سرماخوردگی در بارداری و بایدها و نبایدهای آن
سرماخوردگی در بارداری اغلب مانند سرماخوردگی در زمان‌های دیگر مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و با استراحت بهبود می‌یابد؛ اما درمان سرماخوردگی در بارداری درصورتي‌که شدید باشد کمی چالش‌برانگیز است؛ چراکه ممکن است داروهای سرماخوردگی برای جنین مضر باشند. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا به بررسی روش‌های درمان و نحوه‌ی مصرف قرص سرماخوردگی در بارداری می‌پردازیم.
سرماخوردگی در بارداری
بدن زنان در دوره‌ی بارداری عمده‌ی تمرکز خود را صرف رشد دادن و سالم نگه‌داشتن جنین می‌کند. در بارداری سیستم ایمنی بدن مادر متوجه جنین می‌شود؛ به‌همین‌دلیل بدن مادر بیشتر از قبل در معرض ابتلا به ویروس‌ها و عوامل بیماری‌زا قرار می‌گیرد و احتمال بیمار شدن مادر بیشتر می‌شود.
هرچند ابتلا به سرماخوردگی در بارداری اصلاً تجربه‌ی دلپذیری نیست؛ ولی بهتر است بدانید سیستم ایمنی بدن شما به‌خوبی از فرزندتان مراقبت می‌کند و در حین سرماخوردگی هیچ خطری متوجه جنین نمی‌شود. علائم سرماخوردگی بارداری می‌توانند بسیار ناراحت‌کننده باشند؛ ولی خوشبختانه تا زمانی که علائمی مثل تب نداشته باشید فرزندتان هیچ مشکلی نخواهد داشت.
علائم سرماخوردگی در بارداری
علائم سرماخوردگی در بارداری می‌توانند بسیار شبیه به آنفولانزا باشند؛ ولی به‌طورکلی سرماخوردگی خفیف‌تر و ملایم‌تر از آنفولانزا است. علائم سرماخوردگی در بارداری عبارت‌اند از:
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- عطسه
- خستگی خفیف
- سرفه خشک (که در اواخر سرماخوردگی بیشتر می‌شود و ممکن است تا چند روز پس از بهبود سرماخوردگی ادامه داشته باشد.)
- تب خفیف
درجه‌ی تب در هنگام ابتلا به آنفولانزا بالاتر است و علائم شدیدتری مانند گلودرد، سردرد و لرز ممکن است بروز پیدا کنند.
آیا سرماخوردگی در بارداری برای جنین خطرناک است؟
سرماخوردگی به‌خودی‌خود بیماری خطرناکی نیست. طبق آمارهای سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، سرماخوردگی در بارداری آسیبی به جنین وارد نمی‌کند. سیستم ایمنی مادر، سیستم ایمنی بدن جنین و همچنین جفت از بدن جنین محافظت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند بیماری‌های سبک و کم‌خطری مانند سرماخوردگی آسیبی به جنین وارد کنند.
هرچند سرماخوردگی عادی مشکل‌زا نیست؛ ولی تب می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. بالا رفتن دمای بدن مادر مخصوصاً در اوایل بارداری، می‌تواند احتمال برخی نقص‌های مادرزادی را افزایش دهد.
مهم است که در صورت داشتن تب یا هرگونه عفونت به همراه سرماخوردگی حتماً در اسرع وقت با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.
داروهای مجاز سرماخوردگی در بارداری
طبق نظر اکثر پزشکان و متخصصان زنان و زایمان، بهتر است از مصرف هرگونه دارو در دوازده هفته اول بارداری پرهیز شود. این دوره حساس‌ترین زمان در بارداری است؛ چراکه اندام‌های حیاتی جنین در حال شکل‌گیری هستند و داروها ممکن است عوارض جانبی بر این فرایند داشته باشند.
بهتر است اگر باردار هستید یا قصد باردارشدن دارید قبل از مصرف هرگونه دارو یا حتی قرص‌های مکمل غذایی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای مختلفی وجود دارند که به‌منظور بهبود علائم سرماخوردگی در بارداری و پس از سه‌ماهه‌ی اول تجویز می‌شوند:
- ماساژ قطره یا پماد منتول بر سینه، شقیقه و زیر بینی
- قرص و داروی سرفه
- استامینوفن به‌منظور کاهش درد و تب
- داروهای تسکین‌دهنده سرفه
- اکسپکتورانت
- کلسیم کربنات یا داروهای مشابه به‌منظور کاهش سوءهاضمه، تهوع و تحریک معده
- شربت سرفه
- دکسترومتورفان و گوایفنسین
قرص سرماخوردگی بزرگسالان (Adult Cold) حاوی ترکیبی به نام فنیل افرین است که مصرف آن در دوره بارداری چندان توصیه نمی‌شود. به‌جای این دارو می‌توانید از داروهای حاوی سودوافردین استفاده کنید.
برای بهبود علائم سرماخوردگی در بارداری چه بخوریم؟
ممکن است هنگام سرما خوردن در بارداری غذا خوردن اصلاً کار راحتی نباشد. گاهی زنان در بارداری دچار بی‌اشتهایی می‌شوند و سرماخوردگی آن را تشدید می‌کند؛ ولی مصرف مواد غذایی مناسب در این دوره اهمیت بالایی دارد و از ضعف و افت قند و فشارخون جلوگیری می‌کند.
- ویتامین C: مصرف غذاهای مملو از ویتامین سی سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. تمامی مرکبات (پرتقال، نارنگی و گریپ‌فروت)، توت‌فرنگی، طالبی، کیوی، انبه، گوجه، فلفل دلمه‌ای، بروکلی، کلم و اسفناج غنی از ویتامین سی هستند.
- زینک: زینک نیز از ترکیباتی است که می‌تواند سیستم ایمنی را بهبود ببخشد. زنان باردار باید روزانه حدود ۱۱ تا ۱۵ میلی‌گرم زینک مصرف کنند که این مقدار می‌تواند از طریق مکمل‌های مخصوص بارداری یا غذاهایی مانند بوقلمون، گوشت، تخم‌مرغ، ماست، جو و سبوس تأمین شود.
- آب: هنگام ابتلا به سرماخوردگی در بارداری تا جایی که می‌توانید آب بنوشید. تب، عطسه و آبریزش بینی آب بدن را کم می‌کنند و بدن برای مقابله با بیماری و همچنین تغذیه‌ی جنین به آب زیادی نیاز دارد؛ بنابراین از نوشیدنی‌های گرم یا ولرم مانند انواع چای و دم‌نوش مناسب بارداری، سوپ آب مرغ یا آبمیوه‌های طبیعی استفاده کنید. آب خالص هم اهمیت زیادی دارد پس از نوشیدن آب نیز غافل نشوید.
- عسل: می‌توانید یک یا دو قاشق عسل را با چای یا آب گرم و لیمو مخلوط کنید و روزانه بنوشید. عسل برای کسانی که سرفه خشک دارند می‌تواند بسیار مفید باشد و سرفه را التیام دهد.
پیشگیری از سرماخوردگی در بارداری
همان‌طورکه پیش‌تر اشاره کردیم ایمنی بدن زنان در بارداری دستخوش تغییر شده و احتمال سرماخوردگی در بارداری بیشتر می‌شود. راهکارهای متعددی از طرف سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا ارائه شده‌اند که به شما کمک می‌کنند از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری کنید:
- دست‌های خود را به‌طور مرتب با آب و صابون و هربار به مدت حداقل بیست ثانیه بشویید. اگر امکان شست‌وشوی دست‌ها برایتان مهیا نیست می‌توانید از محصولات ضدعفونی‌کننده دست برپایه‌ی الکل نیز استفاده کنید.
- قبل از شستن دست‌ها از تماس دست با صورت خودداری کنید؛ چراکه ممکن است ویروس سرماخوردگی از طریق چشم، دهان یا بینی وارد بدن شما شود.
- از نزدیک شدن و تماس با افراد بیمار اکیداً خودداری کنید.
یکی از بهترین راه‌های افزایش ایمنی بدن ورزش و فعالیت مرتب است؛ با مشاوره با پزشک متخصص بهترین ورزش دوره بارداری را پیدا کنید و با فعالیت فیزیکی روزانه ایمنی بدن خود را بهبود بدهید.
مصرف غذاهای مفید و سالم و پرهیز از خوردن غذاهای فرآوری شده و پرچرب نیز می‌تواند راهکار مؤثری برای ارتقاء سطح ایمنی در دوره بارداری باشد. رژیم غذایی متنوع و مملو از میوه‌ها و گوشت‌های کم‌چربی داشته باشید.
درصورت تائید پزشک، مصرف مکمل‌های ویتامین و زینک نیز در دوره بارداری کمک بزرگی به سلامت بدن و سیستم ایمنی می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
ابتلا به سرماخوردگی در بارداری با اوقات دیگر چندان تفاوتی ندارد و یک سیستم ایمنی سالم به‌خوبی می‌تواند سرماخوردگی دوران بارداری را شکست دهد. علائم سرماخوردگی معمولاً خفیف‌تر از آنفولانزا هستند و بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشند؛ بنابراین اگر مشکل غیرطبیعی پیش نیامده است نیاز جدی به مراجعه به پزشک وجود ندارد.
اگر سرماخوردگی با مشکلاتی مانند تب، علائم غیرطبیعی یا شدیدتر از حالت عادی، طولانی شدن سرماخوردگی (بیشتر از ده روز)، علائم آنفولانزا و سرفه‌های شدید که تنفس را برایتان مشکل می‌کند داشتید حتماً بلافاصله با پزشک صحبت کنید.
کلام آخر دکتر ساینا
سرماخوردگی در دوران بارداری معمولاً مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند و تنها مادر ممکن است اذیت شود. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری در این دوره بهداشت فردی را رعایت کنید، از تماس با افراد بیمار اجتناب کنید و غذاهای مقوی و مکمل‌های مناسب دریافت کنید. درصورتی‌که دچار تب شدید حتماً هرچه سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید.
سؤالات متداول
همراهان مجله سلامت دکتر ساینا، شما عزیزان نیز می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.
اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.
منبعی یافت نشد.
