علت و درمان بی‌اختیاری ادراری در کودکان: پایان نگرانی‌های والدین!

بی‌اختیاری ادراری ازدست‌دادن کنترل مثانه است. در کودکان زیر ۳ سال، نداشتن کنترل کامل مثانه طبیعی است. کودک با بزرگ‌ترشدن کنترل بیشتری بر مثانه خود پیدا می‌کند. وقتی عدم کنترل مثانه در کودکی رخ دهد که به‌اندازه‌ای بزرگ شده است که بتواند مثانه خود را کنترل کند به آن بی‌اختیاری ادراری می‌گویند. گرچه بی‌اختیاری ادراری در کودکان ناراحت‌کننده است، باید صبور باشید و فراموش نکنید که کودک مقصر نیست زیرا کنترلی بر آن ندارد. خوشبختانه راه‌های زیادی برای درمان بی‌اختیاری ادرار کودکان وجود دارد. در ادامه با انواع، علت، علائم و روش‌های تشخیصی و درمانی بی‌اختیاری ادراری در کودکان بیشتر آشنا می‌شویم.

بی‌اختیاری ادرار کودکان چیست؟

مثانه اندام کوچکی به‌شکل بالون است که ادرار تولیدشده در کلیه‌ها را دریافت و ذخیره می‌کند. ماهیچه‌های مثانه تا زمانی که مثانه از ادرار پر شود آرام می‌مانند. مثانه پس از پرشدن منقبض می‌شود و ادرار جمع‌شده ازطریق مجرای ادراری تخلیه می‌شود. اسفنکترها و عضلات کف لگن نیز شل می‌شوند تا ادرار از بدن خارج شود و سپس سفت می‌شوند تا جریان ادرار را متوقف کنند.

کودکانی که دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شوند حتی پس از آموزش استفاده از توالت نیز به‌طور غیرارادی ادرار می‌کنند. این اتفاق می‌تواند در روز یا شب رخ دهد. بیش از ۹۰درصد کودکان تا پنج‌سالگی می‌توانند در طول روز مثانه خود را کنترل کنند. در بعضی موارد کنترل کامل مثانه و دفع ادرار بیشتر طول می‌کشد. کنترل مثانه در شب معمولا در سنین بالاتری اتفاق می‌افتد و شب‌ادراری کودکان در پنج یا شش سالگی عجیب نیست. به‌طورکلی شب‌ادراری قبل از ۷سالگی نگران‌کننده نیست. در این سن ممکن است که کودک هنوز درحال به‌دست‌آوردن کنترل مثانه در شب باشد.

در کودکان دچار بی‌اختیاری ادرار عدم کنترل مثانه منجر به دفع کنترل‌نشده ادرار می‌شود. مقدار ادرار دفع‌شده می‌تواند از چند قطره تا تمام ادرار موجود در مثانه متغیر باشد.

انواع بی‌اختیاری ادرار در کودکان چیست؟

پزشکان بی‌اختیاری ادرار را به ۴ نوع تقسیم‌بندی می‌کنند. هر کودک می‌تواند دچار یک یا چند نوع از انواع بی‌اختیاری ادراری زیر باشد:

• بی‌اختیاری ادرار روزانه در کودکان: در این نوع بی‌اختیاری ادرار در کودکان در روز نشت و بی‌اختیاری ادراری رخ می‌دهد.
• بی‌اختیاری ادرار شبانه: دفع غیرارادی ادرار در طول شب که به آن شب‌ادراری می‌گویند. شب‌ادراری شایع‌ترین نوع بی‌اختیاری ادراری در کودکان است.
• بی‌اختیاری ادرار اولیه: زمانی رخ می‌دهد که کودک کاملا بر نحوه استفاده از توالت تسلط پیدا نکرده است.  
• بی‌اختیاری ادرار ثانویه: زمانی که کودک پس از سپری‌کردن دوره‌ای که در آن کنترل کامل بر مثانه خود داشته است دوباره دچار بی‌اختیاری ادراری می‌شود.

در تقسیم‌بندی دیگری انواع بی‌اختیاری ادراری شامل موارد زیر می‌شود؛ ممکن است که کودک به یک یا چند نوع از آنها مبتلا باشد:

• سندرم فوریت ادراری (Urge syndrome): زمانی که کودک دفعات بیشتری از حد طبیعی به دفع ادرار نیاز دارد. این کودکان مثانه بیش‌فعال دارند.  
• بی‌اختیاری ادرار اضطراری (Urge incontinence): این نوع بی‌اختیاری ادرار زمانی رخ می‌دهد که کودک نیاز ناگهانی به دست‌شویی پیدا می‌کند ولی نمی‌تواند قبل از نشت مثانه به دست‌شویی برسد.
• دفع ادرار ناکارآمد (Dysfunctional voiding): زمانی که مثانه درحال تلاش برای خالی‌شدن است عضله اسفنکتر منقبض می‌شود. بنابراین ادرار باقی می‌ماند و موجب می‌شود که کودک بیشتر به دست‌شویی برود.
• کم‌کاری یا تنبلی مثانه: عضله مثانه به‌اندازه کافی قوی نیست بنابراین کودک باید بیشتر به دست‌شویی برود.
• مثانه نوروژنیک (Neurogenic bladder): زمانی که علائم مثانه با یک بیماری عصبی مانند اسپینا بیفیدا (spina bifida) یا آسیب نخاع همراه باشد.
• بی‌اختیاری ادرار سرریز (Overflow incontinence): زمانی اتفاق می‌افتد که کودک مثانه خود را به‌درستی تخلیه نمی‌کند. بنابراین مثانه به‌تدریج پرتر می‌شود تا زمانی که شروع به نشت ادرار کند.
• بی‌اختیاری ادرار استرسی (Stress incontinence): نشت ادرار هنگام سرفه، عطسه یا ورزش رخ می‌دهد. این نوع بی‌اختیاری ادراری بیشتر در بزرگسالان شایع است.

علت بی‌اختیاری ادرار در کودکان چیست؟

بی‌اختیاری ادراری در کودکان می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. بعضی از دلایل احتمالی آن می‌تواند یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

• یبوست: یبوست به مثانه فشار می‌آورد. به‌علاوه اعصاب راست‌روده و مثانه در ستون فقرات در مجاورت یکدیگر قرار دارند. یبوست می‌تواند موجب شود که سیگنال‌ها با هم مخلوط شوند که می‌تواند موجب انقباضات مثانه و بی‌اختیاری ادراری شود.
• دیابت: در کودکی که معمولا دچار شب‌ادراری نمی‌شود شب‌ادراری می‌تواند نخستین نشانه ابتلا به دیابت باشد. سایر نشانه‌ها می‌تواند شامل دفع مقدار زیاد ادرار به‌یک‌باره، افزایش تشنگی، خستگی مفرط و کاهش وزن با وجود اشتهای خوب باشد.
• کمبود هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH) هنگام خواب: در بعضی از کودکان هورمون ضدادرار یا آنتی‌دیورتیک تولید نمی‌شود. ADH موجب کاهش میزان ادرار تولیدشده در طول شب می‌شود.
• آپنه انسدادی خواب (OSA): گاهی شب‌ادراری نشانه آپنه انسدادی خواب است. آپنه خواب زمانی است که تنفس کودک در طول خواب قطع می‌شود. این مشکل اغلب به‌دلیل تورم و تحریک یا بزرگ‌شدن لوزه‌ها یا آدنوئیدها است. سایر علائم آن می‌تواند شامل خرّوپف کردن و خواب‌آلودگی در طول روز باشد.
• مثانه بیش‌فعال: مثانه کودک به‌طور غیرارادی منقبض می‌شود و قبل از پرشدن، ادرار را تخلیه می‌کند.
• کُندبودن رشد فیزیکی: کودکانی با تأخیر در رشد یا کودکانی که به‌دلایل دیگری در عملکرد اجرایی (executive functioning) مشکل دارند ممکن است که دچار بی‌اختیاری ادراری شوند.
• کوچک‌بودن مثانه: گاهی مثانه کودک به‌اندازه کافی رشد نکرده است تا بتواند تمام ادرار تولیدشده در طول شب را در خود نگه دارد. مشکلات ساختاری مثانه اغلب مادرزادی هستند.
• مشکل در احساس‌کردن پُربودن مثانه: اگر رشد اعصاب کنترل‌کننده مثانه کند باشد ممکن است که مثانه پر کودک را بیدار نکند. این اتفاق به‌ویژه زمانی رخ می‌دهد که کودک خواب عمیقی دارد.
• عفونت دستگاه ادراری (UTI): عفونت ادراری در کودکان می‌تواند کنترل میل به دفع ادرار را برای کودک دشوار کند. علائم آن می‌تواند شامل خیس‌کردن رختخواب، بی‌اختیاری ادراری در روز، دفع مکرر ادرار، ادرار قرمز یا صورتی و درد هنگام دفع ادرار باشد.
• خواب بسیار عمیق: وقتی کودک برای رفتن به دست‌شویی بیدار نمی‌شود دچار شب‌ادراری می‌شود.
• آموزش ناقص یا زودهنگام رفتن به توالت: گاهی آموزش زودهنگام دست‌شویی رفتن موجب می‌شود که کودک برای ادرارکردن به خود فشار بیاورد (ادرار باید بدون اجبار خارج شود). در این شرایط ماهیچه‌های کف لگن شل نمی‌شوند و درنهایت کودک دچار مشکلاتی در ادرارکردن می‌شود.
• سوءاستفاده جنسی: گاهی مشکلات بی‌اختیاری ادرار پس از آزار جنسی دختران ایجاد می‌شود.
• سایر مشکلات پزشکی: در بعضی موارد بی‌اختیاری ادراری در کودکان می‌تواند ناشی از مشکل سلامتی یا بیماری‌هایی مانند اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) در کودکان، اضطراب، افسردگی، اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه (oppositional behavior)، رفتارهای اجباری (compulsive behaviors) یا فلج مغزی باشد. بعضی از کودکان دچار مثانه نوروژنیک هستند که در آن یک بیماری عصبی زمینه‌ای مانند اسپینا بیفیدا وجود دارد که سیگنال‌های عصبی از مثانه به مغز را قطع می‌کند. مشکلات سلامتی که بر اعصاب (nerve supply) مثانه اثر می‌گذارند مانند اسپینا بیفیدا که می‌تواند موجب سخت‌شدن درک نیاز به ادرارکردن برای کودک شود.
• مشکلات مربوط به عضلات حمایت‌کننده مثانه: ضعف عضلات کف لگن، افتادگی مثانه و بیماری‌های عصبی می‌توانند از جمله دلایل این مشکلات باشند.
• مثانه تحریک‌شده: بعضی از نوشیدنی‌ها مانند نوشیدنی‌های حاوی کافئین یا آب‌میوه می‌توانند مثانه را تحریک کنند و موجب بی‌اختیاری ادراری در کودکان شوند.
• اجتناب از رفتن به توالت: بعضی از کودکان تمایلی به استفاده از توالت‌های عمومی ندارند.

عوامل خطر بی‌اختیاری ادراری در کودکان

بی‌اختیاری ادرار می‌تواند در هر کودکی ایجاد شود ولی در پسران دوبرابر بیشتر از دختران است. عوامل متعددی با افزایش خطر بی‌اختیاری ادرار مرتبط هستند ازجمله:

• استرس و اضطراب: رویدادهای استرس‌زا می‌توانند موجب شب‌ادراری شوند. مثلا می‌توان به رویدادهایی مانند ورود فرزندی جدید به خانواده، رفتن به مدرسه جدید یا خوابیدن دور از خانه اشاره کرد.
• سابقه خانوادگی: شب‌ادراری و بی‌اختیاری ادرار می‌تواند سابقه خانوادگی داشته باشد. اگر یکی از والدین در کودکی دچار بی‌اختیاری ادرار بوده است احتمال اینکه فرزند او نیز دچار این مشکل شود بیشتر است. اگر هر دو والد این مشکل را داشته‌اند این احتمال بیشتر نیز می‌شود.
• اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD): شب‌ادراری در کودکان مبتلا به ADHD شایع‌تر است.

علائم بی‌اختیاری ادرار کودکان چیست؟

شایع‌ترین علامت بی‌اختیاری ادرار نشت ادرار است. این نشت می‌تواند در مقادیر بسیار کم (مانند چند قطره) یا بسیار زیاد باشد. کودکان مبتلا به بی‌اختیاری ادرار ممکن است که بگویند که با آگاهی کم یا بدون آگاهی و به‌طور غیرارادی ادرار می‌کنند یا باید دفعات بیشتری به توالت بروند. بعضی حتی تمایلی به نوشیدن مایعات ندارند زیرا نگران هستند که خودشان را خیس کنند.

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

گاهی بی‌اختیاری ادراری خودبه‌خود برطرف نمی‌شود و ادامه می‌یابد. گاهی نیز بی‌اختیاری ادرار نشانه یک بیماری زمینه‌ای است که به رسیدگی پزشکی نیاز دارد. در این شرایط بهتر است که از متخصص اورولوژی کمک بگیریم.

در هریک از موارد زیر بهتر است که به پزشک مراجعه کنید:

• بی‌اختیاری ادرار پس از ۷سالگی؛
• شروع بی‌اختیاری ادراری پس از چند ماه خشکی و کنترل مثانه؛
• احساس درد هنگام دفع ادرار؛
• احساس تشنگی زیاد در کودک؛
• صورتی یا قرمز بودن رنگ ادرار؛
• سفت‌بودن مدفوع کودک؛
• خرّوپف‌کردن.

بی‌اختیاری ادرار در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص بی‌اختیاری ادرار کودکان می‌تواند فرایندی پیچیده باشد که نیازمند بررسی رفتارها و همچنین علائم فیزیکی است. در ابتدا اورولوژیست اطفال درمورد موارد خیس‌شدن کودک صحبت می‌کند و سؤالاتی درمورد این می‌پرسد که آیا کودک تابه‌حال توانسته است مثانه خود را کنترل کند، بی‌اختیاری ادراری او از چه زمانی شروع شده است و هر چند وقت یک بار دچار نشت مثانه می‌شود. پزشک در معاینه فیزیکی مثانه را از روی شکم لمس می‌کند تا ببیند که آیا سفت است یا نشانه‌ای از یبوست وجود دارد یا خیر.

ممکن است که فرزندتان به آزمایشاتی مانند آزمایش ادرار یا آزمایش خون نیاز داشته باشد. این آزمایشات برای بررسی مشکلات پزشکی مانند عفونت یا دیابت انجام می‌شوند. گاهی نیز پزشک سونوگرافی از مثانه را تجویز می‌کند. در این روشِ تصویربرداری غیرتهاجمی از امواج صوتی برای دیدن مثانه و ارزیابی عملکرد آن استفاده می‌شود. از اشعه ایکس یا سایر آزمایشات تصویربرداری از کلیه یا مثانه نیز برای بررسی ساختار مجاری ادراری استفاده می‌شود. بعضی از کودکان برای «ارزیابی عملکرد مثانه» ارجاع داده می‌شوند که در آن تیم اورولوژی کودکان در بیمارستان با اندازه‌گیری ادرار دفع‌شده و سونوگرافی، تصویری کلی از عملکرد و کنترل مثانه کودک را به دست می‌آورند.

درنهایت ممکن است که اورولوژیست آزمایشی به نام سیستوسکوپی (cystoscopy) را پیشنهاد دهد. در سیستوسکوپی از لوله‌ای کوچک که دارای دوربین و چراغ است برای نگاه‌کردن به مثانه کودک استفاده می‌شود. معمولا از این روش زمانی استفاده می‌شود که هیچ دلیل زمینه‌ای آشکاری برای عدم کنترل مثانه در کودک وجود نداشته باشد و دیدن مثانه با جزئیات بیشتر ضروری باشد.

عوارض بی‌اختیاری ادرار در کودکان چیست؟

بی‌اختیاری ادراری آزاردهنده است ولی اگر دلیل فیزیکی نداشته باشد خطری برای سلامتی ندارد. بی‌اختیاری ادراری می‌تواند مشکلاتی را برای کودک ایجاد کند ازجمله:

• احساس گناه و خجالت که می‌تواند منجر به کاهش عزت‌نفس شود.
• ازدست‌دادن فرصت‌ها برای فعالیت‌های اجتماعی مانند خوابیدن در خانه اقوام و دوستان و رفتن به اردو.
• ایجاد بثورات در باسن و ناحیه تناسلی کودک به‌ویژه اگر کودک با لباس زیر خیس می‌خوابد. 

بی‌اختیاری ادرار در کودکان چگونه درمان می‌شود؟

در بسیاری از موارد بی‌اختیاری ادرار با گذشت زمان برطرف می‌شود و به درمان نیازی ندارد. اگر بی‌اختیاری ادرار گاه‌به‌گاه اتفاق می‌افتد تغییراتی در سبک زندگی مانند عدم مصرف کافئین، کاهش مصرف مایعات در شب و دفع ادرار قبل از خواب می‌توانند مؤثر باشند. ولی اگر تغییر سبک زندگی مؤثر نیست یا بی‌اختیاری ادرار نگران‌کننده است باید سراغ درمان‌های دیگری برویم.

بهترین نوع درمان براساس علت بی‌اختیاری ادرار در کودکان و نتایج آزمایش‌های تشخیصی مشخص می‌شود. بعضی از روش‌های درمان بی‌اختیاری ادرار در کودکان عبارت‌اند از:

مصرف دارو

داروها می‌توانند سطح ADH را افزایش دهند یا عضلات مثانه را آرام کنند. اگر بی‌اختیاری ادرار دراثر مشکلات پزشکی مانند عفونت مداوم دستگاه ادراری ایجاد شده باشد داروهایی برای درمان تجویز می‌شود. داروهایی نیز وجود دارد که می‌توانند حساسیت مثانه کودک را کاهش دهند و موجب شوند که نیاز کودک به تخلیه مثانه کاهش یابد.

درصورت نیاز می‌توان از چند گروه از داروها مانند آنتی‌کولینرژیک‌ها (اکسی‌بوتینین و سولیفناسین)، مسدودکننده‌های آلفا (تامسولوسین و ترازوسین)، آگونیست‌های بتا۳ (میرابگرون) و حتی داروهایی استفاده کرد که روی سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارند. آنتی‌بیوتیک‌ها باید آخرین راه‌حل برای درمان عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری باشند. بهتر است که علت عفونت‌های مکرر شناسایی شود و به‌جای تجویز تصادفی آنتی‌بیوتیک، مشکل اصلی برطرف شود. همچنین می‌توان از پروبیوتیکی مانند لاکتوباسیلوس GG برای عفونت‌های مکرر استفاده کرد.  

انواع خاصی از داروها می‌توانند اثرات زیر را داشته باشند:

• کاهش میزان ادرار تولیدشده در شب: داروی دسموپرسین (DDAVP) میزان ادرار تولیدشده در شب را کاهش می‌دهد. ولی نوشیدن مایعات زیاد همراه با این دارو می‌تواند مشکل‌ساز شود. اگر کودک علائمی مانند تب، اسهال یا حالت تهوع دارد از دسموپرسین استفاده نکنید. حتما دستورالعمل استفاده از این دارو را به‌دقت اجرا کنید.

دسموپرسین یک قرص خوراکی است که فقط برای کودکان ۶ساله یا بیشتر تجویز می‌شود. به‌گفته سازمان غذا و داروی ایالات متحده انواع اسپری بینی دسموپرسین، به‌دلیل خطر عوارض جانبی جدی، دیگر برای درمان شب ادراری توصیه نمی‌شوند.

• آرام‌کردن مثانه: اگر مثانه کودک کوچک باشد مصرف یک داروی آنتی‌کولینرژیک مانند اکسی‌بوتینین (Ditropan XL) می‌تواند در کاهش انقباضات مثانه و افزایش ظرفیت مثانه برای نگه‌داشتن ادرار مؤثر باشد. این به‌ویژه زمانی مفید است که بی‌اختیاری ادرار در روز نیز رخ می‌دهد. معمولا از این دارو همراه با سایر داروها استفاده می‌شود. این دارو فقط زمانی توصیه می‌شود که سایر درمان‌ها شکست خورده باشند.  

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)

درمانی بدون درد و غیرتهاجمی است که در آن طبق دستور پزشک، فیزیوتراپیست ماهر دستگاه کوچکی را روی ناحیه خاجی کمر قرار می‌دهد. این دستگاه ازطریق اعصابی که در نزدیکی سطح پوست قرار دارد سیگنالی الکتریکی را به مغز می‌فرستد. این سیگنال‌های الکتریکی می‌توانند رفلکس‌هایی را که مانع از عملکرد درست مثانه می‌شوند قطع کنند.

بیوفیدبک (Biofeedback)

سنسورهای مخصوصی روی پوست نزدیک مقعد قرار می‌گیرند تا قدرت عضلات کف لگن را اندازه‌گیری کنند. بیوفیدبک با استفاده از گرافیک‌های کامپیوتری و صداها می‌تواند به کودک کمک کند تا تمریناتی را برای تقویت این عضلات انجام دهد.

اوروتراپی (Urotherapy)

به کودک آموزش داده می‌شود که طبق زمان‌بندی و برنامه به دست‌شویی برود و از تکنیک‌های مناسب دفع ادرار و مدفوع استفاده کند. در نیمی از موارد اوروتراپی می‌تواند بدون نیاز به مداخلات بیشتر، بی‌اختیاری ادراری را درمان کند.

جراحی

به‌ندرت از جراحی برای درمان بی‌اختیاری ادرار در کودکان استفاده می‌شود. جراحی در مواردی توصیه می‌شود که مشکلی فیزیکی موجب کاهش کنترل کودک بر مثانه شده است. برای نمونه تزریق در اسفنکتر می‌تواند در شل‌شدن عضلات اطراف مثانه و کاهش دوره‌های بی‌اختیاری ادراری مؤثر باشد یا اگر مثانه کودک خیلی کوچک باشد جراحی می‌تواند موجب افزایش اندازه آن شود.

مشاوره

صحبت‌کردن با مشاور می‌تواند به کودک کمک کند تا با تغییرات زندگی یا استرس‌های دیگر کنار بیاید. درمان شناختی و رفتاری به برخی از کودکان کمک می‌کند تا با اصلاح رفتار، بی‌اختیاری ادراری خود را مدیریت و کنترل کنند. در بعضی موارد رفتاردرمانی شناختی روش بهتری برای درمان مثانه بیش‌فعال است. روانشناس کودکان همچنین کمک می‌کند که با احساس خجالت و شرمندگی خود کنار بیایند.

 راهکارهای خانگی برای مدیریت بی‌اختیاری ادرار کودکان چیست؟

گاهی درمان خانگی بی‌اختیاری ادرار در کودکان نیز مؤثر است و مشکل را برطرف می‌کند. قبل از مراجعه به پزشک می‌توانید با راهکارهای زیر برای رفع بی‌اختیاری ادراری کودک خود اقدام کنید:

• اجبار کودک به استفاده منظم از توالت در طول روز: در طول روز و شب کودک را تشویق کنید که هر دو تا سه ساعت یا دست‌کم به‌اندازه‌ای که دیگر نیاز فوری به دست‌شویی نداشته باشد، دفع ادرار کند.
• توجه به علائم ابتلای کودک به یبوست: سفتی مدفوع یا دفع مدفوع با فاصله بیش از دو روز نشان‌دهنده ابتلای کودک به یبوست است.
• اجبار کودک به دست‌شویی رفتن قبل از خواب یا قبل از خروج از منزل؛
• جلوگیری از بثورات: برای جلوگیری از بثورات ناشی از لباس زیر خیس از کودک بخواهید که هر روز صبح باسن و ناحیه تناسلی خود را با آب بشوید. پوشاندن ناحیه آسیب‌دیده با پماد یا کرم مناسب در زمان خواب نیز می‌تواند مفید باشد. از پزشک بخواهید که پماد یا کرم مناسب را به شما پیشنهاد دهد.
• تغییر در میزان مصرف مایعات: در زمان‌های مشخصی در روز یا شب به فرزندتان مایعات کمتری بدهید. مثلا یک ساعت قبل از خواب مصرف تمام مایعات را قطع کنید.  
• حذف کافئین از رژیم غذایی کودک: کافئین موجب تحریک مثانه می‌شود و در نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه سیاه، چای، قهوه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا و همچنین شکلات یافت می‌شود.
• بیدارشدن در شب براساس برنامه: کودک را در ساعات مشخصی در طول شب بیدار کنید تا مثانه‌اش را خالی کند.
• استفاده از آلارم رطوبت (moisture alarm): آلارم رطوبت دستگاه کوچکی است که با باتری کار می‌کند و به یک پد حساس به رطوبت روی لباس خواب یا ملافه کودک متصل می‌شود. وقتی که پد رطوبت را حس می‌کند آلارم به صدا درمی‌آید. در بهترین حالت آلارم درست زمانی به صدا درمی‌آید که کودک شروع به دفع ادرار کرده است. صدای آلارم موجب می‌شود که کودک بیدار شود و جریان ادرار را متوقف کند و به توالت برود. اگر خواب کودک سنگین است فرد دیگری می‌تواند به صدای آلارم گوش دهد و کودک را بیدار کند.

پیشگیری از ابتلا کودکان به بی‌اختیاری ادرار امکان دارد؟

تنوع اقدامات پیشگرانه برای جلوگیری از ابتلای کودک به بی‌اختیاری ادراری ناشی از دلایل مختلفی است که موجب این اختلال می‌شوند. توصیه‌های کلی عبارت‌اند از:

• حفظ برنامه خواب و بیداری؛
• آموزش به‌موقع استفاده از توالت؛
• آموزش‌های بهداشتی به کودک؛
• عادی‌سازی جو روانی برای جلوگیری از ایجاد اضطراب و استرس در کودک.

درمان به‌موقع عفونت‌های دستگاه ادراری، ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی-ادراری و سایر بیماری‌های مرتبط با بی‌اختیاری ادرار نیز ضروری است. فراموش نکنید که هرگز نباید کودک را به‌دلیل بی‌اختیاری ادرار سرزنش کنید زیرا موجب افزایش احساس شرم و حقارت در او می‌شود.

بی‌اختیاری در پسرها شایع تر است یا دختران؟

بسیاری از کودکان هرازگاهی دچار شب‌ادراری می‌شوند. بعضی از کودکان دیرتر از سایرین کنترل مثانه خود را یاد می‌گیرند. معمولا دختران زودتر از پسران می‌توانند مثانه خود را کنترل کنند. به همین دلیل شب‌ادراری در دختران زودتر از پسران تشخیص داده می‌شود. شب‌ادراری دختران ممکن است که بسیار زود و در سن ۵سالگی تشخیص داده شود درحالی‌که این مشکل در پسران دست‌کم تا سن ۶سالگی تشخیص داده نمی‌شود.

مشکلات بی‌اختیاری ادراری در پسران شایع‌تر است به‌ویژه زمانی که در خانواده سابقه شب‌ادراری وجود داشته باشد. بی‌اختیاری ادراری در روز بیشتر در دختران رخ می‌دهد.

سؤالات متداول