آیا آمپول انسولین برای لاغری کاربرد دارد؟| واقعیت‌ها، عوارض و کاربرد در کاهش وزن
آیا آمپول انسولین واقعاً باعث لاغری می‌شود؟ در این مقاله به بررسی کاربرد انسولین برای کاهش وزن، عوارض احتمالی و تفاوت آن با آمپول‌های لاغری مانند اوزمپیک و مانجارو می‌پردازیم.
لاغری راه میان‌بر ندارد. اگر هم راهی باشد، «سرنگ انسولین» نیست. انسولین اتفاقا یک داروی چاق‌کننده برای تنظیم سطح قندخون است که تزریق بی‌رویه آن قند خون را به‌شکلی خطرناک پایین می‌آورد، سیستم بدن را دچار آشفتگی می‌کند و حتی تهدید جدی برای زندگی است. با دستکاری این هورمون حیاتی شاید باعث تحلیل رفتن آب بدن و ماهیچه‌ها شود، ولی چربی‌سوزی اتفاق نمی‌افتد. پس قبل‌از هر تصمیم عجولانه، بدانید که تزریق انسولین چه در افراد دیابتی و چه برای غیردیابتی‌ها، یکی از خطرناک‌ترین و اشتباه‌ترین راه‌ها برای لاغری است! در این مقاله مفصل دراین‌باره حرف می‌زنیم و از جزئیات آمپول انسولین برای لاغری برایتان می‌گوییم.
انسولین چیست و چرا برای دیابت تجویز می‌شود؟
سلول‌ها برای تداوم حیات و فعالیت به انرژی نیاز دارند. این انرژی باید از محل کربوهیدرات‌ها تأمین شود. اما چگونه؟
انسولین یک هورمون طبیعی و بسیار مهم برای تبدیل گلوکز به انرژی است. این هورمون در لوزالمعده ترشح می‌شود و مستقیم سراغ سلول‌ها می‌رود تا راه را برای ورود قند به سلول و تولید یا ذخیره‌سازی انرژی باز کند. اگر مقدار این هورمون در بدن کافی نباشد یا کارش را درست انجام ندهد، گلوکز به‌جای آنکه وارد سلول‌ها و تبدیل به انرژی شود، در جریان خون جمع می‌شود و دیابت اتفاق می‌افتد. تزریق انسولین جایگزین کمبود این هورمون می‌شود و به کنترل قند خون و مدیریت دیابت نوع ۱ و ۲ کمک می‌کند:
- در دیابت نوع ۱ پانکراس دیگر انسولین تولید نمی‌کند، بنابراین تزریق انسولین برای زنده‌ماندن ضروری است.
- در دیابت نوع ۲ بدن یا انسولین کافی نمی‌سازد، یا سلول‌ها به آن مقاوم می‌شوند، بنابراین ممکن است نیاز به انسولین تزریقی باشد.
همه افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و برخی مادران درگیر دیابت بارداری انسولین تزریقی دریافت می‌کنند، چراکه اگر قند خون بالا به‌موقع درمان نشود، خطر این بیماری‌ها قریب‌الوقوع است:
- حمله قلبی یا سکته مغزی؛
- بیماری کلیوی منجر به نارسایی کلیه؛
- مشکلات چشمی ازجمله نابینایی؛
- آسیب عصبی همراه با درد عصبی یا بی‌حسی به نام نوروپاتی دیابتی؛
- مشکلات پا منجر به جراحی قطع پا؛
- مشکلات دهان و دندان.
آمپول انسولین برای لاغری؛ واقعیت یا باور غلط؟
اکثر بیماران دیابتی قبل‌از شروع دیابت به‌دلیل دفع قند در ادرار وزن کم می‌کنند و با شروع تزریق انسولین، وزن آنها به حالت طبیعی برمی‌گردد؛ یعنی حتی می‌شود گفت انسولین چاق‌کننده و باعث افزایش وزن است، ولی تصور اشتباه اثر مثبت آمپول انسولین برای لاغری همچنان در ذهن‌هاست. این موضوع نه یک واقعیت، که باوری کاملا اشتباه و غیرعلمی است.
تأثیر انسولین بر متابولیسم و ذخیره چربی
هورمون انسولین ارتباط تنگاتنگ و کلیدی با متابولیسم انرژی و ذخیره چربی در بدن دارد و ردپای آن در تمام مسیر‌های سوخت‌و‌ساز بدن، از گلوکز و چربی تا پروتئین، دیده می‌شود:
- متابولیسم کربوهیدرات‌ها: انسولین کلید ورود گلوکز به سلول‌های عضله و بافت چربی، تقویت سنتز گلیکوژن در کبد، تجزیه گلیکوژن و تولید گلوکز است.
- متابولیسم چربی‌ها: انسولین عملیات لیپولیز در بافت چربی را مهار می‌کند، محرک ورود اسیدهای چرب به کبد و سنتز تری‌گلیسرید است و باعث ذخیره بیشتر تری‌گلیسرید در سلول‌های چربی می‌شود.
- متابولیسم پروتئین‌ها: انسولین دلیل سنتز بیشتر و تجزیه کمتر پروتئین است.
- ذخیره چربی: انسولین جلوی شکستن تری‌گلیسیریدها را می‌گیرد و راه را برای ورود اسید چرب از جریان خون به سلول‌های چربی باز می‌کند.
در مجموع، انسولین مسئول اصلی پایین‌آوردن قند خون و ذخیره گلوکز به شکل چربی یا گلیکوژن در بدن است و ذاتا شرایط را به‌سمت ذخیره انرژی به‌شکل چربی سوق می‌دهد. اگر هم مقاومت بدن به انسولین بالا رود، بدن تمایل بیشتری به ذخیره چربی در نواحی احشایی پیدا می‌کند. در نتیجه این هورمون بیشتر چاق‌کننده است تا لاغرکننده و انسولین لاغری کاملا بی‌اساس است.
تفاوت آمپول انسولین با داروهای لاغری مثل اوزمپیک و مانجارو
انسولین هورمون حیاتی برای کنترل قند خون و حفظ بقاست. آمپول انسولین برای لاغری اثربخشی ندارد، در‌حالی‌که داروهای کمکی دیابت نوع ۲ مثل اوزمپیک و مانجارو در کنار کنترل قند خون، بی‌اشتهایی می‌آورند و به لاغری کمک می‌کنند.
تفاوت از نظر ماهیت و کارکرد
انسولین ذاتا یک هورمون طبیعی است و اوزمپیک و مانجارو داروهای ساخته‌شده در آزمایشگاه. انسولین مستقیما گلوکز را وارد سلول‌ها می‌کند و قند خون را پایین می‌آورد ولی دو داروی دیگر روی گیرنده‌های هورمون‌های روده‌ای اثر می‌گذارند، پیام سیری می‌فرستند و جلوی پرخوری را می‌گیرند.
تفاوت از نظر بیماری هدف
انسولین داروی ضروری برای دیابت نوع ۱ و شرایطی است که بدن اصلا انسولین تولید نمی‌کند. بیماران دیابت نوع ۲ هم در شرایط خاص انسولین دریافت می‌کنند ولی اوزمپیک و مانجارو که مخصوصا برای دیابت نوع ۲ تولید شده‌اند، به‌عنوان داروی لاغری حتی در افراد چاق غیردیابتی قابل‌استفاده‌اند.
تفاوت از نظر اثر روی وزن
انسولین به‌عنوان آمپول دیابت برای لاغری کاربردی ندارد و معمولا باعث افزایش وزن می‌شود چون انرژی اضافه را به‌شکل چربی ذخیره می‌کند. داروهای اوزمپیک و مانجارو دقیقا برعکس عمل می‌کنند یعنی با کاهش اشتها و کند کردن تخلیه معده، باعث می‌شوند فرد کمتر غذا بخورد و روزبه‌روز لاغرتر شود.
تفاوت از نظر اثر روی قند خون
مسئولیت اصلی انسولین پایین‌آوردن قند خون است، حتی اگر وعده‌های غذایی فرد حجیم و سنگین باشند؛ ولی اوزمپیک و مانجارو به‌طور غیرمستقیم و با کنترل پرخوری قند خون را پایین نگه می‌دارند. بنابراین اگر فرد همچنان به خوردن ادامه دهد، این داروها اثربخش نخواهند بود.
عوارض استفاده از انسولین به‌عنوان داروی لاغری
یک نکته بسیار مهم که باید در مورد انسولین بدانید، خطر این تزریق این دارو به افراد سالم و غیردیابتی است. در ادامه درباره ۲ مورد از مهم‌ترین خطرات این کار حرف می‌زنیم.
خطر افت قند خون (هیپوگلیسمی)
تزریق انسولین در مواقع غیرضروری (در افراد غیردیابتی) یا مصرف بیشازحد آن باعث یک اتفاق ناگوار می‌شود: افت شدید قند خون یا هیپوگلیسمی. این اتفاق شایع و پرخطر با علائمی مثل لرزش، تعریق، تپش قلب، گیجی، سردرد، تاری دید، بیهوشی و در موارد شدید با تشنج یا مرگ همراه است و زمانی رخ می‌دهد که قند خون بیمار بیشازحد افت کند و به کمتر از ۴ میلی‌مول در لیتر برسد.
محاسبه اشتباه دُز انسولین، مصرف بیش از حد انسولین، حذف وعده‌های غذایی و نهایتا ورزش سنگین و مداوم بدون تنظیم دُز انسولین می‌توانند دلایل دیگر هیپوگلیسمی باشند.
افزایش وزن به‌جای کاهش وزن
هورمون‌های رشد معمولا باعث گرسنگی می‌شوند و اشتها را بیشتر می‌کنند. فراموش نکنید که انسولین هم هورمون رشد است و درصورت مصرف مداوم می‌تواند عامل افزایش وزن باشد. برخلاف انتظاری که از آمپول انسولین برای لاغری دارید، انسولین ورود قند به سلول‌ها را زیاد می‌کند و باعث ذخیرهٔ بیشتر چربی می‌شود. این هورمون در درازمدت نه تنها لاغرکننده نیست، بلکه چاقی شکمی را به‌طرز قابل‌اعتنایی بیشتر می‌کند.
جایگزین‌های علمی و ایمن انسولین برای کاهش وزن
لاغری با اصلاح سبک زندگی
در برابر اصلاح سبک مقاومت نکنید؛ این سالم‌ترین و بی‌خطر‌ترین راه مقابله با چاقی است! به رژیم غذایی اصولی کم‌کالری اما متعادل روی بیاورید و بعداز حذف قند و غذای فراوری‌شده، پروتئین کافی، فیبر زیاد و چربی‌های سالم را جایگزین کنید. فعالیت بدنی منظم (ورزش‌های هوازی و تمرین‌های مقاومتی) در کنار خواب کافی و مدیریت استرس، کمک بزرگی به پروسه لاغری می‌کند.
مصرف داروهای تأییدشده برای کاهش وزن
اگر بدون کمک از عهدۀ کاهش وزن برنمی‌آیید، به‌جای امتحان‌کردن آمپول دیابت برای لاغری، سراغ داروهای تجویزی بروید و دوره درمان این داروها را تحت‌نظر پزشک بگذرانید. بعضی از آنها عبارت‌اند از:
- آنالوگ‌های GLP-1 مثل اوزمپیک و ساگزندا که باعث کاهش اشتها و کم‌خوری می‌شوند؛
- مانجارو که نسل جدید از انواع بهترین آمپول های لاغری است و هم برای دیابت و هم برای درمان چاقی کاربرد دارد؛
- اورلیستات که جذب چربی غذا را در روده کم می‌کند؛
- نالتروکسان یا بوپروپیون که روی سیستم عصبی اثر می‌گذارد و میل به غذا و پرخوری احساسی را کم می‌کند.
امتحان کردن روش‌های غیردارویی و جراحی
اگر هیچ راهی برای لاغری پیدا نمی‌کنید، با مشورت پزشک راهکارهای تهاجمی مثل جراحی باریاتریک (کاهش حجم معده) را امتحان کنید. جراحی اسلیو معده یا بای‌پس برای افرادی با چاقی شدید یا شرایطی است که دارو و رژیم غذایی دیگر تأثیر‌گذار نیستند. یک راهکار دیگر بالون معده است که موقتا در فضای معده قرار می‌گیرد تا حجم آن را پر کند و فرد زودتر سیر شود.
مصرف مکمل‌های لاغری
مکمل‌های لاغری مثل فیبرهای محلول، پروتئین وی یا چای سبز اثر جزئی دارند ولی به‌تنهایی برای کاهش وزن چشمگیر کافی نیستند. این داروها به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند جایگزین دارو و اصلاح سبک زندگی باشند و مصرف آنها نیازمند تأیید پزشک و احتیاط فراوان است. برای انتخاب و مصرف مکمل‌های لاغری، حتماً قبل از شروع با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید؛ در همین راستا می‌توانید از طریق ویزیت آنلاین با متخصصان تغذیه گفتگو کرده و راهنمایی اختصاصی دریافت کنید.
کلام آخر دکترساینا
هزار راه برای لاغری هست و تزریق آمپول انسولین یکی از پرخطر‌ترین‌ها! از آن شنیده‌هایی که هیچ پایه و اساس علمی ندارد و به‌طور کامل اشتباه است! قبل‌از آنکه به عملی‌کردن این راهکار فکر کنید، یک نفس عمیق بکشید و واقعیت را ببینید: این راه میان‌بر اگرچه مرگبار نیست، مسیر پرخطری به‌سمت مشکلات جدی سلامتی است. کار انسولین کنترل قند خون است، نه کم‌کردن سایز لباس ما! سبک زندگی سالم، تغذیه سالم، فعالیت بدنی و داروهای لاغری تجویزی پزشک را امتحان کنید و با هورمون‌های حیاتی بدن بازی نکنید!
متخصصان تغذیه در سامانه سلامت دکترساینا می‌توانند در مسیر کاهش وزن و لاغری راهنمای شما باشند. قبل‌از اقدامات هیجانی، درباره اثربخشی مثبت و عوارض منفی روش‌های لاغری با پزشکان ما گفت‌و‌گو کنید.
آیا کاهش مصرف انسولین باعث کاهش وزن می‌شود؟
انسولین به‌عنوان هورمون رشد می‌تواند نقش چاق‌کننده و افزایش وزن داشته باشد، ولی کاهش یا قطع مصرف آن به‌شکل سالم، مطمئن و طبیعی باعث چربی‌سوزی و لاغری نمی‌شود. شاید حجم آب و ماهیچه‌های بدن کاهش پیدا کند، ولی چربی ذخیره‌شده دست‌نخورده باقی می‌ماند و این نوع کاهش وزن فوق‌العاده پرخطر و غیرسالم است.
کاهش مصرف انسولین بدون مشورت پزشک خطرناک است؟ چه عوارضی دارد؟
آمپول انسولین داروی تجویزی پزشک است و کاهش مصرف خودسرانۀ آن بسیار پرخطر! این هورمون حیاتی وظیفه کنترل قند خون را در بدن شما بر عهده دارد و اگر نباشد، بدن قادر به تولید انرژی نیست، چربی می‌سوزاند، کتون تولید می‌کند و در شرایط اورژانس پزشکی قرار می‌گیرد. کم‌آبی شدید، ضعف، سرگیجه، مشکلات قلبی، آسیب چشم، بیماری‌های کلیه و اعصاب نیز از عوارض کم‌کردن خودسرانه انسولین است.
اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.
