آزمایش فشارخون چیست

آزمایش فشارخون چیست؟ راهنمای کامل از گرفتن فشارخون تا تحلیل نتیجه آن

121 0
آزمایش در محل

هر بار که قلب ما می‌تپد خون را به داخل شریان بزرگی به نام آئورت پمپاژ می‌کند. آئورت به شریان‌های دیگری متصل می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی را به تمام اندام‌ها و بافت‌های بدن می‌رسانند. فشارخون نیرو و فشاری است که خون به دیواره شریان‌ها وارد می‌کند. فشارخون یکی از شاخصه‌های مهم سلامتی است؛ فشارخون بالا خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهد و فشارخون پایین نیز می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. بنابراین همه ما باید بدانیم که آزمایش فشارخون چیست و نحوه انجام و تفسیر نتایج آن چگونه است تا درصورت لزوم برای پیشگیری از عوارض و مشکلات بعدی اقدام کنیم.   

آزمایش فشارخون چیست؟

قلب خون را به داخل شریان‌ها  پمپاژ می‌کند. شریان‌ها رگ‌هایی هستند که خون را از قلب به بافت‌ها و اندام‌های بدن منتقل می‌کنند. در آزمایش فشارخون میزان فشارخون به دیواره شریان‌ها در دو لحظه مهم اندازه‌گیری می‌شود: زمانی که قلب خون را پمپاژ می‌کند و زمانی که در حالت استراحت است. فشارخون با دو عدد زیر نشان داده می‌شود:

  • فشارخون سیستولیک یا حداکثر فشارخون که میزان فشار وارده بر شریان‌ها در زمان انقباض قلب است.
  • فشارخون دیاستولیک یا حداقل فشارخون که فشار داخل شریان‌ها هنگام استراحت قلب و بین ضربان‌ها است.

موارد زیادی می‌توانند فشارخون را افزایش یا کاهش دهند، ازجمله:

  • استراحت یا ورزش؛
  • مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین، الکل یا تنباکو؛
  • سن؛
  • مصرف بعضی از داروها؛
  • موقعیت بدن (نشستن، درازکشیدن یا ایستادن).

مثلا وقتی ورزش می‌کنید یا هیجان‌زده هستید، فشارخون‌تان بالا می‌رود و در زمان استراحت پایین‌تر است. فشارخون می‌تواند براثر داروهایی که مصرف می‌کنید، تغییر در وضعیت بدن و افزایش سن نیز تغییر کند.

تنها راه آگاهی از فشارخون اندازه‌گیری آن با تجهیزات مناسب است. این کار معمولا در مطب پزشک انجام می‌شود. البته در خانه نیز می‌توانید فشارخون خود را بررسی کنید، ولی این کار نباید جایگزین مراجعه به پزشک شود.

 اندازه‌گیری فشارخون

اهمیت کنترل فشارخون

به‌گفته انجمن قلب آمریکا فشارخون زمانی طبیعی است که از فشار سیستولیک ۱۲۰ و دیاستولیک ۸۰ میلی‌متر جیوه (mmHg) تجاوز نکند. اگر مقادیر به‌دست‌آمده در آزمایش فشارخون کمتر از ۹۰/۶۰ میلی‌متر جیوه باشد، فرد دچار افت فشارخون یا هیپوتانسیون (hypotension) است.

معمولا فشارخون پایین در ورزشکاران بدون علامت و بی‌خطر است ولی در افراد دیگر می‌تواند موجب بروز علائم زیر شود:

  • سرگیجه یا سبکی سر؛
  • حالت تهوع؛
  • رنگ‌پریدگی؛
  • سردی و تعریق پوست؛
  • تاری دید؛
  • گیجی؛
  • غش‌کردن؛
  • ضعف.

این علائم به‌دلیل نرسیدن خون کافی به مغز و اندام‌ها ایجاد می‌شوند.

افت فشارخون موجب علائمی مانند سرگیجه و سبکی سر می‌شود

خطرات فشارخون پایین

فشارخون بسیار پایین جریان خون به اندام‌های اصلی را کاهش می‌دهد و می‌تواند منجر به عوارض کشنده‌ای مانند بُنکوب یا شوک (shock) شود. این حالت در افراد مسن شایع‌تر است و می‌تواند با تغییرات ناگهانی در وضعیت بدن، کم‌آبی بدن، عفونت، خون‌ریزی، مصرف برخی داروها و بیماری‌هایی مانند پارکینسون و دیابت تشدید شود.

هشدار

شوک وضعیتی است که در آن اندام‌های بدن براثر کمبود جریان خون آسیب می‌بینند. درصورت مشاهده علائم شوک مانند احساس سرما، تعریق یا تنفس سریع فورا به پزشک مراجعه کنید.

خطرات فشارخون بالا

مقادیر بالاتر از ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه نیز نشان‌دهنده فشارخون بالا (hypertension) است که از عوامل خطر اصلی بیماری‌های قلبی-عروقی به شمار می‌رود. فشارخون بسیار بالا، که به آن فشارخون بالای اورژانسی (hypertensive emergency) نیز می‌گویند، می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند.

به‌گفته محققان در افراد ۴۰ تا ۶۹ ساله، به‌ازای هر ۲۰ میلی‌متر جیوه افزایش فشارخون سیستولیک و ۱۰ میلی‌متر جیوه افزایش فشارخون دیاستولیک، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و سکته مغزی دو برابر می‌شود. طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۱ در هفته‌نامه پزشکی لنست (Lancet) منتشر شد، حدود ۱٫۲۸ میلیارد فردِ ۳۰ تا ۷۸ ساله در سراسر جهان به فشارخون بالا مبتلا هستند. بیشتر این افراد در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط ​​زندگی می‌کنند و بیش از نیمی از آنها تحت درمان قرار نمی‌گیرند. این در حالی است که با اندازه‌گیری فشارخون (در خانه یا مراکز درمانی) به‌راحتی می‌توان فشارخون بالا را تشخیص داد و اغلب با داروهای کم‌هزینه قابل‌درمان است.

چرا آزمایش فشارخون بالا مهم‌تر است؟

از آزمایش فشارخون بیشتر برای تشخیص پرفشاری خون استفاده می‌شود زیرا برخلاف فشارخون پایین معمولا علامتی ایجاد نمی‌کند و فرد متوجه بالابودن فشارخون خود نمی‌شود. البته با یک بار بالابودن فشارخون نمی‌توان به نتیجه‌گیری قطعی رسید. اگر فشارخون شما در چندین اندازه‌گیری در روزهای مختلف بالا باشد، می‌توان نتیجه گرفت که دچار پرفشاری خون هستید. آزمایش فشارخون به تشخیص زودهنگام پرفشاری خون کمک می‌کند و موجب می‌شود که بتوانید قبل از بروز عوارض جدی آن را درمان کنید. با این کار می‌توانید زودتر از وضعیت سلامت خود مطلع شوید و در صورت نیاز، با نظر پزشک آزمایش‌های تکمیلی دیگری انجام دهید. همچنین می‌توانید آزمایش‌های مورد نیاز خود را به‌سادگی و بدون مراجعه حضوری، از طریق خدمات آزمایش در منزل دکتر ساینا انجام دهید.

تفاوت فشار ماکزیمم و مینیمم

وقتی فشارخون خود را اندازه‌گیری می‌کنید، دو عدد به دست می‌آورید: فشار سیستولیک (عدد بالا) و فشار دیاستولیک (عدد پایین). تفاوت بین اعداد بالا و پایین فشارخون یا فشار ماکزیمم و مینیمم فشار نبض (Pulse Pressure) نامیده می‌شود. برای به‌دست‌آوردن فشار نبض باید عدد بالاتر را منهای عدد پایین‌تر کنید. مثلا اگر فشارخون شما ۱۲۰ روی ۸۰ میلی‌متر جیوه باشد، فشار نبضتان برابر با ۴۰ خواهد بود (فشار نبض طبیعی ۴۰ میلی‌متر جیوه است).

با افزایش سن کشسانی و انعطاف‌پذیری شریان‌ها کاهش می‌یابد. دیواره شریان‌ها در بیماران مبتلا به دیابت و بیماری مزمن کلیه نیز سفت‌تر می‌شود. معمولا بعد از ۵۰سالگی با کاهش انطباق شریانی و سفتی بیشتر شریان‌ها:

  • فشارخون سیستولیک همچنان بالا می‌رود؛
  • فشارخون دیاستولیک پایین می‌آید.

به همین دلیل است که فشار نبض با افزایش سن بالاتر می‌رود.

هشدار

انطباق شریانی یا arterial compliance میزان انعطاف‌پذیری و قابلیت کشسانی شریان‌ها در پاسخ به تغییرات فشار است. 

فشار نبض پهن

فشار نبض پهن یا بالا یعنی بین اعداد بالا و پایین اختلاف زیادی وجود دارد. فشار نبض پهن در افرادی که فعالیت بدنی ندارند می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلات سلامتی یا بروز عوارضی در آینده باشد. بعضی از افرادی که فشار نبض پهن دارند دچار نشتی یا تنگی دریچه آئورت یا تصلب شرایین هستند. در بیماران مبتلا به عفونت یا التهاب نیز گاهی فشار نبض پهن مشاهده می‌شود.

پزشکان فشار نبض بالاتر از ۱۰۰ میلی‌متر جیوه را فشار نبض بسیار پهن می‌دانند. ولی حتی با بالارفتن فشار نبض از حد طبیعیِ ۴۰ میلی‌متر جیوه (حتی در مقادیر اندک) نیز خطر مشکلات قلبی و عروقی افزایش می‌یابد. هر ۱۰ میلی‌متر جیوه افزایش در فشار نبض می‌تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را ۲۳٪ افزایش دهد. فشار نبض ۵۰ میلی‌متر جیوه یا بیشتر می‌تواند موجب افزایش خطر ابتلا به موارد زیر شود:

  • بیماری قلبی؛
  • اختلالات ریتم قلب (آریتمی)؛
  • سکته مغزی.

فشار نبض بالا می‌تواند در آسیب‌های چشمی و کلیوی ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت نیز نقش داشته باشد.

گرچه فشار نبض بالا در افراد بسیار فعال مانند دوندگان نیز اتفاق می‌افتد، این مسئله برای آنها مشکلی ایجاد نمی‌کند زیرا قلب دوندگان نسبت به افراد معمولی خون بیشتری را پمپاژ می‌کند. به‌علاوه دوندگان به‌دلیل فعالیت بدنی منظم، شریان‌های انعطاف‌پذیر و سالمی دارند.

فشار نبض باریک

فشار نبض باریک یا پایین برابر با یک‌چهارم فشار سیستولیک یا کمتر از آن است. این اتفاق زمانی می‌افتد که قلب به‌دلیل مشکلاتی مانند نارسایی قلبی و تامپوناد قلبی خون کافی پمپاژ نمی‌کند. فشار نبض باریک همچنین زمانی ایجاد می‌شود که خون زیادی از دست داده‌اید یا دراثر آسیب، خون‌ریزی داخلی دارید.

چرا مدیریت فشار نبض مهم است؟

فشار نبض بالا به این معنی است که قلب سخت‌تر از حد معمول کار می‌کند، شریان‌ها انعطاف‌پذیری کمتری دارند یا هر دو. سخت کارکردن قلب و کاهش انعطاف‌پذیری شریان‌ها خطر بروز مشکلات قلبی و گردش خون به‌ویژه حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهند. این خطر زمانی که هر دو حالت وجود دارد بیشتر نیز می‌شود. این وضعیت بیشتر در افراد بالای ۵۵ سال ایجاد می‌شود.

اگر فشارخون خود را به‌طور مرتب بررسی می‌کنید و متوجه شده‌اید که فشار نبض‌تان ۶۰ میلی‌متر جیوه یا بیشتر یا کمتر از یک‌چهارم فشارخون سیستولیک است، باید به پزشک مراجعه کنید.

فشار نبض تفاوت میان فشارخون سیستولیک و دیاستولیک است

چه زمانی آزمایش فشارخون ضروری است؟

به‌طورکلی باید دست‌کم سالی یک بار فشارخون خود را اندازه‌گیری کنید. البته آزمایش فشارخون معمولا به‌عنوان بخشی از چکاپ و معاینات دوره‌ای انجام می‌شود. گاهی نیز پزشک از شما می‌خواهد که فشارخون خود را در خانه بررسی کنید. در این صورت او به شما خواهد گفت که چند وقت یک بار این کار را انجام دهید.  

اگر فشارخونتان بالاست یا در معرض خطر بالاتری قرار دارید به آزمایش فشارخون بیشتری نیاز خواهید داشت. موارد زیر خطر ابتلا به مشکلات فشارخون را افزایش می‌دهند:

  • ۴۰سالگی یا بیشتر؛
  • اضافه‌وزن یا چاقی؛
  • سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا دیابت؛
  • سابقه خانوادگی فشارخون بالا؛
  • مصرف قرص‌های ضدبارداری یا داروهایی که می‌توانند فشارخون را افزایش دهند؛
  • رنگ پوست سیاه (سیاه‌پوست‌ها بیشتر از سایر گروه‌های نژادی و قومی در معرض ابتلا به فشارخون بالا هستند).

در موارد زیر نیز ممکن است که لازم باشد فشارخون خود را بررسی کنید:

  • نیاز به بررسی میزان تأثیر داروهای فشارخون (درصورت ابتلا به فشارخون بالا)؛
  • تحت درمان بودن در بیمارستان؛
  • نیاز به بررسی اینکه آیا انجام یک اقدام پزشکی یا جراحی برای شما بی‌خطر است یا خیر؛
  • نیاز به بررسی اینکه آیا ورزش‌کردن یا انجام سایر فعالیت‌ها یا مشاغل سنگین برای شما بی‌خطر است یا خیر؛
  • مشاهده علائم فشارخون پایین.

در شرایط خاص پزشک از شما می‌خواهد که فشارخونتان را ۲۴ساعته کنترل کنید. او با این کار می‌تواند تغییر فشارخون در طول روز و حتی هنگام خواب را بررسی کند و سندرم روپوش سفید را نیز تشخیص دهد. سندرم روپوش سفید یا «white coat syndrome» وضعیتی است که در آن فرد در محیط‌های درمانی مانند مطب پزشک دچار افزایش فشارخون می‌شود درحالی‌که در خانه یا محیط‌های دیگر فشارخون طبیعی دارد.   

نحوه انجام آزمایش فشارخون

حال که می‌دانیم آزمایش فشارخون چیست بهتر است که با نحوه انجام آن نیز آشنا شویم. فشارخون به دو روش دستی و خودکار اندازه‌گیری می‌شود که در ادامه مراحل هریک را شرح می‌دهیم.

اندازه‌گیری دستی فشارخون

پزشک برای اندازه‌گیری دستی فشارخون مراحل زیر را انجام می‌دهد:

  • کاف فشارسنج را دور بازویتان می‌پیچد. کاف باید محکم دور بازو قرار بگیرد و لبه پایینی آن درست بالای آرنج باشد. کاف فشارسنج به یک گیج عقربه‌ای متصل است که شبیه ساعت یا کیلومترشمارهای قدیمی است.
  • گوشی پزشکی را روی شریان اصلی (شریان بازویی) در مفصل بازو و آرنج شما قرار می‌دهد تا هنگام باد شدن و خالی‌شدن کاف به صدای جریان خون و نبض‌تان گوش دهد.
  • با استفاده از پمپ دستی کوچکی کاف فشارسنج را باد می‌کند. با بادشدن کاف، احساس می‌کنید که دور بازویتان سفت می‌شود. این کار برای مدت کوتاهی جریان خون در شریان بازویی را متوقف می‌کند. فشار در گیج افزایش می‌یابد.
  • سپس پزشک سوپاپ روی پمپ دستی را باز می‌کند تا هوا به‌آرامی خارج شود. با خالی‌شدن کاف، دوباره جریان خون در بازو برقرار می‌شود و عقربه گیج شروع به پایین‌آمدن می‌کند.  
  • پزشک صدای ضربان‌ها را با گوشی پزشکی می‌شنود. وقتی صدای نبض برای اولین بار شنیده می‌شود عدد روی گیج فشار سیستولیک را نشان می‌دهد.  
  • با ادامه خروج هوا صدای ضربان قطع می‌شود. توقف صدا به این معنی است که فشار در شریان بیشتر از فشار داخل کاف است و کاف دیگر جریان خون را مسدود نمی‌کند. عدد روی فشارسنج در زمان قطع صدای ضربان فشار دیاستولیک را نشان می‌دهد.

این آزمایش فقط حدود یک دقیقه طول می‌کشد. ممکن است که پزشک بخواهد فشارخون‌تان را در حالت ایستاده یا درازکشیده اندازه‌گیری کند. گاهی نیز آزمایش فشارخون را روی بازوی دیگرتان تکرار می‌کند.

مراحل اندازه‌گیری دستی فشارخون

اندازه‌گیری خودکار فشارخون

در این روش فشارخون با دستگاهی الکترونیکی اندازه‌گیری می‌شود که کاف را به‌طور خودکار باد و خالی می‌کند. این دستگاه دارای صفحه‌نمایش دیجیتالی است که اعداد فشارخون را نشان می‌دهد. این دستگاه مشابه دستگاه‌های سنجش فشارخون خانگی است ولی پزشکان این دستگاه‌ها را آزمایش می‌کنند تا از دقت آنها مطمئن شوند.

در این روش نیز از کاف استفاده می‌‌شود و تجربه شما تفاوت چندانی با اندازه‌گیری دستی فشارخون ندارد ولی از گوشی پزشکی یا گیج فشارسنج استفاده نمی‌شود و اعداد فشارخون روی صفحه‌نمایش دیجیتالی دستگاه نمایش داده می‌شوند. 

مراحل اندازه‌گیری خودکار فشارخون

نکات مهم در آمادگی برای آزمایش فشارخون در مطب پزشک

برای دریافت دقیق‌ترین نتیجه:

  • ۳۰ دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشارخون سیگار نکشید، ورزش نکنید و الکل و کافئین مصرف نکنید؛
  • درست قبل از آزمایش مثانه خود را خالی کنید؛
  • حداقل پنج دقیقه قبل از شروع آزمایش صحبت نکنید و آرام بنشینید.
  • لباس آستین کوتاه بپوشید تا پزشک راحت‌تر بتواند کاف را دور بازویتان ببندد.
  • در موقعیتی بنشینید که بهترین اندازه‌گیری انجام شود، یعنی:
    • صاف بنشینید و کف پاهایتان را روی زمین قرار دهید (پاها را روی هم نیندازید)؛
    • دست خود را روی میز یا سطح دیگری قرار دهید، طوری که بازو هم‌سطح قلبتان باشد.

ممکن است که پزشک فشارخون بیمار را بیش از یک بار اندازه‌گیری کند. این کار به او کمک می‌کند که دقیق‌ترین اندازه‌گیری را انجام دهد، به‌خصوص اگر بیمار عصبی باشد. درصورت مصرف دارو به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا بعضی از داروها روی نتایج آزمایش فشارخون اثر می گذارند.

نکات مهم در آمادگی برای آزمایش فشارخون در خانه

برای افزایش دقت آزمایش فشارخون در خانه نیز موارد زیر را رعایت کنید:

  • مطمئن شوید که کاف فشارسنج به‌خوبی روی بازو قرار می‌گیرد و خیلی تنگ یا گشاد نیست؛
  • از کاف فشارسنجی استفاده کنید که دور بازو بسته می‌شود. این کاف‌ها دقیق‌تر از کاف‌هایی هستند که روی مچ دست یا انگشت قرار می‌گیرند؛
  • هر بار در ساعت مشخصی از روز فشارخون خود را اندازه‌گیری کنید؛قبل از اندازه‌گیری فشارخون حدود پنج دقیقه روی صندلی استراحت کنید؛
  • صاف بنشینید، پاهایتان را روی هم نیندازید و کف پاها را روی زمین قرار دهید.

هشدار

اگر فشارخونتان بالای ۱۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه است، درد قفسه سینه، تنگی نفس، کمردرد، بی‌حسی یا ضعف، مشکل در صحبت‌کردن یا تغییرات بینایی دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید یا با ۱۱۵ تماس بگیرید.

تفسیر نتایج آزمایش فشارخون

نتیجه آزمایش فشارخون شامل دو عدد است: عدد بالا یا اول که فشار سیستولیک است و عدد پایین یا دوم که فشار دیاستولیک شماست. فشارخون بر حسب میلی‌متر جیوه (mm Hg) اندازه‌گیری می‌شود و در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرد:

دسته‌بندی فشارخون فشارخون سیستولیک (عدد بالا) فشارخون دیاستولیک (عدد پایین)
فشارخون پایینکمتر از ۹۰یاکمتر از ۶۰
فشارخون طبیعیکمتر از ۱۲۰وکمتر از ۸۰
فشارخون «افزایش یافته» یا پیش فشارخون۱۲۰ تا ۱۲۹وکمتر از ۸۰
فشارخون بالای مرحله یک۱۳۰ تا ۱۳۹یا۸۰ تا ۸۹
فشارخون بالای مرحله دو۱۴۰ یا بالاتریا۹۰ یا بالاتر
فشارخون بالای بحرانی (اورژانسی)۱۸۰ یا بالاترو/یا۱۲۰ یا بالاتر

اگر عدد بالا و عدد پایین در دو دسته مختلف قرار بگیرند، پزشک دسته بالاتر را در نظر می‌گیرد؛ مثلا اگر فشارخون شما ۱۳۲/۷۸ باشد، فشارخون شما در دسته فشارخون بالای مرحله ۱ قرار می‌گیرد.

به خاطر داشته باشید که فشارخون ایدئال یا حتی طبیعی می‌تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد؛‌ مثلا بعضی از بیماری‌ها یا داروها می‌توانند بر فشارخون مناسب برای فرد تأثیر بگذارند. بنابراین باید از پزشک خود بپرسید که فشارخون مناسب برای شما چیست و چگونه می‌توانید به آن برسید.

جدول بالا برای تمام بزرگسالان، صرف‌نظر از جنسیت آنها، صدق می‌کند. اگر فرزندتان کمتر از ۱۳ سال دارد، پزشک فشارخون او را با فشارخون معمول کودکان هم‌سن او که جنسیت و قد مشابهی با او دارند مقایسه می‌کند.

در صورتی که نیاز به بررسی دقیق‌تری دارید، می‌توانید از تفسیر آنلاین نتایج آزمایش‌ها در دکتر ساینا استفاده کنید. متخصصان ما نتیجه آزمایش و شرایط شما را تحلیل کرده و بهترین درمان را پیشنهاد می‌دهند.

نکات مهم در تفسیر نتایج آزمایش فشارخون چیست

تکنولوژی‌های نوین در کنترل خانگی فشارخون

استفاده از دستگاه‌های فشارخون دارای کاف معایبی دارد:

  • اولا اگر افراد دستگاه فشارخون خانگی نداشته باشند باید برای اطلاع از میزان فشارخون خود به داروخانه، مطب پزشک یا مراکز بهداشتی مراجعه کنند.
  • مسئله دیگر این است که بادکردن و خالی‌کردن مکرر کاف آزاردهنده است و می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند، به‌ویژه زمانی که بیمار به اندازه‌گیری مکرر فشارخون نیاز دارد.
  • سوم اینکه دستگاه‌های دارای کاف نمی‌توانند فشارخون را به‌طورمداوم اندازه‌گیری کنند و فقط میزان فشارخون در لحظه‌ای خاص را نشان می‌دهند.

امروزه نسل جدیدی از دستگاه‌ها با هدف آسان‌تر کردن تشخیص و کنترل فشارخون عرضه شده‌اند. این دستگاه‌ها برخلاف دستگاه‌های سنتی بدون کاف بازو کار می‌کنند و مقادیر فشارخون را در زمان دل‌خواه (با فشاردادن انگشت کاربر روی حسگر) یا به‌طور مداوم (به‌وسیله ساعت، انگشتر یا دستبند) اندازه‌گیری می‌کنند.  

در دستگاه‌های بدون کاف به‌جای تعیین مستقیم فشارخون از حسگرها برای ثبت سیگنال‌های غیرمستقیم استفاده می‌شود. برای به‌دست‌آوردن مقادیر فشارخون این سیگنال‌ها با الگوریتم‌های مختلف یا مجموعه‌ای از عملیات ریاضی پردازش می‌شوند. این کار شبیه فهمیدن درجه تب بیمار با اندازه‌گیری افزایش تپش قلب و تعریق به‌جای استفاده از دماسنج یا حدس‌زدن نتیجه مسابقه فوتبال از بیرون ورزشگاه با گوش‌دادن به فریادهای تماشاگران است.

در یکی از روش‌های تشخیص از حسگرهای نوری استفاده می‌شود. این تکنیک مبتنی بر اصل تغییر حجم‌سنجی نوری یا فوتوپلتیسموگرافی (photoplethysmography، PPG) است. این روش شامل روشن‌کردن بخشی از پوست و تجزیه‌وتحلیل تفاوت بین نور تابانده‌شده از دستگاه و میزان نوری است که به‌وسیله یک گیرنده نوری تشخیص داده می‌شود. این تفاوت به قطر شریان، حجم خون و غلظت هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن) در محل اندازه‌گیری بستگی دارد. در مرحله سیستولیک (هنگامی که قلب خون را پمپاژ می‌کند) تفاوت بین نور تابانده و منعکس شده در بالاترین حد خود خواهد بود، زیرا جریان خون بیشتر است و درنتیجه هموگلوبین و پروتئین‌های جاذب نور بیشتری وجود دارد. در مرحله دیاستولیک یا آرامش این مقدار در پایین‌ترین حد خود خواهد بود. سپس الگوریتمی این اندازه‌گیری‌ها را به اعداد فشارخون تبدیل می‌کند.

این همان روشی است که در اپل واچ و سایر دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری ضربان قلب و در پالس اکسی‌مترها یا اکسیژن‌سنج‌های خون برای اندازه‌گیری درصد اشباع اکسیژن خون استفاده می‌شود. مچ‌بند شرکت سوئیسی Aktiia نیز از همین روش استفاده می‌کند. این دستگاه به‌طور خودکار مقادیر فشارخون را در طول ۲۴ ساعت ثبت می‌کند و هر دو ساعت یک بار میانگین مقادیر را محاسبه کرده و نتایج را با استفاده از برنامه‌ای روی تلفن هوشمند نمایش می‌دهد.

حسگرهای الکتریکی که نسخه‌های اصلاح‌شده الکتروکاردیوگرام هستند (الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری می‌کند)، حسگرهای مکانیکی مورداستفاده در بالیستوکاردیوگرافی و سیزموکاردیوگرافی که به سطح پوست متصل می‌شوند تا تغییرات کوچک فشار را ثبت کنند و حسگرهای بیو‌امپدانس، مشابه ابزارهایی که با اندازه‌گیری مقاومت بدن در برابر جریان الکتریکی، ترکیب بدن را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند، نیز وجود دارند.

به‌طورکلی دستگاه‌های جدید اندازه‌گیری فشارخون سیگنال‌هایی را به‌صورت غیرتهاجمی از نوک انگشت، گوش یا مچ دست (رایج‌ترین نقاط) دریافت می‌کنند؛ سپس فشارخون تخمینی را نمایش می‌دهند یا به دستگاه‌های نزدیک مانند تلفن هوشمند یا تبلت منتقل می‌کنند.

آیا دستگاه‌های جدید قابل‌اطمینان هستند؟

گرچه دستگاه‌های اندازه‌گیری فشارخون بدون کاف به‌سرعت در حال پیشرفت هستند، این به آن معنا نیست که می‌توان از آنها در دنیای پزشکی استفاده کرد. درحال‌حاضر هیچ پروتکل اعتبارسنجی استانداردی برای ارزیابی دقت دستگاه‌های بدون کاف وجود ندارد. انجمن اروپایی فشارخون بالا (European Society of Hypertension) نیز دستورالعمل‌هایی را صادر کرده است که در آنها تأکید شده است که درحال‌حاضر نباید از دستگاه‌های بدون کاف برای تصمیم‌گیری‌های تشخیصی و درمانی استفاده شود.

آزمایش فشارخون چیست - تکنولوژی‌های نوین در کنترل خانگی فشارخون

کلام آخر دکترساینا

حالا که می‌دانید آزمایش فشارخون چیست فراموش نکنید که هر چند وقت یک بار فشارخون خود را بررسی کنید زیرا ممکن است که با وجود بالابودن فشارخون هیچ علامتی نداشته باشید و متوجه آن نشوید. آزمایش منظم تنها راه اطمینان از قرارداشتن فشارخون در محدوده سالم است. اگر لازم باشد پزشک داروهایی را برای کنترل فشارخونتان تجویز می‌کند و به شما می‌گوید که مراجعات و ویزیت‌های بعدی باید به چه صورتی باشد. اگر درمورد فشارخون خود نگران هستید یا علائم پرفشاری یا کم‌فشاری خون را مشاهده کرده‌اید در دکترساینا به‌راحتی می‌توانید با بهترین متخصصان قلب و عروق کشور ارتباط برقرار کنید و از امکان ویزیت آنلاین دکترساینا بهره‌مند شوید. پزشکان ما با راهنمایی‌های دقیق و دلسوزانه‌شان خیال شما را راحت می‌کنند.

  سؤالات متداول

بهترین زمان برای گرفتن فشارخون چه موقع است؟

بهترین زمان برای اندازه‌گیری فشارخون صبح و عصر است. بهتر است که هر روز در ساعتی مشخص و پس از چند دقیقه آرام نشستن روی صندلی فشارخون خود را اندازه‌گیری کنید. برای به‌دست‌آوردن نتایج دقیق‌تر بعد از غذاخوردن، مصرف دارو یا انجام فعالیت بدنی شدید فشارخون را اندازه‌گیری نکنید و ۳۰ دقیقه قبل از آزمایش فشارخون از مصرف کافئین و استعمال دخانیات پرهیز کنید.

آیا می‌توان تنها به دستگاه دیجیتال برای فشارخون اعتماد کرد؟

به‌طورکلی توصیه نمی‌شود که برای تشخیص بالینی یا تصمیم‌گیری‌های درمانی صرفا به دستگاه‌های دیجیتال تکیه کنید زیرا دقت آنها می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد و به‌اندازه روش‌های سنتی در محیط‌های بالینی قابل‌اعتماد نیستند.

فشارخون بالا در زمان استرس طبیعی است؟

در مواقع استرس بدن هورمون‌هایی مانند آدرنالین را آزاد می‌کند که می‌تواند موجب افزایش سرعت تپش قلب و تنگ‌شدن رگ‌های خونی و درنتیجه افزایش موقت فشارخون شود. ولی این افزایش فشارخون موقتی است و باید پس از رفع شرایط استرس‌زا به حالت عادی برگردد.

چرا وقتی فشارخونم را با فاصله چند دقیقه اندازه‌گیری می‌کنم، فشار نبضم تغییر می‌کند؟

تغییر فشار نبض طبیعی و قابل انتظار است. وقتی نفس می‌کشید، قلب شما با افزایش میزان خون پمپاژ شده واکنش نشان می‌دهد. این تغییرات در فشار نبض معمولا بسیار ناچیز و حدود ۵ تا ۱۰ میلی‌متر جیوه است. فشارخون شما می‌تواند لحظه‌به‌لحظه، براساس زمان در روز و موقعیت بدن متفاوت باشد.  

اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.