علائم سرطان غدد لنفاوی گردن؛ از نشانه‌های اولیه تا روش‌های تشخیص و درمان
سرطان غدد لنفاوی گردن یکی از شایع‌ترین نشانه‌های اولیه‌ی درگیری سیستم لنفاوی است. این بیماری ممکن است در سکوت رشد کند، ولی بدن تلاش می‌کند با علائمی که اغلب ظریف و نامحسوس‌اند، هشدار دهد. ریشه‌یابی به‌موقع علائم و تشخیص زودهنگام این کنسر، مسیر درمان را هموار و احتمال بهبودی را بیشتر می‌کند. در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا درباره علائم سرطان غدد لنفاوی گردن بخوانید و روش‌های تشخیص و درمان را کشف کنید.
سرطان غدد لنفاوی گردن چیست؟
سرطان غدد لنفاوی گردن حالتی است که سلول‌های غیرطبیعی و سرطانی در محل غدد لنفاوی گردن شروع به رشد و تکثیر کنترل‌نشده می‌کنند. این وضعیت معمولا ناشی از عفونت، بیماری التهابی یا بدخیمی‌سرطان متاستاتیک است و عملکرد غدد را مختل می‌کند.
- اگر منشأ این سرطان از خودِ سلول‌های لنفاوی باشد، لنفوم (Lymphoma) نام دارد.
- اگر شیوع سرطان از محل غدد باشد، سرطان از نوع لنفوم هوچکین (Hodgkin’s Lymphoma) یا غیرهوچکین (Non-Hodgkin’s Lymphoma) خواهد بود.
- متاستاز (Secondary Cancer) نیز مربوط به مهاجرت سلول‌های سرطانی از بافت یا اندام دیگری (مانند حلق، حنجره، تیروئید یا ریه) به غدد لنفاوی گردن گسترش است.
عملکرد غدد لنفاوی در بدن
سیستم لنفاوی از عروق تیوپی و خوشه‌هایی از سلول‌ها به‌اسم «غدد لنفاوی» طراحی شده و وظیفه‌اش مبارزه با میکروب‌هاست. غدد لنفاوی (به‌اصطلاح دیگر گره‌های لنفاوی) درست مثل یک فیلتر پاک‌کننده، در کنار طحال، مغز استخوان و مجاری لنفی قرار می‌گیرند و با حذف میکروب‌ها و مواد زائد را از مایع لنفاوی، نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی بدن دارند. کارکردهای غدد لنفاوی در بدن عبارت است از:
- مایع لنفاوی حاوی زائدات، میکروب‌ها و سلول‌های مرده از غدد لنفاوی می‌گذرد و بعداز تصفیه، عوامل بیماری‌زا دفع می‌شوند.
- غدد لنفاوی محل تولید و فعال‌سازی سلول‌های لنفوسیت (ایمنی) B و T است که به‌محض تماس با میکروب یا ویروس، فعال می‌شوند و پاسخ ایمنی را آغاز می‌کنند.
- برخی مواد غذایی (مثل چربی‌ها) ازطریق سیستم لنفاوی به جریان خون بازگردانده می‌شوند.
تفاوت غدد لنفاوی عفونی و سرطانی
| غدد لنفاوی عفونی | غدد لنفاوی سرطانی |
| معمولا ریشه در عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی دارد. | به‌علت درگیری سلول‌های سرطانی مثل لنفوم یا متاستاز از اندام دیگر) ایجاد می‌شود. |
| دردناک و حساس است (به‌ویژه هنگام لمس). | معمولا بدون درد است. |
| تورم سریع و ناگهانی اتفاق می‌افتد. | به‌آرامی و تدریجی بزرگ می‌شود. |
| نرم و متحرک است و زیر پوست حرکت می‌کند. | سفت، سخت و غیرمتحرک است (به بافت اطراف می‌چسبد). |
| پوست روی آن قرمز و گرم می‌شود. | رنگ پوست روی غدد تغییر نمی‌کند و طبیعی می‌ماند. |
| با علائم عفونت مثل تب، گلودرد، سرفه یا خستگی همراه است. | با علائم سرطان مثل کاهش وزن بی‌دلیل، تب مکرر یا شبانه، تعریق شبانه، ضعف و خستگی طولانی‌مدت است. |
| در یک ناحیه خاص (مثل گردن یا زیر فک) ظاهر می‌شود. | ممکن است چند ناحیه بدن هم‌زمان درگیر شوند. |
| پس از درمان عفونت، به‌سرعت کوچک می‌شود. | حتی با آنتی‌بیوتیک یا درمان عفونت کوچک نمی‌شود. |
علائم سرطان غدد لنفاوی گردن
- رشد تدریجی توده‌ها در ناحیه گردن شایع‌ترین علامت سرطان غدد لنفاوی گردن است.
- گلودرد و یا گوش درد مداوم می‌تواند حاکی از سرطانی‌شدن غدد لنفاوی گردن باشد.
- اگر غده‌ها سفت و سخت و غیرمتحرک باشند و با لمس حرکت نکنند، علامت خطر است.
- تورم مداوم در یک سمت یا دو سمت گردن بدون علائم عفونت می‌تواند یک نشانه باشد.
- تب‌های مکرر یا تب شبانه که علت خاصی ندارد را جدی بگیرید.
- تعریق شبانه شدید حتی در هوای خنک از علائم سرطان غدد لنفاوی گردن است.
- کاهش وزن ناگهانی و بی‌دلیل می‌تواند نشانه‌ای محکم باشد.
- یکی از دلایل خستگی و ضعف مداوم، سرطانی‌شدن این غده‌هاست.
- تغییر صدای ناگهانی احتمالا به‌خاطر این نوع کنسر است.
- در صورت گسترش به بافت‌های اطراف، بیمار درد و فشار در ناحیه گلو و دشواری بلع را تجربه می‌کند.
نشانه‌های اولیه سرطان غدد لنفاوی گردن
| علائم موضعی (در ناحیه گردن) | علائم عمومی (سیستمی) |
| رشد آرام یک توده یا برآمدگی بدون درد در یک سمت یا دو سمت گردن. | تب‌های مکرر یا تب شبانه بدون علت معلوم. |
| سفتی و ثبات توده حتی درصورت لمس. | تعریق زیاد و غیرطبیعی شبانه. |
| عدم تغییر رنگ پوست گردن در ناحیه توده به قرمزی | کاهش وزن بی‌دلیل (بیش از ۱۰٪ وزن بدن در چند ماه). |
| احساس فشار گاه‌به‌گاه در گردن یا گلو. | خستگی یا ضعف عمومی طولانی‌مدت. |
| – | خارش بدن بدون علت معلوم. |
| – | بی‌اشتهایی |
دلایل تورم غدد لنفاوی گردن: از عفونت تا سرطان
تورم غدد لنفاوی معمولا به‌دلیل تجمع سلول‌های ایمنی قبل‌از ارسال به محل مورد نیاز در بدن است و این تجمع فشار و تورم غدد را به‌دنبال دارد. همچنین ممکن است تورم غدد لنفاوی ناشی از دلایل دیگر باشد:
- سرماخوردگی‌های معمولی و آنفولانزا؛
- عفونت‌های سینوسی یا سینوزیت؛
- عفونت‌های جزئی پوستی؛
- عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک و استافیلوکوک؛
- بیماری‌های ویروسی مانند هپاتیت، آبله مرغان و زونا، یا سرخک و سرخجه؛
- بیماری‌های باکتریایی غیرمعمول مانند طاعون یا سل؛
- بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس یا سندرم شوگرن؛
- شرایط غدد درون ریز مانند پرکاری تیروئید؛
- واکنش به داروها؛
- انواع سرطان خون یا متاستاتیک؛
- عفونت‌های مقاربتی.
چه زمانی تورم غدد لنفاوی گردن نگران‌کننده است؟
علائم سرطان غدد لنفاوی گردن زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شوند که:
- بیمار سابقه خانوادگی لنفوم داشته باشد. اگر یکی از بستگان خونی مثل والدین یا خواهر و برادر، مبتلا به لنفوم باشند، خطر ابتلا قوی‌تر است.
- فرد سیستم ایمنی ضعیف داشته یا دچار بیماری های خودایمنی باشد. بیماری‌هایی که بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند، مثل آرتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوی سیستمیک، بیماری التهابی روده و موارد دیگر، احتمال ابتلا به لنفوم را زیاد می‌کنند. حتی پیوند عضو سیستم ایمنی را به‌شدت ضعیف و آسیب‌پذیر می‌کند.
- عفونت گسترش یافته باشد. عفونت‌های مختلف ازجمله ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)، ویروس اپشتین بار، ویروس لنفوتروپیک T انسانی ۱ (HTLV-۱)، هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)، هپاتیت C و موارد دیگر با لنفوم مرتبط هستند.
اگر نمی‌توانید دلیلی برای تورم غده‌های لنفاوی گردن پیدا پیدا کنید و این غده‌ها روزبه‌روز بزرگ‌تر شوند، تورم آنها بیش‌از ۲ هفته طول کشیده و کاملا هم سفت و سخت هستند، یا اگر به مشکل تنفس و بلع برخورده‌اید، شب‌ها عرق می‌کنید، همیشه تب دارید، بی‌دلیل وزنتان کم شده و دچار خستگی هستید، وقت مراجعه به پزشک است.
جدای از سرطان، ده‌ها مشکل دیگر می‌توانند باعث تغییر ظاهر یا احساس غدد شوند. مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات تشخیصی برای ریشه‌یابی دقیق و اطمینان از وضعیت سلامت واجب است.در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ناحیه گردن، می‌توانید با ویزیت آنلاین متخصص غدد مشورت کنید تا بدون نیاز به مراجعه حضوری، علت دقیق مشکل و روش درمان مناسب بررسی شود.
اهمیت تشخیص به‌موقع و دقیق سرطان غدد لنفاوی
تشخیص به‌موقع و دقیق سرطان غدد لنفاوی در مسیر درمان و بهبود پیش‌آگهی بیمار نقش حیاتی دارد. این سرطان در مراحل اولیه بدون درد و علائم واضح است و ممکن است مدت‌ها در بدن باشد، به سایر غدد لنفاوی و اندام‌های حیاتی گسترش بیابد و فرد بی‌خبر باشد. بررسی دقیق با روش‌های تشخیصی مثل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، آزمایش خون و نمونه‌برداری (بیوپسی) امکان تعیین نوع و شدت سرطان را فراهم می‌کند. هرچه تشخیص زودتر انجام شود، شانس کنترل کامل بیماری و پیشگیری از عوارض جدی بیشتر است.
روش‌های تشخیص سرطان غدد لنفاوی گردن
پزشک انواع آزمایش خون، سایر تست‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری یا حتی بیوپسی بافت غدد را تجویز می‌کند تا با مشاهده آنها پی به علت علائم سرطان غدد لنفاوی گردن ببرد و ابتلا به سرطان را تأیید یا رد کند. رویکردهای تشخیصی پرکاربرد عبارت‌اند از:
- معاینه فیزیکی: ارزیابی اولیه برای بررسی اندازه، حساسیت و حرکت غدد در محل. همچنین بررسی علائم همراه مثل تب، کاهش وزن یا تعریق شبانه.
- آزمایش خون: شمارش سلول‌های خونی و آزمایش‌های مربوط به عملکرد کبد و کلیه.
- تصویربرداری: سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن جهت مشاهده تصاویر دقیق از غدد لنفاوی و ساختارهای اطراف ارائه. انجام پت‌اسکن جهت تشخیص سلول‌های سرطانی فعال و بررسی گسترش به دیگر بافت‌ها.
- بیوپسی یا آسپیراسیون با سوزن ظریف: تعیین خوش‌خیم یا بدخیم بودن تومور و تشخیص قطعی ابتلا به سرطان با نمونه‌برداری از بافت غدد. به‌علاوه آزمایش پاتولوژیک و ایمنوهیستوشیمی جهت تشخیص نوع سرطان (لنفوم یا متاستاز).
روش‌های درمان سرطان غدد لنفاوی گردن
درمان سرطان غدد لنفاوی گردن معمولا شامل ترکیبی از روش‌های درمانی مختلف مثل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و درمان هدفمند است. پزشک معالج بعداز تشخیص قطعی علائم سرطان غدد لنفاوی گردن، بسته به نوع و مرحله کنسر، سن‌و‌سال و سبک زندگی بیمار، درمان مناسب را از میان این روش‌ها انتخاب می‌کند:
- درمان علت زمینه‌ای. تورم غدد لنفاوی ممکن است با طی شدن روند یا درمان علت زمینه‌ای از بین برود. گاهی اوقات، بهتر است اجازه دهید غدد لنفاوی شما به طور طبیعی با بهبودی بدن به حالت عادی برگردند.
- شیمی‌درمانی. معمولاً درمان اولیه‌ای است که به صورت دوره‌ای برای از بین بردن سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. معمولاً با پرتودرمانی ترکیب می‌شود و ممکن است قبل، حین یا بعد از پرتودرمانی تجویز شود.
- رادیوتراپی. تابش هدفمند به نواحی آسیب‌دیده، معمولاً ۳۰ تا ۳۵ دوز، طی ۵ روز در هفته به مدت ۶-۷ هفته تجویز می‌شود. این درمان با شیمی‌درمانی (شیمی‌درمانی) ترکیب می‌شود و به‌ویژه برای لنفوم‌های موضعی مؤثر است.
- ایمونوتراپی. از داروهایی برای کمک به سیستم ایمنی بدن شما در مبارزه با سرطان استفاده می‌کند و شامل درمان‌های آنتی‌بادی مانند ریتوکسیماب است. اغلب با شیمی‌درمانی ترکیب می‌شود.
ممکن است داروهای اضافی ارائه شود که ویژگی‌های خاص سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و ممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به شیمی‌درمانی سنتی داشته باشند.
آيا می‌توان از تورم غدد لنفاوی جلوگیری کرد؟
تورم غدد لنفاوی یک بخش کاملا طبیعی از نحوه دفاع بدن و بهبودی از عفونت‌ها و بیماری‌هاست. بنابراین تلاش برای جلوگیری از تورم این غده‌ها بی‌فایده و غیرمؤثر است. با‌این‌حال با محافظت مناسب از خود، احتمال ابتلا به بیماری‌هایی که باعث تورم غدد لنفاوی می‌شوند، به حداقل می‌رسد.
از آنجا‌که غدد لنفاوی گردن اغلب اوقات در واکنش به عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی بزرگ و حساس می‌شوند، شست‌وشوی صحیح دست‌ها، اجتناب از لمس چشم و بینی و ضدعفونی کردن سطوح از انتقال میکروب‌ها و ابتلا به عفونت‌های دهان، گلو و دستگاه تنفسی تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.
خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش مناسب نیز عملکرد سلول‌های ایمنی مثل لنفوسیت‌ها و سلول‌های NK را تقویت می‌کند. برخی مواد مغذی (مثل آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و سلنیوم) از جهش سلولی و رشد غیرطبیعی سلول‌ها جلوگیری می‌کنند و باعث بهبود گردش خون و لنف، کاهش التهاب مزمن و تعادل سطح هورمون‌ها و فاکتورهای رشد سلولی می‌شوند. این موارد دست‌به‌دست هم ریسک رشد سلول‌های سرطانی را کاهش می‌دهند.
دوری از افراد بیمار و دریافت تمام واکسن‌های لازم نیز راهبردی هوشمندانه برای جلوگیری از ابتلا به سرطان غدد لنفاوی گردن است.
کلام آخر دکترساینا
آگاهی از علائم سرطان غدد لنفاوی گردن بهترین سلاح برای مقابله با ابتلا به این بیماری و گسترش آن به بافت‌های دیگر است. تورم بدون درد و پایدار در ناحیه گردن همراه با علائمی مانند تب مکرر، تعریق شبانه و کاهش وزن بی‌دلیل، نیازمند بررسی تخصصی توسط پزشک است. شناخت علائم اولیه، مراجعه به‌موقع به پزشک و بررسی دقیق می‌تواند مسیر درمان را ساده‌تر و شانس بهبودی را چندین برابر کند.
متخصصان باتجربه شبانه‌روز در سامانه سلامت دکترساینا آماده‌اند تا در جلسات مشاوره آنلاین وضعیت ابتلا به این بیماری را در شما بررسی کنند. برای اطمینان از حال خوب امروز و فردا، اولین جلسه مشاوره را همین حالا شروع کنید.
سؤالات متداول
فرق بین تورم ساده غدد لنفاوی و سرطان چیست؟
تورم ساده غدد لنفاوی معمولا ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی است و پس از چند روز تا هفته برطرف می‌شود. اما در سرطان، غدد لنفاوی معمولا بدون درد، سفت و پایدارند و به‌مرور کوچک نمی‌شوند. حتی شاید با علائمی مانند تب، تعریق شبانه و کاهش وزن همراه باشند.
آیا همه توده‌های گردن نشانه سرطان غدد لنفاوی هستند؟
خیر، بسیاری از توده‌های گردن به دلیل عفونت، التهاب یا مشکلات دندانی ایجاد می‌شوند. توده‌های سرطانی معمولا بدون درد، ثابت و در حال رشد هستند. اگر توده بیش از دو هفته باقی بماند یا با علائمی مثل تب یا کاهش وزن همراه باشد، باید به‌شکل تخصصی بررسی شود.
علائم اولیه سرطان غدد لنفاوی گردن چیست؟
علائم اولیه شامل ورم غدد لنفاوی، تب بی‌دلیل، تعریق شبانه، کاهش وزن ناگهانی، خستگی مفرط و خارش پوست است. برخی بیماران سنگینی و فشار زیادی در ناحیه گردن احساس می‌کنند. این علائم تدریجی ظاهر می‌شوند و با عفونت‌های معمولی تفاوت دارند.
آیا سرطان غدد لنفاوی گردن قابل درمان است؟
بله، در اگر تشخیص زودهنگام و به‌موقع باشد، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و یا (به تشخیص پزشک) ترکیب این دو اثربخش خواهد بود. میزان موفقیت درمان به نوع سرطان، مرحله بیماری و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. بسیاری از بیماران پس از درمان عمر طولانی و زندگی سالم دارند.
چه زمانی باید برای تورم غدد لنفاوی به پزشک مراجعه کرد؟
اگر تورم بیش از دو هفته طول بکشد، بدون درد باشد، بزرگ و بزرگ‌تر شود و با تب، تعریق شبانه، خستگی و کاهش وزن همراه باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کرد. همچنین اگر غده بسیار سفت یا به بافت‌های اطراف چسبیده باشد، بررسی تخصصی ضروری است.
اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.
