اختلال دوقطبی نوع یک چیست؟

اختلال دوقطبی نوع یک: علائم، علل و روش‌های درمان

11 0

یکی از انواع جدی اختلالات روانی، اختلال دوقطبی نوع ۱ است که با حالت‌های شیدایی کامل و گاهی افسردگی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال اغلب دچار سرخوشی غیرعادی، خوشحالی بی‌دلیل و سطح انرژی غیرطبیعی می‌شوند که به رفتارهای پرخطر یا غیرمعمول می‌انجامد. پیامدهای این اختلال درصورت درمان‌نشدن می‌تواند تأثیر عمیقی بر زندگی و روابط فرد مبتلا و اطرافیان او بگذارد. به همین دلیل، لازم است این بیماران به‌دنبال رویکرد درمانی جامعی شامل دارودرمانی، روان‌درمانی و حمایت اجتماعی باشند تا به تثبیت خلق‌وخوی آنها کمک کند. در این مقاله از دکترساینا اختلال دوقطبی نوع یک، علائم، علل و روش‌های درمان آن را به‌طور کامل بررسی کرده‌ایم.

حتما بخوانید

اختلال دوقطبی چیست؟ از نشانه‌ها و علائم تا روش‌های درمان

اختلال دوقطبی یکی از مهم‌ترین اختلالات روانی است شامل نوسانات شدید خلقی، از شیدایی (اوج احساس هیجان، شادی و سرخوشی) تا افسردگی (اوج احساس بی‌حوصلگی، پوچی و ناامیدی) است. شدت این علائم گاه به‌قدری شدید و غیرقابل‌کنترل است که فرد را از پا می‌اندازد و انجام ساده‌ترین کارهای روزمره را…

اختلال دو قطبی نوع یک چیست؟

اختلال دوقطبی نوع یک (Bipolar I Disorder) یکی از انواع اختلال دوقطبی است و شدیدترین نوع آن به حساب می‌آید. افراد مبتلا به این نوع دوقطبی، حداقل باید یک اپیزود (مرحله) شیدایی کامل یا مانیا (Mania) را تجربه کرده باشند که یک هفته یا بیشتر طول کشیده باشد. مرحله شیدایی کامل به دوره‌ای می‌گویند که طی آن، فرد دچار سرخوشی یا تحریک‌پذیری غیرطبیعی و سطح انرژی بسیار زیاد می‌شود. این حالت خلق‌وخو با رفتارهای غیرعادی، فعالیت بیش‌ازحد بدون احساس خستگی و رفتارهای پرخطر همراه است. علائم اپیزودهای شیدایی در دوقطبی نوع یک گاهی آن‌قدر شدید می‌شوند که ممکن است لازم باشد فرد را در بیمارستان بستری کنند.

اختلال دوقطبی نوع ۱ می‌تواند با اپیزودهای افسردگی همراه باشد یا نباشد. آنهایی که هر دو حالت را تجربه می‌کنند، احساسی مشابه سوارشدن در یک ترن هوایی دارند که بین اوج شیدایی و پایین‌ترین سطح افسردگی در نوسان است.

اختلال دوقطبی نوع یک چیست؟

نشانه‌ها و علائم اختلال دو قطبی نوع یک چیست؟

مشخصه اصلی اختلال دوقطبی نوع ۱ اپیزودهای شیدایی هستند که حداقل یک‌هفته به طول می‌انجامند. طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم (DSM-5)، فرد حتما باید معیارهای یک اپیزود شیدایی را داشته باشد به‌طوری‌که پزشک نتواند آن معیارها را به بیماری روانی دیگری ربط دهد. بعد از آن ممکن است یک دوره افسردگی هم در فرد دیده شود؛ بنابراین به‌طور کلی دو دسته علائم در اختلال دوقطبی نوع یک داریم که یکی از آنها (شیدایی) حتمی و دیگری (افسردگی) احتمالی است. علائم هر اپیزود عبارت‌اند از:

علائم مربوط به اپیزودهای شیدایی

در این دوره‌ها، فرد ممکن است کارهایی انجام دهد که در حالت عادی انجام نمی‌داد. برای مثال، بسیار کمتر از قبل بخوابد، بیش‌ازحد فعالیت کند یا کارهای خطرناکی انجام دهد بدون اینکه به پیامدهای آن فکر کند. برخی رفتارهایی که در اپیزودهای شیدایی ممکن است از فرد سر بزنند عبارت‌اند از:

  • احساس سرخوشی یا انرژی زیاد؛
  • اعتمادبه‌نفس کاذب؛
  • کاهش نیاز به غذا یا خواب؛
  • خرج‌کردن بی‌رویه؛
  • تمایل شدید به رابطه جنسی؛
  • پرحرفی، بلند صحبت کردن یا صحبت‌کردن خیلی سریع؛
  • به‌سرعت از یک شاخه به شاخه دیگر پریدن؛
  • احساس توانایی انجام بسیاری از کارها بدون خستگی؛
  • رفتارهای تکانشی و اشتیاق بیش‌ازحد برای فعالیت‌های لذت‌بخش؛
  • احساس حواس‌پرتی یا تحریک‌پذیری آسان؛
  • سوءمصرف مواد.

این‌طور نیست که همه افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک، در اپیزودهای شیدایی خود رفتارهای مشابهی داشته باشند. بااین‌حال، هر فرد در دوره‌های شیدایی خودش ممکن است همیشه همان رفتارها را انجام دهد. علاوه بر آن، ممکن است فرد در طول یک اپیزود شیدایی در تشخیص واقعیت هم مشکل داشته باشد که سبب علائم روان‌پریشی ازجمله هذیان یا توهمات می‌شود:

  • فکرکردن به اینکه دیگران قصد اذیت‌کردن او را دارند؛
  • شنیدن صداهای غیرواقعی؛
  • دیدن چیزهایی که وجود ندارند؛
  • باور به توانایی رسیدن به اهداف کاملا غیرواقعی؛
  • باور به اینکه خداوند به آنها یک هدف الهی در زندگی داده است!
اپیزودهای شیدایی، از علائم اختلال دوقطبی

علائم مربوط به اپیزودهای افسردگی

اگر اختلال دوقطبی نوع یک در فرد با افسردگی همراه باشد، ممکن است کمی بعد از شیدایی رخ بدهد یا هفته‌ها تا ماه‌ها طول بکشد تا ظاهر شود. اپیزودهای افسردگی در اختلال دوقطبی نوع ۱ مشابه افسردگی بالینی (اختلال افسردگی عمده) هستند که شامل علائم زیر است:

  • احساس ناراحتی شدید؛
  • داشتن انرژی کم؛
  • احساس بی‌قراری؛
  • خوابیدن بیش‌ازحد یا خیلی کم؛
  • مشکل در حافظه؛
  • مشکل در درست‌فکرکردن.

بیشتر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع ۱ دوره‌های طولانی بین اپیزودهای شیدایی و افسردگی دارند و در این دوره بینابین، علائم خاصی در آنها مشاهده نمی‌شود. زمان‌بندی این دوره‌ها برای هرکسی متفاوت است و می‌تواند به دو صورت اتفاق بیفتد:

۱. چرخه سریع که در آن چهار بار یا بیشتر در سال اپیزودهای شیدایی یا افسردگی عود می‌کنند.

۲. چرخه ترکیبی که در آن علائم شیدایی یا افسردگی همزمان اتفاق می‌افتند.

تفاوت اختلال دوقطبی نوع یک و دو چیست؟

به‌طور کلی، سه نوع اصلی اختلال دوقطبی وجود دارد که هریک از آنها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند:

  • اختلال دوقطبی نوع ۱: شدیدترین نوع اختلال دوقطبی که می‌تواند زندگی فرد را به‌شکل جدی تحت‌تأثیر قرار دهد؛
  • اختلال دوقطبی نوع ۲: نوع خفیف‌تری از اختلال دوقطبی است که بازهم تأثیر جدی بر فرد دارد؛
  • سیکلوتایمی (Cyclothymia): خفیف‌ترین نوع اختلال دوقطبی است.

حتما بخوانید

اختلال دوقطبی نوع دو چیست؟ از علائم تا روش‌های تشخیص و درمان

اختلال دوقطبی نوع دو یکی از پیچیده‌ترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین انواع اختلالات خلقی است که می‌تواند زندگی فرد را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. این بیماری با دوره‌های افسردگی شدید و اپیزودهای خفیف‌تر شیدایی (هیپومانیا) مشخص شده و گاهی به‌اشتباه با افسردگی اساسی یا اختلال دوقطبی نوع یک اشتباه گرفته می‌شود….

تفاوت اصلی بین اختلال دوقطبی نوع ۱ و اختلال دوقطبی نوع ۲ در شدت اپیزودهای شیدایی است. با اینکه هردو آنها اپیزودهای تغییر خلق‌وخو را دارند، شدت و نوع آنها با هم متفاوت است. اختلال دوقطبی نوع ۱ با اپیزودهای شیدایی کامل یا مانیا همراه است. درحالی‌که در اختلال دوقطبی نوع ۲ اپیزودهای نیمه‌شیدایی یا هیپومانیا را داریم که خفیف‌تر است. معمولا اپیزودهای شیدایی این افراد به‌اندازه‌ای شدید نیست که نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان داشته باشد.

تفاوت دوم در افسردگی است. اختلال دوقطبی نوع یک ممکن است شامل اپیزودهای افسردگی باشد یا نباشد اما اختلال دوقطبی نوع دو به‌صورت متناوب اپیزود افسردگی را دارد. همچنین، اپیزودهای افسردگی در دوقطبی نوع دو شدید هستند و حداقل دو هفته به طول می‌انجامند. به همین دلیل، گاهی اوقات اختلال دوقطبی نوع دو را با افسردگی اشتباه می‌گیرند. حتی ممکن است فرد به‌دلیل همین علائم افسردگی به پزشک مراجعه کرده باشد.

تفاوت دوقطبی نوع یک و نوع دو
یکی از تفاوت‌های اختلال دوقطبی نوع ۱ و نوع ۲ اپیزود افسردگی است که در نوع یک احتمالی و در نوع ۲ حتمی است.

تفاوت اختلال دوقطبی نوع ۱ با سیکلوتایمی

سیکلوتایمی نوعی اختلال خلقی ادواری است که باعث نوسانات مکرر خلقی در یک دوره طولانی‌مدت می‌شود اما هرگز به شیدایی یا افسردگی کامل تبدیل نمی‌شود.

جدول تفاوت‌های انواع اختلال دوقطبی

 نوع اختلال دوقطبیشیدایی کامل (مانیا)شیدایی خفیف (هیپومانیا)افسردگی
اختلال دوقطبی نوع ۱داردممکن است داشته باشدممکن است داشته باشد یا نداشته باشد
اختلال دوقطبی نوع ۲ندارددارددارد
سیکلوتایمیندارددارد ولی بسیار خفیف استدارد ولی بسیار خفیف است

علت اختلال دو قطبی نوع یک چیست؟

پژوهشگران دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث اختلال دوقطبی نوع یک می‌شود. بااین‌حال، بیشتر آنها موافق‌اند که احتمالا ترکیبی از چند عامل در ابتلای فرد به این بیماری نقش دارند. براساس شواهد موجود، ممکن است عوامل زیر در بروز اختلال دوقطبی نقش داشته باشند:

زیست‌شناسی مغز

مطالعات نشان می‌دهد نحوه شکل‌گیری مغز افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک و عملکرد آن، متفاوت از افرادی است که این اختلال را ندارند. ظاهرا تفاوت‌های ظریفی بین مغز این افراد با دیگران ازنظر اندازه یا فعال‌شدن ساختارهای خاص مغزی وجود دارد. این تفاوت‌ها می‌تواند بر نحوه درک و مدیریت هیجانات، استرس یا سطح انرژی در مغز تأثیر بگذارد. برای نمونه، یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ نشان داد ساختارهای خاصی در مغز افرادی که مکررا اپیزودهای شیدایی داشته‌اند، نازک‌تر شده است.

ساختار مغز در اختلال دوقطبی نوع یک
سمت راست: مغز سالم در مقابل سمت چپ: مغز مبتلا به اختلال دوقطبی نوع ۱

ژنتیک

هیچ ژن دوقطبی واحدی وجود ندارد که عامل ایجاد اختلال دوقطبی نوع یک باشد. بااین‌حال، یک بررسی در سال ۲۰۲۰ خاطرنشان کرد که پژوهشگران توانسته‌اند شاخص‌های ژنتیکی و گونه‌های ژنی نادری را شناسایی کنند که احتمالا در ابتلا به اختلال دوقطبی نوع یک نقش دارند. بنابراین، اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده مثل والدین یا خواهر و برادر فرد چنین اختلالی داشته باشند، خود فرد لزوما به آن مبتلا نمی‌شود اما احتمال ابتلا در او افزایش می‌یابد.

عوامل محیطی

محیط اطراف و تجربیات زندگی ممکن است در ایجاد بیماری دوقطبی نوع ۱ نقش داشته باشند. بااین‌حال، برای درک کامل این ارتباط هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است. بررسی‌هایی که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، نشان داد استرس یا قرارگیری در موقعیت‌های استرس‌زا یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند باعث بروز یک اپیزود شیدایی شود. ظاهرا وقتی مغز نمی‌تواند به‌درستی استرس را مدیریت کند، احتمال ایجاد اختلال دوقطبی در فرد را بالا می‌برد.

چه کسانی بیشتر درمعرض خطر اختلال دوقطبی نوع یک قرار دارند؟

به‌طور کلی، افرادی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم بیشتر درمعرض خطر ابتلا به اختلال دوقطبی نوع یک هستند:

  • افراد دارای سابقه خانوادگی اختلال دوقطبی؛
  • افرادی که تروماهای دوران کودکی ازجمله سوء استفاده، بی‌توجهی یا درگیری‌های خانوادگی را تجربه کرده‌اند؛
  • کسانی که رویدادهای استرس‌زای شدید در زندگی ازجمله مرگ یکی از عزیزان را از سر گذرانده‌اند؛
  • افرادی که به مواد مخدر و الکل اعتیاد دارند؛
  • مبتلایان به یک اختلال روانی دیگر ازجمله اضطراب، افسردگی یا ADHD.

نکته ۱: اختلال دوقطبی اغلب در بزرگ‌سالان جوان یا افراد ۱۸ تا ۲۹ ساله تشخیص داده می‌شود و به‌طور متوسط در ۲۵سالگی بروز می‌کند. مرد یا زن، هر دو به یک اندازه احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی نوع یک را دارند.

نکته ۲: براساس تحقیقات تقریبا یک‌درصد از جمعیت عمومی در طول زندگی خود به بیماری دوقطبی نوع ۱ مبتلا می‌شوند.

تشخیص اختلال دو قطبی نوع ۱ چگونه است؟

هیچ آزمایش واحدی برای اختلال دو قطبی نوع یک وجود ندارد. درواقع پزشک فقط با صحبت‌کردن درباره خلق‌وخو، سطح انرژی و الگوهای رفتاری شما آن را تشخیص می‌دهد. ممکن است از روش‌های زیر برای تشخیص این اختلال استفاده کند:

معاینه فیزیکی

درمانگر ابتدا سعی می‌کند با روش حذف‌کردن برخی از علت‌هایی را که ممکن است به علائم تغییرات خلقی شما مربوط باشند رد کند. از سوابق پزشکی شما می‌پرسد، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد یا آزمایش خون تجویز می‌کند.

ارزیابی سلامت روان

در مرحله بعد، درمانگر به‌منظور ارزیابی سلامت روان شما سؤالاتی درباره هیجانات، افکار و اعمال‌تان می‌پرسد. او می‌خواهد دقیقا بداند که علائم شما چگونه بر زندگی روزمره‌تان تأثیر می‌گذارد. آیا در مراقبت از خود مشکل دارید؟ آیا به‌سختی می‌توانید شغل یا روابط خود را حفظ کنید؟

تشخیص اختلال دوقطبی نوع یک

پیگیری دوره‌های تغییر خلق‌وخو

در این مرحله درمانگر از شما می‌خواهد یک دفتر یادداشت خلق‌وخو برای خودتان درست کنید. در این دفتر باید به‌شکل منظم سطح انرژی، الگوهای خواب یا احساسات خود را بنویسید. هر چیزی را که به نظر می‌رسد علائمتان را تحریک می‌کند، یادداشت کنید؛ سپس در ویزیت بعدی خود آن یادداشت‌ها را به پزشک نشان دهید تا با بررسی جزئیات آنها بتواند اپیزودهای خلقی را تشخیص دهد.

صحبت با دوستان و خانواده شما

درنهایت احتمال دارد پزشک برای تشخیص بهتر از شما بخواهد اگر ناراحت نمی‌شوید، با دوستان نزدیک یا اعضای خانواده شما که معمولا به‌خوبی شما را می‌شناسند، صحبت کند. گاهی ممکن است خودتان نتوانید اپیزودهای خلقی را تشخیص دهید اما اطرافیان شما به‌خوبی متوجه آن شوند.

درمان اختلال دو قطبی نوع یک چگونه است؟

برای درمان اختلال دوقطبی نوع یک، دو روش وجود دارد: درمان با دارو و روان‌درمانی.

شواهد نشان می‌دهد که ترکیبی از این دو بهتر می‌تواند روی بیماران مبتلا به این اختلال اثر کند. بیایید ببینیم جزئیات هر روش درمانی چگونه است و چطور بر فرد تأثیر می‌گذارد.

دارو درمانی برای اختلال دوقطبی نوع یک

برخی از داروها می‌توانند به درمان اپیزودهای شیدایی یا پیشگیری از عود آن دوره‌ها کمک کنند. ممکن است به ترکیبی از تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو و داروهای ضدروان‌پریشی نیاز باشد. گاهی اوقات، پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی یا داروهای آرام‌بخش/خواب‌آور را هم تجویز کند.

تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو

این داروها به کنترل شیدایی و نیمه‌شیدایی کمک می‌کنند. برخی از آنها عبارت‌اند از:

  • کاربامازپین با نام تجاری تگرتول؛
  • دی والپروئکس سدیم با نام تجاری دپاکوت؛
  • لاموتریژین با نام تجاری لامیکتال؛
  • لیتیوم با نام تجاری لیتوبید؛
  • والپروئیک اسید یا والپروات با نام تجاری دپاکین.

داروهای ضدروان‌پریشی

این داروها برای پیشگیری یا درمان حالات روان‌پریشی در اپیزودهای شیدایی تجویز می‌شوند. برخی از آنها عبارت‌اند از:

  • آریپیپرازول با نام تجاری ابیلیفای؛
  • آسناپین با نام تجاری سفریس؛
  • لورازیدون با نام تجاری لاتودا؛
  • اُلانزاپین با نام تجاری زیپرکسا؛
  • کوئتیاپین با نام تجاری سروکوئل؛
  • ریسپریدون با نام تجاری ریسپردال کنستا؛
  • زیپراسیدون با نام تجاری گئودون.

داروهای ضدافسردگی

اگر اختلال دوقطبی نوع یک شما شامل اپیزودهای افسردگی هم باشد، پزشک ممکن است برای کمک به رفع علائم آن، داروی ضدافسردگی تجویز کند. مشکل اینجاست که خود داروهای ضدافسردگی می‌توانند شیدایی ایجاد کنند. درنتیجه، پزشک داروی افسردگی را حتما همراه با یکی از تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو یا داروی ضدروان‌پریشی تجویز می‌کند. برخی از این داروها شامل فلوکستین، سیتالوپرام، سرترالین یا بوپروپیون هستند.

ممکن است لازم باشد بیمار با همکاری پزشک داروهای مختلفی را امتحان کند تا مؤثرترین آنها را انتخاب کنند.

دارو درمانی برای مدیریت اختلال دوقطبی نوع یک

درمان‌های غیردارویی برای درمان اختلال دوقطبی نوع یک

درمان‌های روان‌شناختی برای رفع علائم اختلال دوقطبی نوع ۱ به کار می‌روند اما بعید است در مواقعی که بیمار در خلال اپیزود شیدایی خود به سر می‌برد، کارایی لازم را داشته باشند. بنابراین اغلب آنها را زمانی به کار می‌گیرند که فرد در طول یک دوره افسردگی یا مابین اپیزودهای شیدایی و افسردگی خود باشد. انواع روش‌های درمانی که ممکن است برای اختلال دوقطبی نوع یک مفید باشند عبارت‌اند از:

  • درمان شناختی‌رفتاری (CBT)؛
  • آموزش روان‌شناختی (Psychoeducation) برای آشنایی بیمار با اختلال دوقطبی نوع یک؛
  • پایش خلق‌وخو؛
  • روان‌درمان بین‌فردی (Interpersonal Therapy)؛
  • زوج‌درمانی؛
  • درمان خانوادگی؛
  • درمان با ضربه الکتریکی تشنج‌آور (ECT) که روش ایمن و مؤثری برای علائم شدید شیدایی و افسردگی است؛ به‌ویژه در افرادی که به دارو پاسخ نداده‌اند یا علائم آنها به‌سرعت مدیریت نمی‌شود.

پیشگیری از اختلال دوقطبی نوع ۱ ممکن است؟

علل اختلال دوقطبی به‌خوبی شناخته نشده‌اند؛ به همین دلیل پزشکان مطمئن نیستند که آیا می‌توان برای پیشگیری از آن کاری انجام داد یا خیر. بااین‌حال، پس از تشخیص، مراحلی وجود دارد که می‌توان برای کاهش خطر آغاز اپیزودهای بعدی شیدایی یا افسردگی انجام داد. معمولا یک روان‌شناس یا مددکار اجتماعی می‌تواند به شما در شناسایی عواملی که علائم را تحریک می‌کنند کمک کند. برخی از این محرک‌ها شامل موارد زیر هستند:

  • فراموش کردن دُزهای دارو؛
  • کم‌خوابی؛
  • مشکل در مدیریت استرس؛
  • سوءمصرف مواد مخدر یا الکل.

پرهیز از این عوامل محرک و پایبندی به برنامه درمانی، می‌تواند در پیشگیری از علائم اختلال دوقطبی نوع یک مؤثر باشد. اگر بتوانید داروهای خود را دقیقا طبق دستورالعمل مصرف کنید، ممکن است اپیزودهای کمتری برایتان اتفاق بیفتد. چنانچه برای پایبندی به درمان خود مشکل دارید، به پزشک اطلاع دهید.

زندگی با اختلال دوقطبی نوع یک

داروها و درمان‌های روان‌شناختی به مدیریت اختلال دوقطبی نوع یک کمک می‌کنند اما نکاتی هم وجود دارند که با کمک آنها، هم افرادی که خودشان مبتلا هستند و هم افرادی که با آنها در تعامل‌اند، می‌توانند زندگی راحت‌تری داشته باشند. بیایید این نکات را بررسی کنیم:

اگر خودتان مبتلا هستید

اگر خودتان به اختلال دوقطبی نوع یک مبتلا هستید، با روش‌های زیر به کنترل بیماری خود کمک کنید:

۱. به‌شکل منظم خلق‌وخوی خود را پیگیری کنید

هر روز زمانی را به نوشتن احساسات خود اختصاص دهید. با گذشت زمان، ممکن است متوجه شوید که یک‌سری الگوها و جزئیات در خلق‌وخوی شما تکرار می‌شوند. درمانگرتان را در جریان یافته‌های خود قرار دهید تا به نتایج بهتری دست یابید.

۲. عوامل محرک خود را شناسایی کنید

چه چیزهایی به نظر می‌رسد علائم شما را بدتر می‌کنند؟ استرس، کمبود خواب یا تغییرات بزرگ زندگی؟ شاید امکان جلوگیری قطعی از اپیزودهای بعدی وجود نداشته باشد، اما آگاهی از محرک‌هایتان می‌تواند به شما در مدیریت بهتر آنها کمک کند.

۳. نشانه‌های هشداردهنده را بشناسید

قبل از اینکه دچار یک اپیزود خلقی شوید، احتمالا هشدارهایی از آن در خود مشاهده می‌کنید. برای مثال، ممکن است متوجه تغییراتی در خواب، سطح انرژی یا رفتار خود شوید. اگر این علائم هشداردهنده را بشناسید، می‌توانید به‌محض ظاهرشدن آنها یا قبل از اینکه حتی شروع شوند، از پزشک یا اطرافیان خود کمک بگیرید یا از آنها بخواهید شما را حمایت کنند.

۴. یک روال ایجاد کنید

روال روزانه ممکن است به شما احساس ثبات بیشتری بدهد. سعی کنید هر روز تقریبا در ساعت مشخصی غذا بخورید، داروهای خود را مصرف کنید و به رختخواب بروید. حتی روال‌های کوچک، مانند اختصاص‌دادن زمانی به استراحت در هر روز، ممکن است تفاوت بزرگی ایجاد کند.

۵. از خودتان مراقبت کنید

به‌اندازه کافی بخوابید، غذاهای مغذی بخورید و مرتب ورزش کنید. تلاش خود را برای مدیریت استرس انجام دهید؛ خواه از طریق تمرین تکنیک‌های تنفس عمیق باشد یا تمرین ذهن‌آگاهی یا حتی پیداکردن سرگرمی خاصی که از آن لذت می‌برید.

۶. به‌دنبال حمایت باشید

شبکه‌ای از افراد مورد اعتماد در اطراف خود به وجود آورید. دوستان، خانواده یا حتی گروه‌های افرادی که به اختلال دوقطبی مبتلا هستند، می‌توانند در مدیریت این بیماری به شما کمک کنند.

زندگی با اختلال دوقطبی نوع یک
برای کنترل بهتر اختلال دوقطبی نوع یک به‌دنبال حمایت دوستان و عزیزان خود باشید.

اگر با فرد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک زندگی می‌کنید

اگر یکی از عزیزان شما به اختلال دوقطبی نوع یک مبتلاست، حمایت شما می‌تواند هدیه بزرگی برای او باشد. با این روش‌ها می‌توانید به او کمک کنید:

  • درباره اختلال دوقطبی نوع یک و علائم آن آموزش ببینید؛
  • از فرد سؤال کنید و بخواهید درباره آنچه بر او می‌گذرد و احساسی که دارد صحبت کند؛
  • به او کمک کنید عادات سالم و روال‌هایی مانند خواب، وعده‌های غذایی و ورزش منظم ایجاد کند و با هم به آن روال‌ها پایبند بمانید تا تنها نباشد؛
  • علائم و هشدارهای اپیزودهای خلقی چنین افرادی را بیاموزید و یاد بگیرید چه کارهایی باید در دوران بحران انجام دهید. گوش‌به‌زنگ تغییراتی که در او مشاهده می‌کنید باشید؛
  • کمک‌های عملی ازجمله مدیریت مالی به او ارائه دهید؛
  • همیشه با او گفت‌وگو کنید و بدون قضاوت به حرف‌هایش گوش دهید؛
  • اجازه دهید نیازهایش را با شما در میان بگذارد؛
  • مراقب خودتان هم باشید و وقتی او نزد پزشک می‌رود شما هم با او همراهی کنید. به این ترتیب هم خودتان از توصیه‌های پزشک بهره‌مند می‌شوید و هم به عزیزتان کمک می‌کنید به درمان خود پایبند بماند.

کلام آخر دکترساینا

ابتلا به اختلال دوقطبی نوع یک پایان دنیا نیست. فکر نکنید اگر به این بیماری مبتلا شده‌اید نمی‌توانید زندگی عادی خود را ادامه دهید. خوشبختانه این بیماری با اینکه علل شناخته‌شده‌ای ندارد، می‌تواند با دارودرمانی و روان‌درمانی مدیریت شود. علائم هشداردهنده خود را بشناسید و به روند درمان خود پایبند بمانید. درصورتی‌که مشکوک به ابتلا به اپیزودهای شیدایی هستید و علائمتان به‌حدی شدید است که در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد می‌کند، به پزشک مراجعه کنید. مجموعه‌ای از بهترین روان‌پزشکان و روان‌شناسان ایران در وب‌سایت دکترساینا در هر ساعت از شبانه‌روز آماده مشاوره هستند تا به‌صورت امن و دردسترس، بدون نگرانی با آنها ارتباط بگیرید و مشکل خودتان را مطرح کنید.

سؤالات متداول

۱. اختلال دوقطبی نوع یک چطور درمان می‌شود؟

معمولا ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی برای مدیریت این بیماری تجویز می‌شوند. داروها می‌توانند شامل تثبیت‌کننده خلق‌وخو، داروهای ضدروان‌پریشی و/ یا داروهای ضدافسردگی باشند. درمان‌ها شامل درمان شناختی‌رفتاری، درمان با شوک الکتریکی تشنج‌آور، درمان خانوادگی، زوج‌درمانی و… هستند.

۲. آیا دوقطبی نوع یک ارثی است؟

دوقطبی نوع یک لزوما از خانواده به فرد منتقل نمی‌شود اما احتمال خطر ابتلا در افرادی که یکی از اعضای نزدیک خانواده او به دوقطبی نوع یک مبتلاست بیشتر است.

۳. آیا دوقطبی نوع یک با اسکیزوفرنی فرق داره؟

بله. بسیاری از علائم آنها همپوشانی دارند ولی دو بیماری جداگانه هستند. بااین‌حال محققان بر این باورند که دوقطبی نوع یک و اسکیزوفرنی در یک طیف قرار دارند زیرا هردو می‌توانند باعث توهم، هذیان و نوسانات خلقی شوند.

۴. آيا فرد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک می‌تواند تنها زندگی کند؟

بله. اگر اختلال دوقطبی نوع یک دارید می‌توانید تنها زندگی کنید. بااین‌حال، میزان استقلال شما به شدت بیماری و میزان توانایی شما در مدیریت علائم بستگی دارد.

۵. آیا افراد با اختلال دوقطبی نوع یک متولد می‌شوند؟

خیر. بااین‌حال ژنتیک نقش مهمی در آن دارد. معمولا احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی نوع یک در افرادی که یکی از اعضای خانواده آنها مبتلاست بیشتر است.

۶. آیا تروما باعث اختلال دوقطبی نوع یک می‌شود؟

علت دقیق اختلال دوقطبی نوع یک مشخص نیست اما ترکیبی از عوامل در ایجاد آن نقش دارند که ترومای دوران کودکی یکی از آنها است.

۷. اختلال دوقطبی نوع یک را با چه چیزی اشتباه می‌گیرند؟

اغلب اختلال دوقطبی نوع یک را با اسکیزوفرنی، اضطراب، اختلالات وسواس فکری عملی و اختلال شخصیت مرزی اشتباه می‌گیرند.

۸. آیا اختلال دوقطبی نوع یک ناتوانی به شمار می‌رود؟

حدود نیمی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع یک یا دو تا حدودی در برخی کارها ناتوانی دارند؛ به‌ویژه اگر بالای ۴۰سال داشته باشند، اپیزودهای افسردگی آنها طولانی باشد یا همزمان به بیماری‌های روانی دیگری مانند اضطراب یا اختلال استرس بعد از سانحه مبتلا باشند.

۹. آیا اختلال دوقطبی نوع یک بین زنان شایع‌تر است؟

خیر. مردان و زنان دقیقا به یک اندازه احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی نوع یک را دارند.

۱۰. آیا اختلال دوقطبی نوع یک با افزایش سن بدتر می‌شود؟

معمولا با افزایش سن فرد ممکن است اپیزودهای بیشتری را تجربه کند اما برخی مطالعات نشان داده‌اند افراد ۶۰سال به بالا کمتر احتمال دارد به‌دلیل شیدایی یا افسردگی در بیمارستان بستری شوند.

اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.