلاق خود به‌جای ابراز مستقیم خشم، با کارشکنی‌ها و خراب‌کردن زندگی یکدیگر با هم دشمنی می‌کنند. این رفتارها از نوع منفعل پرخاشگرانه هستند. مایکل داگلاس و کاتلین ترنر نقش این زوج را بر عهده دارند.

سریال اداره (The Office)

این سریال کمدی آمریکایی، رفتارهای روزمره و تعارضات بین‌فردی کارکنان یک شرکت را به‌صورت طنزآمیز نشان می‌دهد. چند تن از کاراکترهای سریال نمونه‌ای از افراد دارای اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر هستند. برای مثال دوایت شروت (Dwight Schrute) که با لجبازی یا کارشکنی‌های غیرمستقیم نارضایتی خود را از مدیرش مایکل اسکات (با بازی استیو کرل) نشان می‌دهد. او معمولا دستورات مایکل را به‌عمد نصفه‌نیمه انجام می‌دهد یا با وسواس بیش‌ازحد، پروژه را به تعویق می‌اندازد.

جیم هالپرت کاراکتر دیگری است که شوخی‌هایش کنایه‌آمیز است و خشمش را به‌صورت غیرمستقیم ابراز می‌کند. مایکل اسکات مدیر آنها است که گاهی به‌جای اینکه مستقیم مشکل را مطرح کند، با قهرکردن یا دیدگاه‌های کنایه‌ای، نارضایتی خود را از کارمندان نشان می‌دهد.

فیلم دختر گمشده (Gone Girl)

این فیلم محصول ۲۰۱۴ است و در آن رزاموند پایک نقش ایمی را باز می‌کند. شخصیت ایمی در این فیلم نمونه پیچیده‌ای از اختلال شخصیت منفعل پرخاشگر است که احتمالا با شخصیت ضد اجتماعی در هم آمیخته شده است. او به‌جای ابراز مستقیم ناراحتی یا خشم درونی خود، از روش‌های غیرمستقیم برای کنترل موقعیت‌ها و ابراز نارضایتی خود از همسرش استفاده می‌کند.

کتاب زندگی با مردان لجباز

نویسنده کتاب زندگی با مردان لجباز (Living with the passive-aggressive man)، روان‌شناس مشهوری به‌نام اسکات وتزلر (Scott Wetzler) است. او در این کتاب به‌شکل خاص به رفتارهای منفعل پرخاشگرانه در مردان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چنین رفتارهایی چطور در روابط عاطفی و خانوادگی ظاهر می‌شوند. علاوه بر آن، راهکارهایی برای شناسایی و مدیریت رفتارهای منفعل پرخاشگر ارائه می‌دهد. این کتاب را می‌توانید با ترجمه خانم مریم عاشری در انتشارات اسبار پیدا کنید.

کتاب لبخند عصبانی: روان‌شناسی PAPD در خانواده، مدرسه و محیط کار

کتاب لبخند عصبانی: روانشناسی رفتار منفعل پرخاشگر در خانواده، مدرسه و محیط کار (The Angry Smile: The Psychology of Passive-Aggressive Behavior in Families, Schools, and Workplaces) نوشته ساین وایتسون (Signe Whitson)، جودی لانگ (Jodi E. Long) و نیکلاس جیمز لانگ (Nicholas James Long) است که منبع جامعی از رفتارهای منفعل پرخاشگرانه به شمار می‌رود. نویسندگان کتاب به‌شکل خاص الگوهای رفتار منفعل در محیط‌های مختلف مثل خانواده، مدرسه و محل کار را بررسی کرده‌اند و توضیح می‌دهند که چرا افراد به رفتارهای غیرمستقیم مثل طعنه، قهر، تعویق‌انداختن عمدی وظایف و نظایر آن‌ها روی می‌آورند و چگونه می‌توان آنها را مدیریت کرد. متأسفانه ترجمه فارسی ندارد.

کتاب والدین سمی: غلبه بر میراث آسیب‌زای آنها و بازسازی زندگی‌تان

کتاب والدین سمی (Toxic Parents: Overcoming Their Hurtful Legacy and Reclaiming Your Life) به تأثیر تربیت ناسالم مثل سرکوب خشم در کودکی که یکی از علل اصلی رفتارهای منفعل پرخاشگرانه است می‌پردازد. نویسنده کتاب خانم سوزان فوروارد (Susan Forward) است که توضیح می‌دهد چطور تجربیات کودکی می‌تواند به رفتارهای منفعل بینجامد. این کتاب مستقیما به PAPD ارتباط ندارد اما ریشه‌های روانشناختی این رفتارها را بررسی می‌کند. فاطمه موحد پارسا این کتاب را به فارسی ترجمه کرده است و ناشر آن انتشارات الینا است.

کتاب ارتباط بدون خشونت: زبان زندگی

کتاب ارتباط بدون خشونت (Nonviolent Communication: A Language of Life) به افراد آموزش می‌دهد چطور هیجانات و نیازهای خود را به‌صورت مستقیم بیان کنند. چون یکی از مشکلات اصلی افراد منفعل پرخاشگر ناتوانی در ابراز مستقیم خشم یا نارضایتی است، این کتاب می‌تواند برای مدیریت این رفتارها سودمند باشد. البته مستقیم درباره PAPD نیست ولی راهکارهایی برای غلبه بر رفتارهای غیرمستقیم ارائه می‌دهد. نویسنده کتاب مارشال بی. روزنبرگ (Marshall B. Rosenberg) است و کامران رحیمیان آن را به فارسی برگردانده است. می‌توانید آن را از نشر اختران تهیه کنید.

سؤالات متداول