کیست بیضه در مردان | علت، علائم، عوارض و درمان کیست بیضه

کیست بیضه، کیست اپیدیدیم یا اسپرماتوسل کیسه‌ای مملو از مایع است که در یکی از بیضه‌ها تشکیل می‌شود. کیسه بیضه در اغلب موارد مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و جای نگرانی ندارد؛ اما چنانچه این کیست مشکل‌ساز شود با روش‌های مختلفی می‌توان آن را درمان کرد. در این مقاله به بررسی علائم کیست بیضه و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.

کیست بیضه چیست؟

کیست بیضه کیسه‌ای غیرطبیعی است که در اپیدیدیم ایجاد می‌شود. اپیدیدیم لوله‌ای کوچک و پیچ‌خورده است که در بالای بیضه قرار دارد و اسپرم را جمع‌آوری و به مجرای دفران منتقل می‌کند. کیست بیضه بدون درد و غیرسرطانی است و اغلب با مایعی شفاف پر شده است که ممکن است حاوی اسپرم باشد. وقتی کیست بیضه فقط حاوی مایع شفاف باشد به آن کیست اپیدیدیم و هنگامی که حاوی مایع و اسپرم باشد به آن کیست اسپرماتیک یا اسپرماتوسل می‌گویند.

علت دقیق کیست بیضه مشخص نیست؛ اما شاید به دلیل انسداد یکی از لوله‌های انتقال‌دهنده‌ی اسپرم باشد. کیست بیضه موردی شایع است و معمولاً مشکلی در باروری ایجاد نمی‌کند.

علائم کیست بیضه

کیست بیضه معمولاً بدون علائم است و اغلب اندازه‌ی آن ثابت باقی می‌ماند؛ بااین‌حال اگر اندازه‌ی کیست تغییر کند و بزرگ شود می‌تواند منجربه علائم زیر شود:

• درد و ناراحتی در بیضه‌ی حاوی کیست
• احساس سنگینی در بیضه
• احساس پری در پشت و بالای بیضه

علت به وجود آمدن کیست بیضه

علت کیست بیضه به‌طور دقیق مشخص نیست و اغلب زمانی رخ می‌دهد که اسپرم در جایی در اپیدیدیم جمع می‌شود. برخی متخصصین انسداد مجرای اپیدیدیم یا التهاب را به‌عنوان علل احتمالی کیست بیضه می‌دانند. گاهی ممکن است کیسه بیضه بدون هیچ نشانه‌ای از آسیب، عفونت یا دلایل مشخص دیگر ایجاد شود.

عوارض کیست بیضه

کیست بیضه به‌ندرت باعث عارضه‌ای خاص می‌شود؛ اما درصورتی‌که کیست بیضه دردناک باشد یا به‌قدری بزرگ شود که باعث احساس ناراحتی شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

برداشتن کیست بیضه حین جراحی ممکن است باعث آسیب به مجرای دفران (لوله‌ای که اسپرم را از اپیدیدیم به آلت تناسلی منتقل می‌کند) شود. این آسیب ممکن است باعث کاهش باروری شود. یکی دیگر از عوارض احتمالی، عود مجدد کیست بیضه است؛ اگرچه این اتفاق به‎ندرت رخ می‎دهد.

روش‌های تشخیصی

برای تشخیص کیست بیضه، معاینه‌ی فیزیکی ضروری است. کیست بیضه یا اسپرماتوسل معمولاً بدون درد است؛ اما ممکن است هنگامی که پزشک آن را معاینه می‌کند کمی احساس ناراحتی کنید. روش‌های تشخیص کیست بیضه عبارت‌اند از:

• تاباندن نور به بیضه: یکی از روش‎های تشخیص کیست بیضه، تاباندن نور به بیضه است. اگر مبتلا به اسپرماتوسل باشید، توده پر از مایع دیده می‌شود.
• سونوگرافی: درصورتی‌که تاباندن نور نتواند به‌وضوح کیست بیضه را تشخیص دهد از سونوگرافی برای شناسایی استفاده می‌شود. در سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا، گزینه‌های تومور بیضه یا سایر علل تورم بیضه حذف می‌شوند.

آیا اسپرماتوسل و کیست اپیدیدیم باهم تفاوت دارند؟

این دو بسیار به هم شباهت دارند و اغلب این دو نام به جای هم به کار می‌روند؛ اما تفاوت کوچکی بین اسپرماتوسل و کیست اپیدیدیم وجود دارد. کیست اپیدیدیم یک کیست حاوی مایع شفاف است. اسپرماتوسل شبیه کیست اپیدیدیم است؛ با این تفاوت که اسپرماتوسل حاوی مایع و سلول‌های اسپرم است. هر دو خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند و معمولاً باعث ناباروری نمی‌شوند.

درمان کیست بیضه

درمان دارویی کیست بیضه

کیست بیضه غیرسرطانی و بدون درد است و اغلب نیاز به درمان ندارد؛ اما افرادی که کیسه بیضه دارند باید به‌طور مرتب چکاپ شوند. درصورتی‌که کیست بیضه بیش‌ازاندازه بزرگ شود ممکن است نیاز به درمان باشد.

درمان دارویی در کیست بیضه تنها محدود به داروهای کاهش‌دهنده‌ی درد و تورم است و درواقع داروی خاصی برای پیشگیری و درمان کیست بیضه وجود ندارد.

درمان نیمه‌تهاجمی کیست بیضه

دو روش نیمه‌تهاجمی برای درمان کیست بیضه وجود دارند که البته به‌ندرت به کار می‌روند:

• آسپیراسیون: پزشک با استفاده از یک سوزن کیست بیضه سوراخ می‌شود تا مایع آن خارج شود.
• اسکلروتراپی: در این روش یک عامل تحریک‌کننده به کیست تزریق می‌شود تا از تجمع مجدد مایع جلوگیری می‌کند.

درمان جراحی کیست بیضه

درصورتی‌که کیست بیضه بیش‌ازحد بزرگ شود یا ایجاد ناراحتی کند ممکن است نیاز به جراحی باشد. درمان جراحی یا اسپرماتوسلکتومی یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان کیست بیضه‌ی علامت‌دار است.

این جراحی معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و نیازی به بستری در بیمارستان نیست. جراحی ممکن است تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام شود.

مراقبت های بعد از جراحی کیست بیضه

بعد از عمل کیست بیضه بهتر است از یک لباس محافظ یا ساپورت ورزشی استفاده کنید. این ساپورت درد و تورم را کاهش می‌دهد و پانسمان را بر روی کیسه‌ی بیضه نگه می‌دارد.

طبق دستور پزشک یا هر ۱۵ الی ۲۰ دقیقه کمپرس سرد یا کیسه‌ی یخ را در محل جراحی قرار دهید. کمپرس سرد به کاهش درد و پیشگیری از تورم کمک می‌کند.

حداقل تا یک هفته پس از جراحی از فعالیت سنگین خودداری کنید. فعالیت سنگین شامل برداشتن اجسام سنگین یا ورزش سنگین و شدید است. حتماً در مورد زمان شروع فعالیت‌های روزمره با پزشک خود مشورت کنید.

پیشگیری از کیست بیضه

کیست بیضه قابل‌پیشگیری نیست؛ اما مهم است که مردان خودآزمایی کیسه بیضه را به‌طور ماهانه انجام دهند تا تغییراتی مانند توده را در کیسه‌ی بیضه تشخیص دهد. هرگونه تغییر و توده‌ی جدید در کیسه‌ی بیضه باید در اسرع وقت ارزیابی شود.

طریقه‌ی انجام خودآزمایی بیضه را می‌توانید از متخصص اورولوژی بپرسید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

به‌ندرت درد شدید کشاله ران می‌تواند ناشی از یک بیماری جدی مانند سرطان یا پیچ‌خوردگی بیضه باشد. در صورت وخیم‌تر شدن درد و تورم بیضه که به‌طور ناگهانی و بدون علت واضح رخ دهد باید با متخصص ارولوژی مشورت کنید. همچنین درصورت احساس هرگونه توده‌ی جدید در بیضه‌های خود با متخصص تماس بگیرید.

کلام آخر دکترساینا

همان‌طور که گفتیم، کیسه بیضه اغلب مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و نیاز به درمان ندارد؛ اما تشخیص کیست بیضه تنها به‌عهده‌ی متخصص ارولوژی است؛ درصورت احساس هرگونه توده و بافت غیرعادی در بیضه‌ها حتماً با متخصص ارولوژی مشورت کنید. چنانچه علائم کیست بیضه مانند درد یا ناراحتی برای شما آزاردهنده است، می‌توانید از روش‌های درمانی کمک بگیرید.

سؤالات متداول

جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری