کشف تفاوت جوش و تبخال تناسلی!

تبخال و جوش تناسلی هر دو می‌توانند به‌شکل برجستگی‌هایی کوچک و پر از چرک در ناحیه شرمگاهی ظاهر شوند. گرچه این ضایعات پوستی تفاوت‌هایی اساسی دارند، بعضی از افراد آنها را با هم اشتباه می‌گیرند، به‌ویژه زمانی که تبخال در مراحل اولیه قرار دارد. با آگاهی از علائم و شکل ظاهری راحت‌تر می‌توانید تفاوت جوش و تبخال تناسلی را تشخیص دهید. در ادامه با تفاوت جوش و تبخال تناسلی ازنظر شکل ظاهری، علت بروز، علائم، روش‌های تشخیص و درمان، عوارض و روش‌های پیشگیری بیشتر آشنا می‌شویم.

بخش اول: تفاوت جوش و تبخال تناسلی از نظر علت

در این بخش، تفاوت جوش و تبخال تناسلی را از نظر علت، بررسی می‌کنیم. هریک از این دو عارضه علت‌های متفاوتی دارند.

جوش تناسلی

خوشبختانه جوش‌های تناسلی مسری نیستند. جوش یا آکنه زمانی ایجاد می شود که سبوم (چربی که از منافذ پوست ترشح می‌شود تا رطوبت پوست را حفظ کند) و سلول‌های مرده در منافذ پوست یا فولیکول مو جمع می‌شوند. با توقف ریزش سلول‌های مرده پوست و تجمع چربی، باکتری‌ها می‌توانند رشد کنند که می‌تواند منجر به التهاب و قرمزی شود. سایر علل جوش‌های تناسلی عبارت‌اند از:

• درماتیت تماسی: براثر قرارگرفتن در معرض آلرژن یا محرکی مانند عطر، یک گیاه یا مواد موجود در زیورآلات ایجاد می‌شود.
• موهای زیرپوستی: گاهی موی تراشیده‌شده در داخل پوست و به‌سمت عقب رشد می‌کند. موهای زیرپوستی بیشتر در افرادی دیده می‌شوند که موهای ضخیم و مجعدی دارند و اغلب موهایشان را می‌تراشند، با موچین یا بند برمی‌دارند یا با وکس اپیلاسیون می‌کنند.
• فولیکولیت (التهاب فولیکول‌های مو): عفونت باکتریایی یا قارچی در فولیکول مو است که می‌تواند موجب پرشدن فولیکول از چرک و پوسته شده و متورم شود یا بخارد.
• فشار (مثلا فشار ناشی از لباس‌های تنگ)؛
• رطوبت؛
• آلاینده‌ها؛
• اسکراب‌کردن پوست؛
• استرس؛
• تغییرات هورمونی؛
• داروها (به‌ویژه داروهای حاوی هورمون‌هایی شامل لیتیوم و کورتیکواستروئیدها).

در موارد زیر احتمال ایجاد جوش تناسلی افزایش می‌یابد:

• تعریق زیاد؛
• پوشیدن لباس‌های تنگی که می‌توانند عرق و مواد زائد را زیر پوست نگه دارند؛
• تراشیدن موهای ناحیه تناسلی؛
• گرم و مرطوب بودن هوا.

تبخال تناسلی

ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) عامل تبخال تناسلی است. این ویروس می‌تواند از طریق فعالیت جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. HSV عمدتا از طریق رابطه جنسی تناسلی منتقل شود، ولی با رابطه جنسی دهانی یا مقعدی نیز قابل‌انتقال است.

دو نوع ویروس تبخال وجود دارد:

• HSV-1 که عموما عامل تبخال دهانی است، از طریق تماس با بزاق حاوی ویروس و تبخال منتقل می‌شود. HSV-1 می‌تواند از طریق دهان (رابطه دهانی) منتقل شود ولی در اندام تناسلی ظاهر شود.
• HSV-2 معمولا در اطراف دستگاه تناسلی وجود دارد و از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. این ویروس عامل اصلی تبخال تناسلی است.  

فعالیت جنسی می‌تواند موجب انتقال هر دو نوع ویروس تبخال شود. انجام رابطه جنسی با استفاده از پوشش فیزیکی مانند کاندوم می‌تواند از انتقال ویروس جلوگیری کند. با این حال حتی در صورت استفاده از کاندوم یا کاندوم دهانی نیز ممکن است که به ویروس مبتلا شوید.

تبخال می‌تواند به روش‌های زیر منتقل شود:

• تماس با پوستی که طبیعی به نظر می‌رسد یا فردی که علائم قابل‌مشاهده‌ای ندارد و از ابتلای خود آگاه نیست.
• تماس با زخم‌های تبخال؛
• تماس با ترشحات تناسلی یا دهانی فرد مبتلا به تبخال.

بخش دوم: تفاوت جوش و تبخال تناسلی از نظر علائم

جوش و تبخال تناسلی می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند، ولی تفاوت‌های مهمی نیز میان آنها وجود دارد. علائم مشترک جوش و تبخال تناسلی عبارت‌اند از:

• ظاهرشدن به‌شکل دسته‌ای از برجستگی‌های قرمز؛
• ایجاد خارش؛
• وجود چرک در داخل آنها.

جوش تناسلی

جوش‌های تناسلی معمولا سفت هستند و ممکن است که به‌صورت تکی یا در دسته‌های کوچک ظاهر شوند. جوش‌ها ممکن است در قسمت‌هایی ایجاد شوند که لباس زیر یا سایر لباس‌های تنگ با پوست در تماس است و موجب تجمع عرق و آلودگی می‌شود.

جوش‌ها داخل منافذ پوست ایجاد می‌شوند و فقط وقتی که چرک کافی در آنها جمع شود از سطح پوست بالاتر می‌روند. براثر فشاردادن یا خراشیدگی، چرک غلیظ یا خون از آنها خارج می‌شود. خارش یا سوزش در جوش‌ها طبیعی است، ولی دردناک نیستند مگر اینکه آنها را فشار دهید. جوش‌ها ممکن است که پس از ورزش، گرما یا رطوبت شدید نیز ظاهر شوند. در بیشتر موارد جوش‌ها پس از مدت کوتاهی برطرف می‌شوند.

تبخال تناسلی

ممکن است که سال‌ها با ویروس HSV زندگی کنید بدون اینکه هیچ علائمی داشته باشید. تبخال تناسلی معمولا به‌صورت تکه‌ای از برجستگی‌های کوچک قرمز، بنفش یا سفید یا زخم‌های قرمز ظاهر می‌شود. این ضایعات معمولا درناک هستند. ضایعات ناشی از تبخال تناسلی معمولا نرم‌تر از جوش هستند و گاهی شبیه تاول‌های ریز و دردناکی پر از مایع شفاف هستند. تاول‌ها ممکن است که به‌صورت خوشه‌ای باشند و روی مقعد و دهان نیز مشاهده شوند.

تاول‌های پر از چرک درنهایت می‌ترکند و جایی شبیه زخم را روی پوست باقی می‌گذارند. ممکن است که با ترکیدن تاول درد بیشتری را احساس کنید. گاهی چند هفته طول می‌کشد تا تبخال بهبود یابد و معمولا اولین بروز آن شدیدتر است. ممکن است که بیماران مبتلا به تبخال تناسلی علائم دیگری نیز داشته باشند، مانند:

• درد؛
• ترشحات واژن؛
• زخم‌هایی در اطراف اندام تناسلی، مقعد یا نواحی اطراف؛
• قرمزی؛
• تورم؛
• گزگز یا درد در اطراف اندام تناسلی، مقعد، باسن یا پاها؛
• خارش در اطراف اندام تناسلی یا مقعد؛
• تاول‌هایی که می‌ترکند و سپس پوسته می‌شوند؛
• علائم شبیه آنفولانزا مانند سردرد، خستگی، تب بالا (حدود ۳۸ درجه یا بیشتر) یا تورم غدد لنفاوی.

در برخی از موارد شدید، تبخال می‌تواند منجر به التهاب عصبی (مرتبط با مغز) شود. با شروع درمان در اولین بروز تبخال می‌توان این خطر را به حداقل رساند.

جدول مقایسه بعضی از علائم رایج تبخال و جوش تناسلی

بخش سوم: تفاوت جوش و تبخال تناسلی از نظر شکل ظاهری

جوش و تبخال تناسلی ازنظر ظاهری نیز تفاوت‌هایی دارند. البته ممکن است که تبخال در ابتدای بروز، ظاهری شبیه جوش داشته باشد و تشخیص آنها از یکدیگر دشوار باشد.

جوش تناسلی

• جوش‌های تناسلی اغلب به‌صورت بثوراتی به‌رنگ قرمز یا برجستگی‌هایی پر از چرک سفید هستند.
• جوش‌ها می‌توانند به‌صورت تکی یا در دسته‌هایی کوچک ظاهر شوند.
• جوش‌ها معمولا کاملا گرد هستند و الگوهای مشخصی دارند.

تبخال تناسلی

• تبخال تناسلی می‌تواند به‌شکل برجستگی‌های قرمز یا سفیدِ پر از مایع شفاف یا به‌صورت زخم‌های قرمزی باشد که معمولا دردناک هستند.
• گاهی برجستگی‌های تبخال، شفاف یا زرد هستند و با مایع شفافی پر شده‌اند.
• زخم‌های تبخال معمولا بزرگ‌تر و قرمزتر از جوش‌ها هستند و می‌توانند به تاول‌هایی دردناک تبدیل شوند.

بخش چهارم: تفاوت جوش و تبخال تناسلی از نظر روش‌های تشخیص

جوش و تبخال تناسلی را می‌توان از روی ظاهر تشخیص داد، ولی در روش‌های تشخیص آنها تفاوت‌هایی نیز وجود دارد.

جوش تناسلی

پزشک برای تشخیص جوش تناسلی کارهای زیر را انجام می‌دهد:

• بررسی ضایعات پوستی برای تشخیص اینکه آیا جوش هستند.
• تجویز آزمایش‌هایی برای رد علل دیگر، در صورت لزوم یا در صورتی که جوش‌ها شدید به نظر می‌رسند.
• سؤال‌کردن درمورد سایر علائمی که دارید.
• سؤال‌کردن درمورد تغییرات اخیر دارویی.
• توجه به تغییرات در سیکل‌های قاعدگی.

اگر جوش‌های تناسلی بزرگ‌تر، نرم‌تر یا قرمزتر شوند یا بیشتر از یک هفته ادامه پیدا کنند احتمالا باید برای عفونت مقاربتی آزمایش دهید. بروز جوش‌های ملتهبی که پس از چند روز برطرف نمی‌شوند می‌تواند نشانه بیماری‌های مقاربتی مانند تبخال یا سیفلیس باشد.

تبخال تناسلی

تبخال تناسلی در بیشتر افراد شناسایی نمی‌شود، چون معمولا علائم آن خفیف است. در موارد خفیف ممکن است که زخم‌های تبخال را با جوش اشتباه بگیریم. انجام آزمایش تشخیص تبخال برای تمام افرادی که با فردی آلوده تماس جنسی داشته‌اند ضروری است، حتی اگر فرد آلوده علائمی نداشته باشد.  

برای تشخیص تبخال ابتدا پزشک ضایعات پوستی ایجادشده را معاینه می‌کند. او می‌تواند با انجام آزمایش‌های زیر از تشخیص خود مطمئن شود.

کشت HSV

پزشک ضایعه یا تاول را سواب می‌کشد و نمونه را به آزمایشگاه می‌فرستد. بررسی نمونه نشان می‌دهد که آیا ویروس تبخال موجب ضایعات پوستی شده است یا خیر. نتایج آزمایش پس از حدود یک هفته آماده می‌شود.

آزمایش‌های HSV DNA

معمولا این آزمایش‌ها با استفاده از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) برای تکثیر سریع ویروس انجام می‌شوند. این روشی سریع و دقیق برای تشخیص ویروس HSV است که نتیجه آن پس از حدود ۲ ساعت آماده می‌شود.

آزمایش سرولوژیک تبخال

در این آزمایش از نمونه‌ای از خون برای بررسی برخی از آنتی‌بادی‌های HSV استفاده می‌شود. آماده‌شدن نتیجه این آزمایش نیز حدود یک هفته طول می‌کشد.  

غربالگری عمومی برای افرادی که هیچ علائمی ندارند یا در معرض این ویروس قرار ندارند توصیه نمی‌شود، زیرا تست‌ها زمانی بیشترین قابلیت اطمینان را دارند که عفونت فعال باشد.

در صورت تأیید ابتلا به تبخال تناسلی ممکن است که احتمال ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی نیز بررسی شود.

بخش پنجم: تفاوت جوش و تبخال تناسلی از نظر روش‌های درمان

جوش‌های تناسلی پس از مدتی کوتاه و بدون نیاز به درمان برطرف می‌شوند. ولی اگر جوش‌ها با تغییرات روتین ساده برطرف نشدند یا مدت کوتاهی پس از فعالیت جنسی ظاهر شدند، باید به پزشک مراجعه کنید.

جوش تناسلی

معمولا نیازی به درمان جوش‌های تناسلی نداریم و صرفا انجام اقدامات بهداشتی مناسب، کافی است. کارهایی که می‌توانیم انجام دهیم عبارت‌اند از:

• استفاده از صابون و کرم‌های آنتی‌باکتریال؛
• استفاده از حمام سیتز (شستن ناحیه نشیمنگاه) و نمک اپسوم به‌مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه یا طبق دستور پزشک؛
• تمیز نگه‌داشتن سطح پوست با صابون ملایم و بدون عطر؛
• پرهیز از کندن یا ترکاندن جوش‌ها؛
• چند بار در روز استفاده از کمپرس گرم؛
• خشک نگه‌داشتن جوش؛
• پوشیدن لباس‌های گشاد؛
• استفاده از کرم‌های ضد جوش یا ضد التهاب.

تبخال تناسلی

ویروس HSV قابل‌درمان نیست ولی می‌توانید با درمان‌های خانگی و دارو تبخال‌ها را کنترل کنید. پزشک معمولا برای مبارزه با عفونت تبخال داروهای ضدویروس را تجویز می‌کند. باید داروهای تجویزی را مصرف کنید و تا زمان بهبودی تبخال‌ها از تماس جنسی خودداری کنید. اگر ضایعات دردناک باشند پزشک مصرف داروهای مسکن بدون نسخه را توصیه می‌کند یا داروهایی قوی‌تر را تجویز می‌کند.

داروهای ضدویروس برای درمان تبخال تناسلی عبارت‌اند از:

• والاسیکلوویر (والترکس)؛
• فامسیکلوویر؛
• آسیکلوویر (زویراکس).

تاول‌های تبخال تناسلی را پاره نکنید، زیرا می‌تواند موجب گسترش بیشتر ویروس شود و درد را افزایش دهد.

بخش ششم: تفاوت جوش و تبخال تناسلی از نظر عوارض

جوش تناسلی

عوارض ناشی از جوش‌های تناسلی شایع نیستند و معمولا ملایم و خفیف هستند. این عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• عفونت؛
• جای جوش دائمی؛
• تیرگی یا تغییررنگ پوست؛
• افسردگی یا اضطراب براثر ظاهر پوست.

تبخال تناسلی

اگر تبخال تناسلی درمان نشود، می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• جای زخم دائمی؛
• تیرگی یا تغییررنگ پوست؛
• ذات‌الریه؛
• التهاب گلو؛
• التهاب مغز (آنسفالیت)؛
• التهاب غشای مغز یا ستون فقرات (مننژیت)؛
• عفونت چشم (کراتیت)؛
• ازدست‌دادن بینایی براثر ایجاد تبخال در چشم؛
• آسیب به کبد (هپاتیت).

بخش هفتم: تفاوت جوش و تبخال تناسلی از نظر روش‌های جلوگیری

جوش‌ها می‌توانند به‌طور ناگهانی ظاهر شوند؛ بنابراین پیشگیری کامل از آنها دشوار است. معمولا تمیز نگه‌داشتن ناحیه با پاک‌کننده‌های ملایم کافی است. برای جلوگیری از ابتلا به تبخال می‌توانید هر بار که رابطه جنسی دارید اقداماتی را انجام دهید.  

جوش تناسلی

• دست‌کم یک بار در روز و پس از هر فعالیتی که موجب تعریق در اندام تناسلی می‌شود این ناحیه را بشویید.
• برای تهویه بهتر در ناحیه تناسلی لباس زیر نخی و گشاد بپوشید.
• به‌ویژه پس از تعریق شدید حمام کنید.
• از تراشیدن یا اپیلاسیون با وکس ناحیه تناسلی اجتناب کنید (معمولا کوتاه‌کردن یا لیزر موهای زائد گزینه‌های مطمئن‌تری هستند).
• در صورت اصلاح ناحیه تناسلی از کرم اصلاح و تیغ تیز استفاده کنید و تیغ را در جهت رویش موها بکشید.
• اندام تناسلی را خشک نگه دارید.
• درمورد تغییرات هورمونی احتمالی، مانند تغییرات هورمونی ناشی از سیکل‌های قاعدگی، با پزشک متخصص صحبت کنید.
• از اسکراب شدید یا برداشتن موهای ناحیه تناسلی خودداری کنید.

تبخال تناسلی

پرهیز از تماس جنسی بهترین راه جلوگیری از ابتلا به تبخال یا انتقال آن به دیگران است. برای جلوگیری از ابتلا یا انتقال HSV هنگام رابطه جنسی:

• همیشه از کاندوم یا کاندوم دهانی استفاده کنید.
• اگر شما یا همسرتان دچار تبخال تناسلی شده‌اید، از رابطه جنسی پرهیز کنید.
• در صورت ابتلا به تبخال از داروهای ضدویروس استفاده کنید که می‌تواند احتمال انتشار ویروس را ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش دهد.
• از اسباب‌بازی‌های جنسی مشترک استفاده نکنید.

سؤالات متداول