alt در آزمایش خون چیست؟ | همه چیز درباره تست SGPT و کبد

بیماری‌های کبدی نه‌فقط به کبد آسیب می‌زنند، بلکه سلامت کل بدن را به خطر می‌اندازند! آزمایش ALT (اندازه‌گیری آنزیم آلانین آمینوترانسفراز) یک تست مهم برای تشخیص، درمان و پایش بیماری‌های کبدی است. اگر سابقه خانوادگی بیماری کبد دارید، تحت‌درمان با داروهای کبدی هستید، الکل مصرف می‌کنید یا سبک زندگی ناسالم دارید، این آزمایش جزو واجبات چکاپ‌ دوره‌ای شماست. اگر هم اخیرا با علائم بیماری‌های کبدی مثل تیرگی ادرار، خستگی و ضعف، کاهش وزن و تهوع روبه‌رو شده‌اید، باید به‌ فکر انجامش باشید. بعداز خواندن این مقاله می‌دانید alt در آزمایش خون چیست، همچنین با کاربرد این تست خون برای سلامت کبد، نتایج نرمال و دلایل بالا بودن آن در برگه تست آشنا می‌شوید.

ALT در آزمایش خون چیست؟

آنزیم آلانین آمینوترانسفراز (ALT) یا SGPT به‌طور طبیعی در سلول‌های کبد خانه دارد و کمک‌رسان این ارگان برای متابولیسم و تولید انرژی است. سطح این آنزیم معمولا پایین و کنترل‌شده است. اگر مقدارش از حد نرمال بیشتر شود، زنگ هشدار آسیب‌ها و تحریک‌های کبدی است. این آنزیم در ماهیچه‌های قلب، عضلات مخطط (گروهی از عضلات بدن که حرکات ارادی را انجام می‌دهند)، کلیه و مغز نیز وجود دارد، اما غلظتش در کبد بیشتر است؛ به‌طوری که به‌محض آسیب‌دیدگی و التهاب کبد و سلول‌های آن، این آنزیم در جریان خون آزاد می‌شود و سطح SGPT خون افزایش می‌یابد.

چرا آزمایش ALT یا SGPT انجام می‌شود و اهمیت دارد؟

ورود آنزیم‌های ALT به خون از آسیب‌دیدگی‌ سلول‌های کبدی خبر می‌دهد؛ بنابراین انجام دوره‌ای آزمایش alt راحت‌ترین راه ارزیابی سلامت کبد و پی‌بردن به مشکلات این ارگان حیاتی است. این تست هم‌زمان با سنجش سایر آنزیم‌ها و ترکیبات کبدی انجام می‌شود تا نتایج مطمئن و قابل‌استناد برای غربالگری، درمان و نظارت بر میزان پیشرفته بیماری در اختیار پزشک بگذارد. پزشک زمانی تست SGPT را تجویز می‌کند که علائم ظاهری بیمار از بروز نوعی بیماری‌ کبدی خبر دهند. همچنین هدف می‌تواند ارزیابی اثربخشی داروها و درصد کار‌آمدی روش درمانی انتخاب‌شده باشد.

چه کسانی باید از آزمایش ALT (آلانین آمینوترانسفراز) استفاده کنند؟

بیماری‌هایی که کبد را درگیر می‌کنند، معمولا باعث یرقان، تیرگی ادرار،‌ تهوع، استفراغ و درد آزاردهنده در قسمت یک‌چهارم فوقانی بدن (سمت راست شکم) می‌شوند. پزشک متخصص گوارش و کبد به‌محض مشاهده این علائم برای بررسی وضعیت کبد تست SGPT را تجویز می‌کند. البته این علائم همیشه ظاهر نمی‌شوند و اختلال‌های کبد گاهی بی‌علامت هستند! بنابراین چک‌کردن دوره‌ای این آنزیم حتی برای افرادی که سابقه بیماری کبدی ندارند، عاقلانه است. درصورت مصرف داروهای ایزونیازید یا ایزوترتینوئین نیز باید تست ALT را به‌صورت دوره‌ای انجام دهید.

در بررسی عملکرد کبد، اندازه‌گیری آنزیم ALT ضروری است. همچنین توجه به ضایعات پوستی مرتبط مانند اسپایدر آنژیوم‌ها، که به شکل قرمزی‌های شعاعی شبیه تار عنکبوت ظاهر می‌شوند، می‌تواند در تشخیص اختلالات کبدی کمک‌کننده باشد.

به‌طور کلی در موارد زیر باید به‌فکر انجام تست SGPT باشید:

• اگر با علائمی مثل تهوع، استفراغ، درد شکم، خارش، یرقان، خستگی و بی‌اشتهایی مواجه شده‌اید؛
• اگر قصد غربالگری بیماری‌های کبدی مثل کبد چرب الکلی و غیرالکلی، سیروز کبدی، هموکروماتوز، ویلسون، سندروم ژیلبرت و هپاتیت را دارید؛
• اگر به‌خاطر مصرف الکل، دیابت، چاقی یا سابقه خانوادگی در معرض مشکلات کبدی هستید؛
• اگر نیاز به پایش بیماری کبدی و سطح آنزیم ALT در درازمدت دارید؛
• اگر می‌خواهید عوارض جانبی داروهای کبدی را کنترل کنید.

خطرات آزمایش ALT چیست؟

آزمایش sgpt یک تست خون‌گیری ساده و سریع است و همانند دیگر آزمایش‌های خون، خطر خاصی ندارد. این تست به‌ندرت و فقط زمانی باعث عفونت می‌شود که محل خون‌گیری به‌درستی ضد‌عفونی نشده باشد. سایر عوارض احتمالی شامل سوزش، کبودی بعد از خون‌گیری، کوفتگی و خون‌ریزی موقت از محل خون‌گیری است.

نحوه انجام آزمایش ALT یا SGPT چگونه است؟

این تست ناشتایی نمی‌خواهد. فقط باید مدتی از مصرف الکل و برخی داروها پرهیز کنید. مصرف اینها باعث تغییر میزان آنزیم آلانین آمینوترانسفراز و نتیجه کاذب alt در آزمایش خون می‌شود. همچنین تمرینات بدنی شدید بر سطح ALT خون تأثیرگذار است و نتایج تست را تغییر می‌دهد. بنابراین پیش‌از آزمایش حتما درباره این موارد با پزشک صحبت کنید. نمونه‌گیری آزمایش ALT یا SGPT به‌صورت خون‌گیری ورید‌ی است. تکنسین ابتدا قسمت فوقانی بازو را به‌کمک باند یا لیگاتور می‌بندد، خون‌گیری وریدی را انجام می‌دهد و نمونه را در محفظه‌های کوچک نگه می‌دارد. بعداز انجام آزمایش می‌توانید بی‌هیچ‌ مشکلی فعالیت‌های عادی روزمره را از سر بگیرید.همچنین در دکتر ساینا خدمات آزمایش در محل ارائه می‌شود؛ نمونه‌گیر با تجهیزات کاملاً بهداشتی به منزل یا محل کار شما می‌آید و فرآیند نمونه‌گیری را به‌صورت سریع، ایمن و راحت انجام می‌دهد.

نتایج و تفسیر آزمایش ALT چگونه است؟

اگر بخواهید قبل‌از تفسیر پزشک خودتان از نتیجه این تست سر در بیاورید، احتمالا مشتاقید بدانید مقدار نرمال alt در آزمایش خون چیست و در حالت طبیعی باید چقدر باشد. در پاسخ می‌گوییم برای تفسیر این تست کافی‌ است محدوده طبیعی و نرمال این آنزیم در بدن را بدانید.

نتیجه آزمایش SGPT یکی از این ۳ حالت است:

• آنزیم ALT بیشتر از محدوده نرمال (بیشتر از ۵۵ U/L): نشانۀ ابتلا به بیماری‌های کبدی (انواع التهاب و تحریک)، سوءمصرف الکل، زیاده‌روی در مصرف بعضی داروها، چاقی، دیابت و یا سبک زندگی ناسالم.

• آنزیم ALT در محدوده نرمال (۷ تا ۵۵ U/L): نشانۀ سلامت کامل کبد، عدم ابتلا به اختلال‌های کبدی و عملکرد مطلوب این ارگان.
• آنزیم ALT کمتر از محدوده نرمال (کمتر از ۷ U/L): احتمال سوءتغذیه، کمبود ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها مثل روی و ویتامین B۶.

همچنین می‌توانید از خدمات تفسیر آنلاین نتایج آزمایش در دکتر ساینا استفاده کنید و پاسخ خود را به‌صورت دقیق از بهترین متخصصان دریافت کنید.

میزان نرمال SGPT در آزمایش خون چقدر است؟‌

فاکتور SGPT در برگه آزمایش در قالب واحد در لیتر (U/L) یا واحد بین‌المللی در لیتر (IU/L) اعلام می‌شود و محدوده نرمال آن معمولا براساس سن و جنسیت در آزمایشگاه‌ها متفاوت است. به‌طور کلی میزان آنزیم ALT در خون بزرگ‌سالان بین ۷ تا ۵۶ U/L (در برخی منابع بین ۱۰ تا ۴۰ U/L) و در آقایان کمی بیشتر از خانم‌هاست. محدوده نرمال این آنزیم در خون کودکان نیز بین ۳۰ تا ۹۰ U/L بر‌آورد می‌شود.

• محدوده نرمال ALT در زنان بالغ: بین ۱۹ تا ۲۵ IU/L؛
• محدوده نرمال ALT در مردان بالغ: بین ۲۹ تا ۳۳ IU/L؛
• محدوده نرمال ALT در کودکان پسر: بین ۱۷ تا ۲۱ IU/L؛
• محدوده نرمال ALT در کودکان دختر: بین ۱۴ تا ۲۰ IU/L.

بالا بودن SGPT در آزمایش خون به چه معناست؟

اگر با اعداد عجیب‌غریب این آنزیم در برگه تست خون مواجه شده باشید، مهم‌ترین سؤالتان حتما همین است که دلیل افزایش alt در آزمایش خون چیست؟! اگر مقدار فاکتور ALT در آزمایش خون بیشتر از حد نرمال باشد، شرایط پرخطر و احتمال آسیب، التهاب و تحریک کبد بسیار زیاد است. این افزایش می‌تواند به‌خاطر عادات اشتباه و رفتارهای مخرب مثل سوءمصرف الکل، ورزش سنگین، مصرف بیش‌ازحد ویتامین A و استامینوفن یا درمان با آنتی‌بیوتیک، داروهای قلبی عروقی و قرص‌های ضد‌افسردگی باشد.

گذشته از همۀ اینها، افزایش این آنزیم اغلب ناشی از یک بیماری زمینه‌ای است، مشکلاتی مثل:

• تجمع آهن در کبد یا هموکروماتوز؛
• جریان خون ضعیف در کبد و مرگ بافت کبدی؛
• بیماری‌های وراثتی و خودایمنی؛
• زخم کبد یا سیروز کبدی؛
• تشکیل تومور در کبد؛
• هپاتیت ویروسی یا الکلی؛
• مونونوکلئوز؛
• آسیب‌دیدگی گلبول‌های قرمز؛
• انسداد مجاری صفراوی؛
• التهاب پانکراس؛
• کبد چرب؛
• دیابت.

چگونه سطح SGPT در آزمایش خون را کاهش دهیم؟

اگر نتیجه تست ALT از مقداری که باید بیشتر و نگران‌کننده بود، در اولین قدم باید به سبک زندگی سالم سلام کنید: الکل را کنار بگذارید، به مصرف غذاهای سالم رو بیاورید، فعالیت بدنی ملایم و منظم داشته باشید و وزنتان را همیشه پایین نگه دارید. همچنین بهتر است مصرف داروهای تأثیر‌گذار بر SGPT را تحت‌نظارت پزشک محدود کنید و هرازگاهی تست را تکرار کنید تا حواستان به تغییرات سطح این آنزیم باشد. هم‌زمان با اصلاح سبک زندگی باید درمان بیماری‌ زمینه‌ای که باعث افزایش سطح آنزیم شده را پیگیری کنید. مناسب‌ترین راه کاهش SGPT نیازمند ریشه‌یابی و یافتن علت بروز مشکل است. در ادامه، پزشک شما را در جریان آزمایش‌های تکمیلی و اقدامات درمانی لازم می‌گذارد.

عوارض بالا بودن ALT در آزمایش خون چیست؟

اگر بالابودن ALT در آزمایش خون ناشی از بیماری‌های کبد باشد، تشدید التهاب و تحریک کبد مهم‌ترین عارضه‌ای است که سلامت‌تان را تهدید می‌کند. اگر نسبت به این مسئله بی‌تفاوت باشید، علائم گفته‌شده روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شوند و سلامت این ارگان بیش‌از‌پیش به خطر می‌افتد. فراموش نکنید کبد وظیفه سنگین پاک‌سازی خون را بر عهده دارد و کوچک‌ترین اختلال در عملکردش فوق‌العاده خطرناک و تهدیدکننده است.

تست‌های مرتبط با آزمایش ALT چیست؟

پزشکان برای دستیابی به تصویر کامل از سلامت کبد، آزمایش SGPT را همراه با چند تست تکمیلی مرتبط انجام می‌دهند. جمع‌بندی نتایج این تست‌ها دقت تشخیص را بالا می‌برد و احتمال خطا را کم می‌کند. مهم‌ترین این تست‌ها عبارت‌اند از:

• تست آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز (AST): نزدیک‌ترین آزمایش به تست ALP و کمک به تشخیص نوع آسیب کبدی؛
• تست آنزیم آلکالین فسفاتاز (ALP): مهم‌ترین تست برای تشخیص ابتلا به بیماری‌ کبدی، ارزیابی انسداد صفراوی، اختلالات استخوانی و برخی مشکلات دیگر؛
• تست آنزیم بیلی‌روبین (Bilirubin): بررسی عملکرد کبد، تشخیص زردی، انسداد صفراوی و برخی بیماری‌های خونی؛
• تست آنزیم آلبومین (Albumin): بررسی کیفیت ساخت پروتئین‌های حیاتی توسط کبد و ارزیابی توانمندی کبد برای ساخت آنها برای تشخیص اختلال، عفونت و التهاب کبدی.

سؤالات متداول