تست پروتئین ادرار | هرآنچه برای سلامت کلیه‌ها باید بدانید!

آزمایش پروتئین ادرار روشی برای اندازه‌گیری میزان پروتئین موجود در ادرار و بررسی سلامت کلیه استفاده می‌شود. کلیه سالم مقدار کمی پرتئین تولید می‌کند اما زیاد بودن پروتئین ادرار می‌تواند نشانه بیماری کلیه باشد. در این مطلب بیشتر با آزمایش پروتئین ادرار، راهنمای دقیق انجام تست، معنی نتایج و نکات کلیدی این آزمایش آشنا می‌شوید. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.همچنین می‌توانید این آزمایش را به راحتی از طریق خدمات آزمایش در محل دکتر ساینا بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام دهید.

آزمایش پروتئین ادرار چیست؟

آزمایش پروتئین ادرار که با اسامی آزمایش نرخ آلبومین به کراتینین (UACR) یا آزمایش نرخ پروتئین به کراتینین هم شناخته می‌شود، آزمایشی است که مقدار پروتئین موجود در ادرار را نشان می‌دهد. پروتئین‌ها مولکول‌های بزرگی هستند که برای عملکرد مناسب بدن لازم‌اند. این مولکول‌ها عملکرد‌های مهمی مثل تهیه انرژی بدن، بازسازی عضلانی و کمک به سیستم ایمنی را انجام می‌دهند. پروتئین‌ها در همه بخش‌های بدن، از جمله خون وجود دارند. زمانی که کلیه مواد دفعی را از خون می‌گیرد، فیلترهای ریز موجود در عروق، از خروج پروتئین‌های بزرگ جلوگیری می‌کند. ادرار همه افراد حاوی مقدار کمی پروتئین است، اما بالا‌بودن پروتئین موجود در ادرار احتمالا به این معنی است که کلیه‌های شما آن طور که باید کار نمی‌کنند. آزمایش پروتئین ادرار کمک می‌کند تا آسیب کلیه در مراحل اولیه مشخص شود.

آزمایش پروتئین ادرار ۲۴ ساعته چیست؟

ممکن است پرسک آزمایش پروتئین ادرار یک مرحله‌ای یا ۲۴ساعته تجویز کند. در این شرایط باید برای ۲۴ ساعت ادرارتان را در ظرف مخصوص جمع آوری کنید. آزمایش پروتئین ادرار ۲۴ساعته میزان پروتئین آلبومین درون ادرار طی ۲۴ ساعت را می‌سنجد. میزان زیاد پروتئین آلبومین درون ادرار به نام پروتئینوری یا آلبومینوری شناخته می‌شود. معمولا این آزمایش بعد از ارزیابی اولیه پروتئین ادرار انجام می‌شود. اگر میزان پروتئین بالا بود پزشک آزمایش ۲۴ساعته را تجویز می‌کند.

چرا آزمایش پروتئین ادرار انجام می‌شود و اهمیت دارد؟

آزمایش پروتئین ادرار ممکن است به عنوانی بخشی از آزمایش روتین ادرار انجام شود. همچنین اگر پزشک به عملکرد کلیه‌هایتان یا موارد دیگری مشکوک شود، ممکن است آزمایش پروتئین ادرار را تجویز کند، از جمله:

• بررسی عفونت مجاری ادراری؛
• بررسی بیماری‌های کلیه در افرادی با شرایط خاص مثل افراد دیابتی؛
• تشخیص پره‌اکلامپسی در دوران بارداری؛
• سابقه بیماری کلیه؛
• بررسی روند درمان در بیماری‌های کلیه.
• عفونت کلیه؛
• کم‌آبی؛
• آمیلوئیدوزیس (تجمع پروتئین در بافت بدن)؛
• فشار خون بالا؛
• فشارخون بالای دوران بارداری؛
• مسمومیت با مواد سنگین؛
• بیماری کلیه پلی‌کیستیک؛
• نارسایی احتقانی قلب؛
• گلومرولونفریتی (نوعی بیماری کلیوی که به کلیه آسیب می‌زند)؛
• مالتیپل میلوما (نوعی سرطان که در مغز استخوان اثر می‌گذارد)؛
• تومور یا سرطان مثانه.

چه کسانی باید آزمایش پروتئین ادرار بدهند؟

بعضی بیماری‌ها و شرایط می‌تواند موجب افزایش پروتئین در ادرار شود، از جمله:

• دیابت؛
• پره‌اکلامپسی دوران بادراری؛
• فشار خون بالا؛
• بیماری کلیه.

بعضی علائم نشان‌دهنده آسیب به کلیه است که افراد باید به این علائم توجه کنند، از جمله:

• ادم یا ورم صورت، شکم، زانو یا پا؛
• ادرار کف‌آلود؛
• تنگی نفس؛
• خشکی، خارش و بی‌حسی پوست؛
• خستگی؛
• حالت تهوع و استفراغ؛
• گرفتگی عضلانی به‌خصوص در شب؛
• کاهش یا افزایش ادرار؛
• خون در ادرار؛
• پف اطراف چشم؛
• کاهش اشتها یا افزایش وزن.

اگر هر علامت جدیدی دارید یا علائم شما بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.

همچنین اگر در معرض بیماری‌های پر خطر هستید، ممکن است پزشک برای بررسی سلامت شما آزمایش پروتئین ادرار تجویز کند، از جمله:

• بیماری قلبی؛
• نارسایی قلبی؛
• سنگ کلیه؛
• لوپوس؛
• پروستات بزرگ‌شده؛
• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری مزمن کلیه؛
• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری ژنتیکی کلیه؛
• سن بالا.

مصرف بعضی از داروهای تجویزی و بدون نسخه هم می‌تواند به کلیه آسیب بزند. به‌عنوان مثال، بعضی از داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن‌سدیم اگر برای مدت طولانی استفاده شوند و مصرف داروهایی مثل ضدمیکرب‌ها، داروهای ادرارآور و داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند به کلیه آسیب بزند.

نحوه انجام آزمایش پروتئین ادرار چگونه است؟

بعضی عوامل می‌توانند در نتیجه آزمایش پروتئین ادرار اثر بگذارند. بنابراین قبل از انجام آزمایش در این مورد با پزشک صحبت کنید، از جمله:

• عفونت‌های مجرای ادراری؛
• کم‌آبی؛
• رنگ متضادی که برای بعضی از انواع تصویربرداری استفاده می‌شود؛
• ورزش شدید؛
• داروهای خاص؛
• عوامل کمتر شایعی مثل سنگ کلیه یا جراحی قبلی پروستات که می‌تواند موجب خون در ادرار شود.

نیازی نیست برای آزمایش پروتئین ادرار ناشتا باشید، مگر اینکه پزشک از شما بخواهد.

تهیه نمونه ادرار

برای آزمایش پروتئین ادرار، لازم است در ظرف نمونه‌گیری ادرار کنید. این کار در یک مکان خصوصی مثل سرویس بهداشتی انجام می‌شود و غیرتهاجمی و بدون درد است.

کادر درمان به شما ظرف مخصوص و دستمال ضدمیکرب می‌دهد. در زمان نمونه‌گیری باید چند نکته را رعایت کنید، از جمله:

• دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید؛
• در ظرف نمونه‌گیری را باز کنید؛
• با استفاده از دستمال ضدمیکروبی ناحیه تناسلی‌تان را تمیز کنید و روی پوست اطراف مجرای ادراری تمرکز کنید؛
• ابتدا چند ثانیه در چاه سرویس بهداشتی ادرار کنید؛
• سپس جریان ادرار را متوقف کنید و ظرف نمونه‌گیری را در زیر مجرای ادراری قرار دهید؛
• درون ظرف ادرار کنید و این کار را تا خط نشانه‌ای که برایتان مشخص شده است ادامه دهید؛
• ادرار کردن را متوقف کنید و ظرف را دور کنید؛
• درب ظرف را ببندید و ظرف را به بخش نمونه‌گیری تحویل دهید.

اگر نیاز باشد که نمونه‌گیری را در منزل انجام دهید، به شما چند ظرف جمع‌آوری نمونه و دستمال استریل داده می‌شود. هرجایی که هستید مراحل بالا را انجام دهید. تمام نمونه‌های ادرار را در یخچال نگهداری کنید و بلافاصله بعد از ۲۴ ساعت، نمونه‌ها را به آزمایش تحویل دهید.

نتایج و تفسیر آزمایش پروتئین ادرار چگونه است؟

با توجه به آزمایشگاه، آماده‌شدن نتیجه آزمایش چند روزی زمان می‌برد. نتایج با توجه به سن، جنسیت و سابقه پزشکی شما متفاوت است. میزان نرمال پروتئین ادرار کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در روز است. هر مقداری که بیشتر از این میزان باشد به این معنی است که شما پروتئینوری (میزان بالای پروتئین در ادرار) دارید. این میزان ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت باشد. میزان پروتئین موجود در ادرار ارتباط مستقیمی با میزان آسیب کلیه دارد.

نتایج شما به دو صورت گزارش می‌شود، از جمله:

• نتیجه منفی: ادرار شما حاوی پروتئین زیادی نیست؛
• نتیجه مثبت: میزان پروتئین موجود در ادرار شما زیاد است اما این موضوع همیشه به‌معنی وجود مشکل و نیاز به درمان نیست. استرس، بارداری، کم‌آبی و دیابت هم می‌توانند به‌طور موقت میزان پروتئین ادرار را افزایش دهند. بالا بودن پروتئین ادرار طی مدت طولانی می‌تواند نشانه بیماری یا آسیب کلیه باشد.

آزمایش پروتئین ادرار نمی‌تواند بیماری شما را نشان دهد، اما می‌تواند پزشک را در مسیر درست تشخیص قرار دهد. میزان پروتئین زیاد در ادرار می‌تواند به دلایل موقتی اتفاق بیفتد، از جمله:

• کم‌آبی؛
• کاهش فشار خون؛
• التهاب؛
• تب؛
• استرس شدید و ناگهانی؛
• داشتن ادرار قلیایی؛
• نمونه‌های گرم ادرار؛
• سنگ‌های کلیه.

بعضی داروها هم می‌توانند در نتیجه آزمایش اثر بگذارند، از جمله:

• مکمل‌های ویتامین سی (C)؛
• آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل آمینوگلیکوزیدها، سفالوسپورین‌ها و پنی‌سیلین؛
• داروهای پارکینسون؛
• لیتیوم؛
• پنی‌سیلامین، داروی درمان آرتریت روماتوئید؛
• سالیسیلات، داروی درمان آرتریت.

اما گاهی اوقات، بالا بودن پروتئین ادرار می‌تواند نشانه‌ای از بیماری خیلی جدی‌تری باشد، از جمله:

• بیماری مزمن کلیه؛
• عوامل خطرناک مربوط به بیماری‌های قلبی عروقی؛
• بیماری‌های خودایمن خاص مثل لوپوس و سندرم گودپاسچر؛
• نارسایی احتقانی قلب؛
• سرطان کلیه؛
• مولتیپل میلوما.

پزشک به شما می‌گوید که نتایج چه مفهومی دارد و به چه درمانی نیاز دارید.

تست‌های مربوط با آزمایش پروتئین ادرار چیست؟

میزان پروتئین ادرار ارتباط مستقیمی با میزان آسیب کلیه دارد اما برای تشخیص میزان آسیب به کلیه به تست‌های تکمیلی نیاز است؛ بنابراین پزشک با توجه به علائم و مشکلات شما آزمایش‌های دیگری تجویز می‌کند، از جمله:

• آزمایش خون برای اندازه‌گیری آنتی‌بادی ﻣﻮﻧﻮﮐﻠﻮﻧﺎل؛
• آزمایش خون برای اندازه‌گیری کمپلمان؛
• سونوگرافی کلیه؛
• آزمایش ادرار مربوط به نرخ آلبومین به کراتینین.

سؤالات رایج