ترشحات خونی واژن؛ علل، علائم و راه‌های پیشگیری
ترشحات خونی واژن را جدی بگیرید! این اتفاق اگرچه همیشه خطرناک نیست، بی‌تفاوتی نسبت به آن می‌تواند با عوارض خطرناک همراه شود چون علت ترشحات خونی واژن می‌تواند ناشی از عفونت، تنبلی تخمدان، خونریزی رحم یا دهانه رحم و در بدترین حالت سرطان باشد. سن، سبک زندگی و سابقه پزشکی همگی در تعیین علت خونریزی نقش دارند. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان این مشکل پرداخته‌ایم. برای حفظ سلامت خود، همین حالا اطلاعات لازم را کسب کنید!
آیا ترشحات خونی واژن نگران‌کننده است؟
به‌نقل از منبع معتبر آنلاین دکتر ترشح خونی واژن اگر در آستانه پریودی یا طی ۳ ماهه ابتدایی مصرف قرص‌های هورمونی ضدبارداری باشد، طبیعی است؛ اما اگر همراه با علائم دیگر باشد یا طی دوران قاعدگی اتفاق نیفتد، می‌تواند نشانۀ بارداری، عفونت و در موارد نادر سرطان باشد. درضمن، ترشح خونی در دوران بلوغ یا دوران پیش از یائسگی نگران‌کننده نیست اما اگر تا بعد از یائسگی ادامه‌دار شود و دردناک باشد، جدی و نیازمند پیگیری است.
علت ترشحات خونی واژن چیست؟
دلیل ترشح خونی واژن در اکثر مواقع عدم تعادل هورمونی، بارداری، یائسگی یا پیش‌از یائسگی، تیروئید، تنبلی تخمدان، بیماری‌های مقاربتی، روش‌های کنترل بارداری یا سرطان است. در این بخش درباره هرکدام مفصل صحبت می‌کنیم.
عدم تعادل هورمونی
نوسان هورمون‌ها به‌دلیل سبک زندگی، استرس یا بیماری‌های زمینه‌ای از اصلی‌ترین دلایل ترشحات خونی واژن است. اختلال‌های هورمونی قدرت تنظیم و مدیریت سیستم‌های مختلف را از بدن می‌گیرند و از نحوه نفس‌کشیدن تا خلق‌و‌خو، بر همه‌چیز تأثیر می‌گذارند. علاوه‌بر ترشحات خونی، احتمال کاهش وزن یا افزایش وزن، تغییر عادات روده، افزایش سطح کلسترول خون، گرگرفتگی، خشکی واژن و بی‌میلی به رابطه جنسی وجود دارد.
اگر ترشح خونی ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد، بهتر است هرچه زودتر هورمون‌درمانی را آغاز کنید.
بارداری
در سه‌ماهه ابتدایی بارداری نسبت به خونریزی واژن خیلی حساس نباشید! معمولا طبیعی و رایج است. تا جایی که به‌نقل از وب‌سایت سلامت Verywellhealth، بین ۱۵ تا ۲۵ درصد از زنان باردار در این دوره با ترشحات خونی واژن روبه‌رو می‌شوند. حجم خون در ابتدا کم است و پس از لانه‌گزینی جنین، بیشتر می‌شود. البته این خونریزی می‌تواند نشانۀ اتفاقات پرخطر در دوران بارداری هم باشد! مثل:
- حاملگی خارج از رحم: این بارداری پرخطر زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارورشده جایی غیر از دیواره رحم لانه‌گزینی کند. این نوع بارداری بسیار پرخطر و تهدیدکننده جان مادر است!
- سقط جنین: زمانی که جنین قبل از هفته ۲۰ بارداری بیفتد، ترشحات بافتی همراه با خون از واژن مادر تخلیه می‌شوند.
- زایمان زودرس: زایمانی که قبل از هفته ۳۷ بارداری شروع شود، زودرس است و تغییر بافت ترشحات واژن (خونی، آبکی، مخاطی)، درد شکم یا لگن و انقباضات پی‌در‌پی را به‌دنبال دارد.
یائسگی یا پیش‌از یائسگی
همه خانم‌ها در دوران پیش از یائسگی تغییرات چرخه قاعدگی را تجربه می‌کنند. در این دوره لکه‌بینی، پریودی کوتاه، طولانی، سنگین یا سبک‌تر از حد معمول کاملا طبیعی است. حتی ممکن است چند ماه پی‌در‌پی قاعدگی رخ ندهد. زنانی که برای حل مشکلات پیش‌از یائسگی سراغ هورمون‌درمانی می‌روند، معمولا با ترشحات خونی واژن روبه‌رو می‌شوند.
خونریزی بعد از یائسگی اصلا طبیعی نیست! در بهترین حالت به‌خاطر بافت نازک واژن، بعد از رابطه جنسی خون می‌بینید و در بدترین حالت، با یک بیماری بدخیم روبه‌رو هستید.
تیروئید
بعضی وقت‌ها ترشح واژن همراه با رگه‌های خون زنگ هشدار بیماری‌های تیروئید است. این غده اگر خوب کار نکند، عوارض قاعدگی به‌دنبال دارد و می‌تواند پریود را تا چند ماه متوقف کند! اگر ترشح خونی واژن با افزایش وزن، خستگی، حساسیت به سرما و دردهای عضلانی همراه شد، خیلی زود وضعیت تیروئید خود را چک کنید.
سندروم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک یا همان تنبلی تخمدان یک بیماری مزمن و بسیار شایع است که نظم قاعدگی را به هم می‌زند و باعث لکه‌بینی یا عقب‌افتادن چندماهه پریود می‌شود. عده‌ای این لکه‌ها را با ترشح خونی اشتباه می‌گیرند. اگر لکه‌بینی با افزایش وزن، رشد موهای زائد، نازکی موها، چربی یا آکنه پوست همراه شود، احتمال تنبلی تخمدان بسیار بالاست.
بیماری‌های مقاربتی
خیلی وقت‌ها ترشح خونی از واژن علامت ابتلا به یک بیماری مقاربتی مثل کلامیدیا، سوزاک یا تریکومونیازیس است. در این موارد، فرد مبتلا علاوه‌بر ترشح غیرطبیعی، درد یا خارش آزاردهنده‌ای در ناحیه واژن احساس می‌کند.
جلوگیری از بارداری
از هر پزشکی درباره عوارض داروهای ضدبارداری بپرسید، مطمئنا به خونریزی ناگهانی یا بین دوره‌ای اشاره می‌کند. این خونریزی درصورت مصرف داروهای کنترل بارداری با دوز پایین، رایج‌تر است و می‌توان با مصرف منظم و سرساعت قرص‌ها درمانش کرد.
هشدار
ترشحات خونی واژن در اولین ماه‌های استفاده از IUD طبیعی است.
سرطان
اکثر سرطان‌های زنانه با لکه‌بینی خارج از قاعدگی شناسایی می‌شوند! دو نوع سرطان رحم «کارسینوم آندومتر» و «سارکوم رحم» داریم که هر دو می‌توانند دلیل خونریزی بین سیکل‌ها یا بعد از یائسگی باشند. این سرطان‌ها معمولا با درد شکمی، نفخ یا سیری خیلی سریع همراه می‌شوند.
ترشحات واژن همراه با رگه خون نشانه چیست؟
در بخش قبلی در مورد تمام عواملی که می‌توانند باعث تخلیه ترشح خونی از واژن شوند، صحبت کردیم. اگر بخواهیم علت را براساس میزان خطر دسته‌بندی کنیم، به این ۳ مورد می‌رسیم:
- در بهترین حالت، مسئله مربوط به بلوغ، یائسگی یا واکنش بدن به نمونه‌برداری سلولی است؛
- در حالت خطر نرمال، این ترشح نشانۀ ابتلا به عفونت، اختلال هورمونی، فیبروم یا تنبلی تخمدان است؛
- در بدترین حالت، بیمار به سرطان آندومتر یا دهانه رحم مبتلا است.
ترشحات خونی واژن چه علائم همراه و ظاهری دارند؟
شکل‌و‌شمایل ترشح خونی واژن بسته به علت خونریزی متفاوت است. ممکن است رگه‌های خون قهوه‌ای رنگ به نظر برسد، بافت ترشح سفت یا آبکی باشد و بیمار هم‌زمان با لکه‌بینی موارد زیر را تجربه کند:
- حساسیت و خارش واژن و ناحیه اطراف؛
- علائم قاعدگی مثل گرفتگی عضلات؛
- درد آزاردهنده در ناحیه واژن یا دهانه رحم؛
- رابطه جنسی دردناک و خونریزی بعد از رابطه؛
- افزایش حجم و تخلیه سوزشی ادرار.
ترشحات خونی واژن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک زنان تشخیص علت ترشحات واژن را با معاینه و چند پرسش ساده آغاز می‌کند. این سؤالات در مورد شدت و نوع علائم و سابقه سلامت بیمار هستند:
- خونریزی دقیقا از کی شروع شد؟
- آیا این خونریزی ارتباطی به زمان قاعدگی دارد؟
- آیا حین رابطه جنسی خونریزی دارید؟
- شدت خونریزی چقدر است؟ روزی چند پد عوض می‌کنید؟
- دوره قاعدگی شما چقدر طول می‌کشد؟
- فاصله بین دوره‌های قاعدگی شما چقدر است؟
- چه داروهایی مصرف می‌کنید؟
- آیا اخیرا نمونه‌برداری یا جراحی داشتید؟
- آیا احتمال بارداری وجود دارد؟
سپس با معاینه فیزیکی لگن و واژن، وضعیت ظاهری این نواحی را چک می‌کند. اگر علت این ترشحات قابل‌تشخیص نباشد، پزشک معالج آزمایش‌های زیر را تجویز خواهد کرد:
- تست پاپ اسمیر؛
- آزمایش ادرار؛
- تست عملکرد تیروئید؛
- شمارش کامل خون؛
- تست بارداری؛
- سونوگرافی؛
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام‌آر‌آی)؛
- هیستروسکوپی.
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
خونریزی واژینال بی‌دلیل را به پزشک زنان و زایمان اطلاع دهید؛ حتی اگر فکر می‌کنید علتش را می‌دانید و جای نگرانی نیست! اگر ترشحات خود به‌طور ناگهانی با تغییر بافت دهند و بافت آنها عجیب شود، بوی نامطبوع دهند و با علائمی مثل درد و سوزش ادرار همراه شوند، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک باید در جریان ترشحات خونی بین قاعدگی، بعد از رابطه جنسی، در طول بارداری یا بعد از یائسگی باشد.
درصورت مشاهده این علائم، هرچه زودتر پزشک را در جریان بگذارید:
- تغییر در نظم چرخه قاعدگی؛
- تغییر محسوس در مقدار خون تخلیه‌شده در قاعدگی؛
- خونریزی بعد از رابطه جنسی؛
- خونریزی پیش‌از بلوغ یا بعداز یائسگی؛
- خونریزی حین دوش واژینال؛
- خونریزی بعداز شروع یک داروی جدید یا درمان هورمونی؛
- خونریزی در دوران بارداری؛
- ترشحات خونی همراه با درد شدید؛
- تب، احساس ضعف، سرگیجه یا درد در ناحیه لگن.
راه درمان ترشحات خونی واژن چیست؟
چندین راه مختلف برای درمان ترشحات خونی واژن وجود دارد. پزشک با توجه به سن بیمار، تمایل او به بارداری و علت خونریزی، بهترین درمان را انتخاب می‌کند. برای مثال اگر تشخیص دهد که این خونریزی به‌خاطر تغییر در سبک زندگی است، اصلاح سبک با شروع رژیم غذایی سالم، کاهش استرس و کاهش وزن را توصیه می‌کند. در دیگر موارد سراغ درمان‌های دارویی و جراحی می‌رود.
داروهایی برای خونریزی واژن
| نوع دارو | کاری که می‌کند |
| روش‌های کنترل بارداری هورمونی (قرص، چسب، حلقه واژینال و IUD) | نظم‌دهی به دوره‌های قاعدگی و جلوگیری از خونریزی واژن |
| آگونیست هورمون آزاد‌کننده گنادوتروپین | توقف جریان قاعدگی و کاهش اندازه فیبروم‌ها |
| ترانگزامیک اسید | جلوگیری از خونریزی بیش‌از‌حد قاعدگی |
| داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی | کنترل خونریزی شدید |
| آنتی بیوتیک‌ها | توقف خونریزی ناشی از عفونت |
درمان جراحی برای خونریزی واژینال
| نوع جراحی | کاری که می‌کند |
| ابلیشن آندومتر | کاهش یا توقف خونریزی با از‌بین‌بردن پوشش داخلی رحم |
| اتساع و کورتاژ | خراش یا مکش بافت از رحم |
| آمبولیزاسیون شریان رحمی | درمان فیبروم با انسداد رگ‌های خونی |
| میومکتومی | برداشتن فیبروم‌ها |
| هیسترکتومی | برداشتن رحم |
پیشگیری از ترشحات خونی واژن چگونه است؟
در واقع راه مؤثری برای پیشگیری از ترشحات خونی در خانه وجود ندارد! شاید اگر غذای سالم و متعادل بخورید و موارد زیر را رعایت کنید، احتمال این عارضه به حداقل برسد.
- هورمون‌درمانی با مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی؛
- ارزیابی و درمان شرایط سلامتی مثل تنبلی تخمدان:
- ارزیابی دوره‌ای وضعیت سلامت جنسی با تست پاپ اسمیر؛
- اجتناب از بیماری‌های مقاربتی با استفاده از کاندوم؛
- ترک سیگار برای جلوگیری از خطر سرطان یا حاملگی خارج از رحم؛
- شست‌و‌شوی واژن با آب و صابون بدون عطر، برای کاهش عفونت‌های واژن.
ترشحات واژن همراه با رگه خون می‌تواند ناشی از عوامل محیطی مثل افزایش حساسیت به گرما یا سرما یا استرس باشد! علاوه‌بر آنکه از شرایط محرک خونریزی اجتناب می‌کنید، هرچه زودتر با پزشک ارتباط بگیرید و او را در جریان ویژگی‌های ظاهری، حجم و دفعات تخلیه ترشحات خونی بگذارید.
کلام آخر دکترساینا
ترشحات خونی واژن همیشه زنگ خطر نیست. خیلی وقت‌ها پاسخ طبیعی بدن به شرایط محیطی، سبک زندگی اشتباه یا بلوغ، بارداری و شروع یائسگی است. اما اگر این خونریزی تا بعد از یائسگی یا تا اواخر بارداری ادامه‌دار شود و با درد، خارش، ادرار سوزشی و دیگر مواردی که در این مقاله اشاره کردیم همراه شود، جای نگرانی است. سن‌و‌سال بیمار، سبک زندگی و سابقه پزشکی همگی در علت‌یابی این خونریزی نقش دارند و فقط پزشک می‌تواند تفاوت شرایط عادی و پرخطر را تشخیص دهد.
اگر متوجه تغییری در ترشح واژینال خود شده‌اید و رگه‌های خون در آن می‌بینید، در سامانه سلامت دکترساینا با بهترین پزشکان زنان درباره این موضوع مشورت کنید. پزشکان ما درصورت لزوم آزمایش‌هایی برای ریشه‌یابی این مسئله تجویز می‌کنند. حتی می‌توانید درخواست انجام آزمایش‌های خود را در همین سامانه ثبت کنید.
سؤالات متداول
۱. آیا ترشحات خونی واژن خطرناک است؟
معمولا خیر. خیلی‌ها این عارضه را به‌صورت دوره‌ای تجربه می‌کنند و پیش‌از آنکه برای درمانش به پزشک مراجعه کنند، خودبه‌خود درمان می‌شود. اما همین خونریزی ساده می‌تواند نشانه مشکلات جدی‌تر سلامتی باشد!
۲. ترشحات خونی در بارداری طبیعی است؟
بله، در سه‌ماهه ابتدایی بارداری تخلیه ترشحات خونی از واژن طبیعی و به‌خاطر لانه‌گزینی جنین است. البته با توجه به حساسیت جنین در این دوره، بهتر است پزشک را در جریان بگذارید.
۳. چه‌کسی بیشتر در معرض خطر ترشحات خونی واژن است؟
خونریزی واژینال ممکن است در هر سنی رخ دهد. دختران در سن بلوغ یا زنان در دوران پیش‌از یائسگی بی‌نظمی قاعدگی را تجربه می‌کنند. همچنین زنان مبتلا به اختلال‌های هورمونی، تیروئید، تنبلی تخمدان و بیماری‌های مقاربتی بیشتر در معرض این ترشحات خونی هستند.
اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.
