اختلال هویت جنسی در کودکان

اختلال هویت جنسی در کودکان | علائم و راهکارهای برخورد صحیح

80 0
سلامت روان

اختلال هویت جنسی در کودکان به‌معنای داشتن حس درونی دختر یا پسر بودن یا قرار گرفتن جایی میان طیف جنسیتی و حتی داشتن حسی درونی از جنسیتی است که فراتر از دختر و پسر بودن است. این کودکان تفاوت‌های زیادی بین هویت جنسی تعریفی خود و جنسیتی که در بدو تولد به آن‌ها نسبت داده شده، احساس می‌کنند. این اختلال با پیروی نکردن از رفتارهای کلیشه‌ای جنسیتی متفاوت است چون اختلال هویتی جنسیتی شامل احساس پریشانی ناشی از تمایلی قوی و پایدار به داشتن جنسیتی دیگر است. باتوجه‌به اینکه این اختلال نوعی اختلال سلامت روان است و تشخیص به‌موقع آن تاثیر زیادی در درمان دارد، در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا به بررسی علائم، دلایل و روش‌های تشخیص و درمان می‌پردازیم.

حتما بخوانید

خودارضایی کودکان | آیا باید نگران باشیم؟ راهکارهای علمی و روان‌شناختی

بسیاری از والدین از اینکه فرزند خردسال خود را سرگرم بازی با اندام تناسلی خود می‌بینند نگران می‌شوند. خودارضایی کودکان این حس را در آنها ایجاد می‌کند که بخشی از معصومیت کودک از بین رفته است. ولی تحریک اندام تناسلی در کودکان ارتباطی با فعالیت جنسی ندارد. خودارضایی در کودکان…

اختلال هویت جنسی در کودکان چیست؟

اختلال هویت جنسی در کودکان (به انگلیسی: Gender Identity Disorder in Children) نوعی اختلال سلامت روان است که در آن کودکان و نوجوانان دچار پریشانی عاطفی می‌شوند، چون تصور می‌کنند با جنسیت اشتباهی به‌دنیا آمده‌اند.

لازم است بدانید که تراجنسیتی (ترنس بودن) یا جنسیت نامنطبق داشتن نوعی اختلال سلامت روان نیست.

اختلال هویتی جنسی در کودکان زمانی تشخیص داده می‌شود که کودک از تفاوت بین جنسیتی که از زمان تولد به او نسبت داده شده و جنسیتی که خودش احساس می‌کند، بسیار ناراحت است. به‌عنوان‌مثال، کودکی که با آلت‌ تناسلی مردانه متولد شده، ممکن است احساس کند که در واقع دختر است یا برعکس. این احساس می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در خانه، مدرسه و جامعه و ارتباط گرفتن با دوستان شود.

کودکانی که مبتلا به اختلال هویت جنسی هستند معمولا دچار افسردگی و اضطراب شده یا حتی افکار خودکشی دارند. در چنین شرایطی است که می‌توان این اختلال را تشخیص داد تا کودک برای پریشانی عاطفی که به هویت جنسی او مربوط است تحت درمان قرار گیرد. چون هویت جنسیتی آن‌ها به‌خودی‌خود نوعی اختلال سلامت روان محسوب نمی‌شود.

اختلال هویت جنسی در کودکان چیست؟

تفاوت بین گرایش جنسی، هویت جنسی و نقش جنسیتی

اختلال هویت جنسیتی با گرایش جنسی متفاوت است. گرایش جنسی به این مفهوم اشاره دارد که افراد از نظر احساسی، عاشقانه و جنسی به چه جنسیتی جذب می‌شوند، درحالی‌که هویت جنسیتی حس درونی فرد (زن، مرد، هر دو یا هیچ‌کدام بودن) را نشان می‌دهد. نقش‌های جنسیتی شامل انتظارات و هنجارهای اجتماعی درباره نحوه رفتار، لباس‌ پوشیدن و نمایش خود مطابق با جنسیت تعیین شده در بدو تولد است؛ پس این سه مفهوم جنبه‌های متمایزی از هویت فرد بوده و به‌یکدیگر وابسته نیستند.

لازم است بدانید که همه کودکان و نوجوانان ترنس یا دارای تنوع جنسیتی دچار اختلال هویت جنسی نمی‌شوند. برخی از آن‌ها با جنسیتی متفاوت با جنسیت فرضی خود احساس راحتی داشته و از ترنس بودن یا داشتن تنوع جنسیتی احساس ناراحتی و پریشانی ندارند؛ بنابراین لزوما داشتن گرایش جنسی یا نقش جنسیتی نشان‌دهنده ابتلا به اختلال هویت جنسی نیست.

کودکان و نوجوانان از چه سنی اختلال هویت جنسی را ابراز می‌کنند؟

ابراز جنسیت در کودکان و نوجوانان به‌ این مفهوم است که آن‌ها چطور جنسیت خود را نشان می‌دهند. نحوه ابراز کودکان ممکن است شامل پوشیدن لباس‌ها، انتخاب رنگ، رفتار، مدل مو و حتی صدای آن‌ها باشد. اما آیا می‌دانید کودکان از چه سنی شروع به ابراز هویت جنسی خود می‌کنند؟

باتوجه‌به اینکه سن و نحوه ابراز هویت جنسیتی برای تشخیص اختلال هویت جنسی اهمیت ویژه‌ای دارد، در ادامه اطلاعات کاملی درباره این موضوع ارائه می‌شود.

اختلال هویت جنسی در کودکان

حدود ۲ تا ۳ سالگی به بعد

تقریبا همه کودکان حدود ۲ تا ۳ سالگی شروع به ابراز جنسیت خود می‌کنند. آن‌ها این‌کار را با نحوه صحبت‌کردن در مورد خودشان و همچنین از طریق لباس‌هایی که انتخاب می‌کنند، انجام می‌دهند. جالب است بدانید که کودکان حتی در سن پایین نیز می‌توانند در مورد جنسیت خود بسیار قاطع باشند. به‌عنوان‌مثال، کودک اعلام می‌کند که: «من دختر هستم» یا «من پسر هستم».

اگر کودکی دچار اختلال هویت جنسی باشد، زمانی‌که دیگران او را با جنسیتی اشتباه مانند پسرم و دخترم خطاب می‌کنند، عصبانی خواهند شد. از طرفی از پوشیدن لباس‌هایی خاص خودداری می‌کند.

هشدار

تشخیص اختلال هویت جنسی در سنین پایین بسیار سخت است چون بیشتر کودکانی که در سنین کم درباره هویت جنسی خود سردرگم به‌نظر می‌رسند، ممکن است بعد از بلوغ چنین احساسی نداشته باشند. از طرفی، کودکان علاقه زیادی به نقش‌‌بازی‌کردن دارند و این کار برای آن‌ها نوعی سرگرمی است. همین‌ موضوع مانع از تشخیص درست می‌شود.

دوران مدرسه

در دوران مدرسه، کودکان درباره جنسیت خود با دوستانشان صحبت می‌کنند. البته برای برخی از کودکان، این‌ اتفاق بعد از بلوغ رخ می‌دهد اما برخی دیگر ممکن است حتی تا زمانی‌که به بزرگسالی نرسیده‌اند نیز درباره این موضوع صحبتی نکنند.

در چنین سنی، کودکانی که دچار اختلال هویت جنسی هستند، از پوشیدن لباس فرم مدرسه خودداری می‌کنند. این کودکان در مدرسه وارد گروه‌های دوستی می‌شوند که تصور می‌کنند جنسیت گروه با هویت جنسی فرضی آن‌ها مطابقت دارد.

نوجوانی

نوجوانان راه‌های زیادی برای ابراز جنسیت فرضی خود پیدا می‌کنند. آن‌ها ممکن است به‌جای پوشیدن شلوار که امری عادی برای پسران است، دامن را انتخاب کنند. انتخاب لباس، نحوه رفتار با دیگران، لحن و نحوه صحبت کردن و فعالیت‌هایی که نوجوانان به آن‌ها علاقه نشان می‌دهند، در واقع راهی برای ابراز هویت جنسی آن‌ها است.

علائم و رفتارهای شایع در کودکان با اختلال هویت جنسی

علائم و رفتارهای شایع در کودکان با اختلال هویت جنسی

کودکانی که دچار اختلال هویت جنسیتی هستند، تفاوت زیادی بین جنسیتی که در بدو تولد به آن‌ها نسبت داده شده و جنسیت فرضی خودشان احساس خواهند کرد. در این شرایط، کودک خودش را بدون جنسیت، یا جنسیتی بین دختر و پسر (یعنی جایگاه ثابت ولی بینابینی) و حتی جنسیت سیال (یعنی جابه‌جایی پویا بین حالت‌ها، گاهی دختر و گاهی پسر) می‌داند.

پریشانی و مشکلات مداوم با جنسیت تعیین‌شده

  • کودکان با اختلال هویتی جنسیتی، احساس پریشانی عاطفی شدیدی دارند چون آن‌ها مطمئن هستند که جنسیتشان مطابقتی با بدن فیزیکی آن‌ها ندارد.
  • کودکانی که به اختلال هویت جنسیتی مبتلا هستند، اصرار یا تمایل شدیدی برای اثبات این موضوع دارند که جنسیتی نسبت‌داده‌شده به آن‌ها در بدو تولد با جنسیت فعلی آن‌ها متفاوت است. آن‌ها ممکن است درباره این موضوع با والدین یا دوستان خود صحبت کنند.
  • این کودکان تصور می‌کنند که در بدن اشتباهی گیر افتاده‌اند.
  • کودکان مبتلا به اختلال هویت جنسی، از والدین و دوستان خود درخواست می‌کنند با آن‌ها به‌عنوان جنسیتی متفاوت رفتار شود.
  • این کودکان معتقدند که احساسات و واکنش‌هایی که بروز می‌دهند در واقع نمونه‌ای از هویت جنسیتی آن‌ها است.
  • اگر این کودکان را پسر، دختر، برادر، خواهر یا هر نشانه تفکیک جنسیتی دیگری صدا کنید، ناراحت یا عصبانی می‌شوند.
  • این کودکان تمایل شدیدی دارند که با آن‌ها مانند جنسیتی متفاوت رفتار شود.

علاقه به لباس‌ها یا بازی‌های مربوط به جنس مخالف

  • پسران و دخترانی که دچار این اختلال هستند، معمولا تمایل به پوشیدن لباس‌هایی دارند تا جنسیتی که هویت خود را با آن تعریف کرده‌اند به نمایش گذاشته شود.
  • این کودکان اسباب‌بازی‌ها، فعالیت‌ها و بازی‌هایی را ترجیح می‌دهند که جنسیت تعریفی آن‌ها از خود را هدف قرار می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، اسباب‌بازی‌های دخترانه یا پسرانه انتخاب می‌کنند.
  • کودکان مبتلا به اختلال هویت جنسی، اسباب‌بازی‌ها، بازی‌ها و فعالیت‌هایی را رد می‌کنند که معمولا مردانه یا زنانه تعریف شده و با هویت جنسیتی فرضی آن‌ها مطابقت ندارد.
  • این کودکان موقع بازی، فعالیت‌های روزانه یا حتی وانمود کردن به کاری، نقش‌های بین‌جنسیتی را ترجیح می‌دهند.
  • در بازی‌های کودکانه، پسرها علاقه دارند نقش «مامان» را بازی کنند و دخترها نیز دوست دارند نقش «بابا» را داشته باشند.

علاقه به لباس‌ها یا بازی‌های مربوط به جنس مخالف در کودکان مبتلا به اختلال هویت جنسیتی

احساس نارضایتی از بدن خود یا علاقه به اندامی خاص

  • کودکان مبتلا به اختلال هویت جنسیتی، نفرت و بیزاری عمیقی از اندام تناسلی که با آن متولد شده‌اند را نشان می‌دهند.
  • این کودکان میل شدیدی به ویژگی‌های جنسیتی، مانند سینه یا آلت تناسلی مردانه‌ دارند که با هویت جنسی ترجیحی آن‌ها مطابقت دارد.
  • کودکانی که به اختلال هویت جنسی مبتلا هستند، تمایل شدیدی به خلاص شدن از اندام تناسلی و دیگر ویژگی‌های جنسیتی مانند سینه و موی صورت خود دارند. آن‌ها بیشتر می‌خواهند ویژگی‌های جنسیتی داشته باشند که با آن می‌توانند هویت خود را تعریف کنند.
  • کودک تنها زمانی احساس رضایت و راحتی می‌کند که در نقش جنسیتی هویت جنسی ترجیحی خود قرار بگیرد.
  • این کودکان ممکن است به‌روشی از سرویس‌بهداشتی استفاده کنند که با جنسیت متفاوت مرتبط است.
  • کودک مبتلا به اختلال هویت جنسیتی ممکن است درباره زمان تغییر آلت تناسلی خود سؤال کند. به‌عنوان‌مثال، بپرسد که چه زمانی واژن او به آلت تناسلی مردانه تغییر پیدا می‌کند.
احساس نارضایتی از بدن خود یا علاقه به اندامی خاص در کودکان مبتلا به اختلال هویت جنسی

تشخیص اختلال هویت جنسیتی در کودکان

برای تشخیص اختلال هویت جنسیتی در کودکان، پزشک متخصص یا روانپزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

  • مصاحبه با کودک و سؤال برای کشف علائم بیماری؛
  • مصاحبه با والدین برای بررسی مشاهدات آن‌ها از علائم رفتاری کودک؛
  • مشاهده رفتار کودک هنگام انجام فعالیت‌هایی خاص مانند بازی یا انتخاب اسباب‌بازی‌های مختلف و نحوه انتخاب لباس‌ها؛
  • استفاده از پرسش‌نامه‌های استاندارد برای تشخیص اختلال هویت جنسی کودکان؛
  • انجام تست‌های جنسیت؛
  • انجام آزمایش هورمون‌های جنسی و تصویربرداری از بدن کودک.

علت اختلال هویت جنسی در کودکان

علت دقیق اختلال هویت جنسیتی در کودکان ناشناخته است و متخصصان نظرات متفاوتی درباره این موضوع دارند. برخی از آن‌ها معتقدند که این اختلال ممکن است نتیجه عوامل مختلفی مانند اختلالات هورمونی، اختلالات سیستم عصبی مرکزی، پیچیدگی‌های بدن کودک، اشتباهات در تربیت و در نظر نگرفتن جنسیت بیولوژیکی کودک باشد.

از نظر علمی، اندام‌های تناسلی جنین در سه‌ماهه اول بارداری متمایز می‌شوند، درحالی‌که تمایز مغز در سه‌ماهه دوم بارداری شروع خواهد شد. این فرایندها معمولا هماهنگ بوده و در نتیجه جنسیت اندام‌های تناسلی  و مغز با یکدیگر مطابقت دارند. اما در برخی موارد نادر، ممکن است این فرایندها مستقل از یکدیگر تحت تاثیر قرار گرفته و منجر به تولد نوزادی شوند که هویت جنسی خود را جدای از جنسیت فیزیکی که با آن متولد شده در نظر می‌گیرد.

به‌صورت کلی می‌توان علت ابتلا به این اختلال در کودکان را به موارد زیر محدود کرد:

  • علل بیولوژیکی مانند رشد هویت جنسی قبل از تولد شامل اختلال در عملکرد هورمون‌ها، ساختار ژنتیکی یا سایر شرایط نادر مانند هیپرپلازی مادرزادی آدرنال و شرایط بیناجنسی؛
  • نوع رابطه مادر و فرزند در سال‌های اول زندگی کودک؛
  • طرد شدن کودک یا مورد اذیت‌وآزار قرار گرفتن او؛
  • مشکلات هویت جنسی در اثر مرگ مادر، غیبت طولانی مادر یا افسردگی؛
  • نبود پدر در سال‌های اولیه زندگی کودک (عدم شکل‌گیری فرایند جدایی-فردیت) و بیش‌ازحد نزدیک شدن مادر و کودک به یکدیگر؛
  • عوامل اجتماعی و ترغیب کودک توسط رسانه‌ها، دوستان و حتی خانواده درباره نقش‌های جنسیتی.

عوامل خطر اختلال هویت جنسی کودکان

عواملی که خطر ابتلا به اختلال هویت جنسی در کودکان را افزایش می‌دهند به شرح زیر هستند.

اسکیزوفرنی و اوتیسم

تحقیقات نشان‌داده که اگر کودکی بیماری‌هایی مانند اسکیزوفرنی و اوتیسم داشته باشد، به‌احتمال بیشتری دچار اختلال هویت جنسیتی خواهد شد.

حتما بخوانید

اوتیسم چیست؟ علائم، دلایل، انواع و روش‌های حمایت از افراد در طیف

یکی از بیماری‌های عصبی-رشدی که روی نحوه رشد و عملکرد مغز تاثیر می‌گذارد، اوتیسم است. طبق آخرین آمار جهانی، از هر ۴۰ نفر، یک نفر در طیف اوتیسم قرار می‌گیرد. این آمار نگران‌کننده است چون پزشکان و دانشمندان تاکنون درمانی قطعی برای اوتیسم معرفی نکرده‌اند. باتوجه‌به اینکه علائم اوتیسم با…

سوءاستفاده و تروما

شواهد دقیقی وجود ندارد که ارتباط بین سوءاستفاده، غفلت و تروما در کودکی با اختلال هویت جنسی را اثبات کند اما کودکان مبتلا به این اختلال، اغلب سطح بالاتری از مشکلات سلامت روان مانند افکار خودکشی، افسردگی، اضطراب و دیگر علائم مشابه سوءاستفاده و تروما را تجربه می‌کنند.

ژنتیک

برخی از مطالعات نشان‌داده که اختلال هویت جنسیتی بیشتر در دوقلوهای همسان نسبت به دوقلوهای ناهمسان دیده می‌شود. بنابراین دانشمندان تصور می‌کنند که ژن‌ها در ابتلا به این اختلال نقش دارند.

تغییرات مغزی

دانشمندان، تفاوت‌های ساختاری مغز را در برخی از افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی، به‌ویژه در مناطقی از مغز مانند هیپوتالاموس و آمیگدال کشف کرده‌اند که مربوط به هویت جنسی است.

عوامل خطر ابتلا به اختلال هویت جنسی در کودکان

عوارض اختلال هویتی جنسی درمان‌نشده یا تشخیص‌داده‌نشده

اختلال هویتی جنسیتی در کودکان می‌تواند روی بسیاری از بخش‌های زندگی آن‌ها مانند فعالیت‌های روزانه، ارتباطات و حتی بازی‌ها تاثیر بگذارد. به‌عنوان‌مثال، مدرسه رفتن برای کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، سخت است. چون فشار جامعه و مدرسه، آن‌ها را وادار می‌کند به‌گونه‌ای لباس پوشیده و رفتار کنند که با هویت جنسیتی آن‌ها در بدو تولد مطابقت داشته و با هویت جنسی ترجیحی آن‌ها در تضاد است.

علاوه‌براین، کودکان با این نوع اختلال بیشتر مورد اذیت‌وآزار، تمسخر یا زورگویی قرار می‌گیرند و در نتیجه سطح عملکرد آن‌ها در مدرسه کاهش پیدا می‌کند.

از عوارض اختلال هویت جنسیتی در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سایر اختلالات سلامت روان قرار دارند که شامل اختلال خلقی، اختلالات اضطرابی، افسردگی، اسکیزوفرنی و حتی تلاش برای خودکشی است.
  • علاقه‌ای به مدرسه رفتن ندارند یا این کار برای آن‌ها بسیار سخت و ناراحت‌کننده است.
  • در مدرسه یا محیط‌های اجتماعی مورد تمسخر، آزار و اذیت قرار می‌گیرند.
  • عملکرد آن‌ها در مدرسه به‌دلیل پریشانی و رفتار دیگران افت پیدا می‌کند.
  • ممکن است این کودکان ترک تحصیل کنند.
  • کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال، اضطراب، افسردگی، خودآزاری و اختلال خوردن و همچنین سوءمصرف مواد را تجربه می‌کنند.
  • آن‌ها ممکن است هدف تبعیض و تعصب دوستان و دیگر افراد قرار بگیرند. این موضوع می‌تواند باعث استرس و ترس مداوم شود که به آن «استرس اقلیت جنسیتی» می‌گویند.
  • کودکانی که خدمات درمانی دریافت نمی‌کنند در معرض خطر بیشتری برای افکار خودکشی و اقدام به خودکشی قرار دارند.

نحوه برخورد صحیح والدین با کودک دارای اختلال هویت جنسی

نحوه برخورد والدین با کودکی که دارای اختلال هویت جنسی است، تأثیر بسیار زیادی در بهبود علائم دارد. والدین آگاه باید برای کمک به کودک خود، آموزش ببینند. در ادامه برخی از اقداماتی اشاره می‌شود که می‌توانند به ابراز احساسات کودک کمک کنند:

  • با خلاصه‌ کردن صحبت‌های کودک، نشان دهید که فعالانه به حرف‌های او گوش داده‌اید.
  • از کودک سوالاتی ساده بپرسید که جواب آن‌ها تنها بله یا خیر نباشد.
  • حرف کودک را قطع نکرده و به مکالمه درباره احساسات و نگرانی‌های آن‌ها ادامه دهید.
  • درباره چیزهایی که می‌شنوید، اظهارنظر نکنید.
  • کودک خود را نصیحت نکنید.
  • به کودک بگویید که در کنارش هستید چون برای برخی از آن‌ها، صحبت کردن از احساساتشان درباره هویت جنسی، سخت است.
  • صرف‌نظر از هر احساسی که دارید، باید بدانید که تغییر جنسیت یا زیرسؤال‌بردن هویت جنسیتی کودک می‌تواند تجربه‌ای استرس‌زا باشد که به تنهایی او منجر می‌شود. پس تنها شنونده خوبی باشید.
  • هیچ‌وقت خودتان گفت‌وگو درباره هویت جنسی را شروع نکنید. این‌کار شجاعت کودک برای حرف زدن درباره احساساتش را از بین می‌برد.
  • برخی کودکان ممکن است راحت نبوده و نتوانند همه‌چیز را فورا با شما در میان بگذارند؛ پس صبور باشید و آن‌ها را وادار به حرف زدن نکنید. در نهایت نیز بگویید که اگر دوست دارند بعدا درباره این موضوع صحبت کنند، شما همیشه کنارشان هستید.
  •  فرزندتان را تشویق کنید تا هویت جنسی خود را با سرعتی دلخواه کشف و سپس ابراز کنید. هیچ‌وقت از آن‌ها نخواهید که در این کار عجله کنند.
  • هویت جنسی تنها بخشی از فرزند شماست و او را تعریف نمی‌کند، زمانی‌که کودک هویت جنسیتی خود را زیر سؤال می‌برد، باید درک کنید که احساسات آن‌ها ممکن است با گذشت زمان تغییر کند، پس قضاوت نکنید.
  • به کودکتان فضا و زمان بدهید تا هویت خود را کشف یا ابراز کند. شما نیز باید او را همان‌گونه که هست، بپذیرید.
  • اگر کودکتان در مدرسه و محیط بازی و جامعه مورد اذیت‌وآزار قرار می‌گیرد، از او حمایت کنید.

همچنین گوش دادن بدون قضاوت می‌تواند راهی عالی برای نشان دادن حمایت والدین از کودک باشد. برخی از کودکان احساس می‌کنند که هیچ‌کسی حتی والدین، متوجه آنچه آن‌ها تجربه می‌کنند، نمی‌شود. از طرفی، ممکن است همیشه نگران واکنش والدین و دوستان خود باشند. بنابراین گوش دادن ساده بدون قضاوت کردن می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا  احساس پذیرفته‌شدن و حمایت داشته باشند.

یکی از بهترین اقدامات والدین در برخورد با کودک یا نوجوان مبتلا به اختلال هویت جنسیتی، مراجعه به روانشناس متخصص کودک و نوجوان است. روانشناس با دانش خود به کودک کمک می‌کند تا علائم را کنترل کرده و در روابط اجتماعی رشد کند. در ادامه، در این باره بیشتر صحبت می‌کنیم.

نحوه برخورد صحیح والدین با کودک دارای اختلال هویت جنسی

روش‌های درمان اختلال هویت جنسی در کودکان

برای درمان اختلال هویت جنسی در کودکان باید مجموعه‌ای از خدمات را دریافت کنید که در آن گروهی از افراد زیر به کودک کمک می‌کنند:

  • روانشناس بالینی؛
  • روان‌درمانگر کودک؛
  • روانپزشک کودک و نوجوان؛
  • درمانگر خانواده؛
  • مددکار اجتماعی.

تیم بالا معمولا در ۳ تا ۶ جلسه طی چندماه، ارزیابی دقیقی از علائم و رفتار کودک انجام داده و بسته به نتایج به‌دست‌آمده، روش‌های درمانی زیر را پیشنهاد می‌کنند:

  • خانواده‌درمانی؛
  • حمایت یا مشاوره والدین؛
  • روان‌درمانی فردی کودک؛
  • کارگروهی برای کودک و والدین؛
  • نظارت منظم روی رشد هویت جنسی کودک.

همان‌طور که می‌بینید، بیشتر روش‌های درمانی اختلال هویت جنسیتی در کودکان، روش‌های روان‌درمانی شناختی هستند. دلیل اصلی انتخاب این درمان‌ها رفتار یا احساسات مربوط به تنوع جنسیتی است که با رسیدن کودکان به سن بلوغ از بین خواهند رفت؛ بنابراین در این موارد نیازی به دارو نخواهد بود.

هورمون‌درمانی در کودکان و نوجوانان

برخی از کودکانی که علائم پایدار اختلال هویت جنسیتی داشته و خانواده آن‌ها معیارهای سخت‌گیرانه‌ای دارند، بهتر است به روانپزشک و پزشک متخصص غدد درون‌ریز مراجعه کنند. پزشک بر اساس مشاهدات خود از علائم کودک و نوجوان یکی از داروهای زیر را تجویز خواهد کرد. نکته بسیار مهم اینکه، هورمون‌درمانی باید در کنار روان‌درمانی و حمایت روانی از کودک توسط خانواده انجام شود.

هورمون‌های سرکوب‌کننده بلوغ

هورمون‌های سرکوب‌کننده یا مسدودکننده بلوغ، تغییرات فیزیکی بلوغ را سرکوب می‌کنند. اما تجویز این هورمون‌ها برای درمان اختلال هویت جنسیتی یا ناهماهنگی جنسیتی توسط بسیاری از کلینیک‌های بزرگ دنیا، محدود شده است. چون هنوز شواهد کافی درباره ایمنی و اثربخشی بالینی آن‌ها روی کودکان وجود ندارد. اگر پزشک این داروها را برای کودک شما تجویز کرده، بهتر است قرار ملاقاتی با پزشکی دیگر را تنظیم کنید تا از اصولی و بی‌خطر بودن درمان برای کودکتان مطمئن شوید.

هورمون‌های تأییدکننده جنسیت برای نوجوانان

از حدود سن ۱۶ سالگی، برای نوجوانانی که ناهماهنگی جنسیتی در آن‌ها تشخیص داده شده و معیارهای بالینی مختلف را دارند، علاوه‌بر روان‌درمانی و حمایت روانی-اجتماعی، هورمون‌های تاییدکننده جنسیت نیز تجویز می‌شود.

این هورمون‌ها باعث برخی از تغییرات برگشت‌ناپذیر می‌شوند که به شرح زیر هستند.

  • رشد سینه (ناشی از مصرف استروژن)؛
  • شکستگی یا بَم‌شدن صدا (ناشی از مصرف تستوسترون).

اما مانند هورمون‌های سرکوب‌کننده بلوغ، هورمون‌های تاییدکننده جنسیت نیز خطراتی برای نوجوانان دارند. چون درمان طولانی‌مدت با هورمون‌های تثبیت‌کننده جنسیت ممکن است باعث ناباروری موقت یا حتی دائمی شود. البته نتایج مصرف این هورمون‌ها در افراد مختلف متفاوت بوده و نیاز به مطالعات بیشتری دارد.

روش های درمان اختلال هویت جنسی در کودکان

مشاوره و روان‌درمانی

گفتاردرمانی و صحبت با روانشناس یا روانپزشک بخش کلیدی درمان اختلال هویت جنسی کودکان است. از جمله روش‌های روان‌درمانی که پزشک توصیه می‌کند به شرح زیر هستند.همچنین والدین می‌توانند از طریق مشاوره آنلاین با روانشناس، راهنمایی‌های لازم را برای حمایت صحیح از کودک و شروع درمان مؤثر دریافت کنند.

روان‌درمانی فردی کودک

در روان‌درمانی فردی، روان‌درمانگر به کودک کمک می‌کند تا درک بهتری از هویت جنسی خود پیدا کند. در ادامه نیز برای روبه‌رو شدن با مشکلات روان‌شناختی مرتبط با اختلال هویت جنسی مانند اضطراب و افسردگی، روان‌شناس کودک استراتژی‌های مفیدی به کودک آموزش می‌دهد. ‌

درمان شناختی-رفتاری (CBT)

درمان شناختی رفتاری یکی از اصلی‌ترین روش‌های کمک به کودکانی است که مبتلا به اختلال هویتی جنسیتی هستند. در این روش، کودک آموزش می‌بیند که چطور الگوهای فکری و رفتاری ناسالم را تغییر داده و در مقابل، مهارت‌های روبه‌رو شدن با مشکلات روان‌شناختی و فشارهای اجتماعی را بهبود دهد.

مشاوره هویت جنسی

مشاوره هویت جنسی به کودک کمک می‌کند تا فرایند بلوغ و انتقال را بهتر درک کرده و برای تطابق با هویت جنسی خود آماده شود.

روش های درمان اختلال هویت جنسی در کودکان

عمل جراحی

متخصصان انجام عمل جراحی را برای کودکان مبتلا به اختلال هویت جنسی تجویز نمی‌کنند چون عمل تغییر جنسیت تنها در شرایط زیر انجام می‌شود:

  • بعد از حداقل ۱ سال هورمون‌درمانی؛
  • بعد از ۱۸ سالگی؛
  • بعد از ۲ سال زندگی با جنسیت دلخواه.

کلام آخر دکترساینا

کودکان ممکن است به لباس‌ها یا اسباب‌بازی‌های خاصی علاقه نشان دهند که جامعه به آن‌ها تحمیل کرده مطابق با جنسیتشان نیست. حتی ممکن است برخی از کودکان از ویژگی‌های جنسی فیزیکی خود ناراضی باشند. اما این رفتار در دوران کودکی نسبتا رایج بوده و بخشی از فرایند بزرگ شدن است؛ بنابراین هر کودکی که این‌گونه رفتار می‌کند، لزوما به اختلال هویت جنسی مبتلا نیست اما اگر فرزند شما برخی از علائم اختلال هویت جنسی در کودکان را نشان داده و درباره این موضوع نگران هستید، پیشنهاد می‌شود از روانشناسان و پزشکان دکترساینا مشاوره دریافت کنید تا تشخیص زودهنگام به درمان اصولی و به‌موقع ختم شود.

سوالات متداول

چگونه بفهمیم کودک دچار اختلال هویت جنسی است؟

برای تشخیص اختلال هویت جنسیتی در کودکان روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل بررسی بالینی، انجام تست‌های جنسیت و آزمایش جنسیت است.

آیا اختلال هویت جنسی دائمی است؟

در بیشتر موارد، اختلال هویت جنسی گذرا و موقت بوده اما برخی از افراد ممکن است در سنین بزرگسالی نیز علائم را داشته باشند.

چه عواملی در بروز این اختلال نقش دارند؟

علت اصلی اختلال هویت جنسی هنوز کاملا مشخص نشده است. اما عواملی مانند ژنتیک، تغییرات هورمونی، عوامل روانی و محیطی می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند.

چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کرد؟

اگر کودک علائم اختلال هویت جنسیتی را نشان داده و این علائم پایدار هستند، باید به روانشناس کودک و نوجوان مراجعه کنید.

نقش مدرسه در حمایت از کودک چیست؟

علاوه‌بر خانواده، مدرسه نیز نقش مهمی در کمک به بهبود علائم اختلال هویتی جنسی در کودکان دارد. معلم‌ها با پذیرش این موضوع و حمایت از کودک می‌توانند به درمان کمک کنند.

اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.