فوبیا چیست؟ علائم، انواع رایج و راهکارهای غلبه بر ترس‌های شدید
ترس یک احساس کاملا طبیعی و سپر دفاعی ما در مقابل خطر‌هاست. اینکه ناخودآگاه از لبۀ یک سطح مرتفع فاصله می‌گیریم، به وسایل داغ دست نمی‌زنیم، در تاریکی تنها نمی‌مانیم یا از حیوانات درنده فرار می‌کنیم، همه به‌خاطر همین ترس ذاتی و تا اینجا طبیعی است؛ زمانی از حالت طبیعی خارج و به «فوبیا» نزدیک میشود که فرد از عامل ترسناک دوری کند. فوبیا در برخی افراد به‌قدری ویران‌کننده است که حتی توان فکرکردن به محرک ترس را ندارند و به‌هر‌قیمت از آن دور می‌مانند. در این مقاله ضمن آنکه می‌گوییم فوبیا چیست و انواع فوبیا را معرفی می‌کنیم، راه‌های مؤثر برای درمان ترس شدید را هم بازگو خواهیم کرد.
فوبیا چیست و چه تفاوتی با ترس عادی دارد؟
فوبیا (Phobia) ترسی اغراق‌آمیز، غیرمنطقی و کنترل‌نشدنی ناشی از یک اختلال اضطرابی است. این هراس مفرط و ناتوان‌کننده می‌تواند مربوط به یک موجود زنده، یک موقعیت، یک مکان یا شی‌ء خاصی باشد. عده‌ای فوبیای حیوانات (عنکبوت، مار و سگ) دارند، عده‌ای از وقایع خاص (ارتفاع، طوفان، گردباد) می‌ترسند، بعضی‌ها با اقدامات پزشکی (خون‌گیری، تزریق، جراحت) هراس‌زده می‌شوند و بعضی دیگر نسبت به موقعیت‌ها (هواپیما، آسانسور، فضاهای بسته) ترس مفرط دارند.
ترس فوبیا به‌قدری شدید است که وجود فرد غرق در پریشانی میشود، رفتار غیرطبیعی دارد، دچار حمله پانیک میشود و تمام تلاشش را برای دوری از عامل ترس به‌کار می‌گیرد.
خوشبختانه این اختلال اضطرابی طاقت‌فرسا، کنترل‌شونده و درمان‌پذیر است.
علائم فوبیای شدید: جسمی و روانی
فوبیا می‌تواند خاموش بماند و علائمی نداشته باشد، البته تا وقتی که با محرک ترس روبه‌رو شوید! همچنین بعضی‌ها از فکرکردن به منبع فوبیا مضطرب و وحشت‌زده می‌شوند و دچار «اضطراب پیش‌بینی» هستند.
در ادامه، نشانه‌های ذهنی و فیزیکی فوبیا را نام می‌بریم.
نشانه‌های ذهنی فوبیا: اضطراب غیرمنطقی
- ترس شدید، ناتوان‌کننده و ویرانگر نسبت به عامل فوبیا؛
- احساس اضطراب کنترل‌نشدنی هنگام مواجهه با منبع ترس؛
- اجتناب از منبع ترس به‌هر‌قیمت؛
- رفتار غیرطبیعی و گریز در مواجهه با منبع فوبیا؛
- انتقاد از این ترس غیرمنطقی و اغراق‌آمیز، در‌عین‌حال ناتوانی در کنترل آن؛
- احساس گیجی و نداشتن تمرکز؛
- حس قطع ارتباط با جسم خود (مسخ شخصیت) یا دنیای اطراف (مسخ واقعیت).
نشانه‌های فیزیکی فوبیا: تعریق، تپش و لرزش
- تعریق؛
- تنفس غیرعادی؛
- تپش قلب؛
- گرگرفتگی یا لرز؛
- حس خفگی؛
- درد یا گرفتگی قفسه سینه؛
- گزگز؛
- خشکی دهان؛
- تهوع و معده‌درد؛
- سرگیجه؛
- سردرد؛
- غش؛
- رنگ‌پریدگی؛
- ازبین‌رفتن دید محیطی (بینایی تونلی).
علائم فوبیا در کودکان
- گریه؛
- قشقرق یا طغیان‌های عاطفی؛
- بی‌حرکت‌ماندن؛
- وابستگی شدید و جدایی‌ناپذیر به افراد امن.
انواع رایج فوبیا
ترسی که ما به‌عنوان «فوبیا» می‌شناسیم، انواع مختلف دارد. در ادامه به‌طور مفصل اشاره می‌کنیم انواع فوبیا چیست و هرکدام چه مفهومی دارند.
۱. فوبیای خاص (فوبیای ساده)
فوبیای خاص معمولا در کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد و به‌مرور زمان از شدت آن کاسته میشود. عامل بر‌انگیزانندۀ این فوبیا معمولا یک موقعیت، شی‌ء، حیوان یا یک فعالیت خاص است. این ترس مفرط زندگی روزمره را مختل نمی‌کند و آسیب‌زننده نیست، مگر آنکه فرد توان غلبه بر ترس را نداشته و گریز را ترجیح دهد.
انواع فوبیای خاص عبارت‌اند از:
- فوبیای حیوانات: ترس از مار، سگ، عنکبوت، جوندگان و …
- فوبیای موقعیتی: ترس از هواپیما، ارتفاع، پل، رانندگی، فضای تنگ و …
- فوبیای محیطی: ترس از رعدوبرق، آب، طوفان، گردباد، رانش زمین، میکروب، آب عمیق و …
- فوبیای بدنی: ترس از خون، جراحت، تزریق و …
- فوبیای جنسی: ترس از عفونت مقاربتی، ترس از رابطه و …
۲. فوبیای پیچیده
فوبیای پیچیده، ناتوان‌کننده و ویرانگر است. این هراس در بزرگ‌سالی شکل می‌گیرد و می‌توان آن را به تجربه‌ای ناخوشایند و آسیب‌زا مثل تحقیر در گذشته نسبت داد. فوبیای اجتماعی و آگورافوبیا رایج‌ترین انواع آن هستند.
فوبیای اجتماعی
فوبیای اجتماعی مربوط میشود به اضطراب و ترس مفرط از تحقیرشدن، مسخره‌شدن و شرمنده‌شدن در حضور دیگران. آن را با کم‌رویی اشتباه نگیرید! افراد خجالتی از موقعیت‌های جمعی فرار نمی‌کنند و واکنش اضطرابی شدید ندارند؛ در‌حالی‌که فوبیای اجتماعی ساده‌ترین تعاملات روزمره مثل سفارش غذا در رستوران را برای عده‌ای وحشتناک و آنان را منزوی می‌کند.
برخی از مشکلات افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی عبارت‌اند از:
- قبل، بعد و در طول دورهمی‌ها به‌شدت مضطرب هستند؛
- توان صحبت‌کردن در جمع را ندارند و از موقعیت‌های این‌چنینی فرار می‌کنند؛
- توان عملکرد در جمع را ندارند و هرگز داوطلب خواندن، بازی و ورزش‌های دسته‌جمعی نمی‌شوند؛
- احساس خوبی نسبت به ملاقات با افراد جدید یا آشنا ندارند؛
- در برخورد با افراد قاطع و بااعتماد‌به‌نفس، دچار اضطراب می‌شوند؛
- در حضور جمع چیزی از گلوی آنها پایین نمی‌رود چون از شرمندگی خفگی، سرفه و ریختن غذا می‌ترسند؛
- از مکالمه تلفنی فرار می‌کنند.
آگورافوبیا
آگورافوبیا یک ترس ویرانگر از مکان‌ها و موقعیت‌هایی است که نمی‌توان به‌راحتی از آنها فرار کرد! این ترس یکی از ویرانگرترین انواع فوبیای اجتماعی است و فرد را هم‌زمان نسبت به تنهایی و حضور در شلوغی مضطرب می‌کند. این افراد می‌ترسند در موقعیت‌هایی که راه گریز نیست، دچار حمله پانیک شوند و کسی نتواند به آنها کمک کند. به‌همین‌خاطر بیشتر در خانه می‌مانند تا جلوی این هراس را بگیرند. اگر هم جایی دچار حمله پانیک شوند، تا عمر دارند از آن موقعیت فرار می‌کنند.
موقعیت‌های زیر برای افراد درگیر آگورافوبیا اضطراب‌آور است:
- تنهایی در خانه؛
- تنهایی بیرون خانه؛
- بودن در جمعیت؛
- سفر با وسیله نقلیه؛
- بودن در آسانسور.
هشدار
هشدار! افراد مبتلا به آگورافوبیا معمولا برای فرار از افسردگی، خستگی و تنش به مواد مخدر و الکل روی می‌آورند.
۳. فوبیاهای پنهان
همان‌طور که از نامش پیداست، فوبیای پنهان در ناخودآگاه پنهان است و فرد متوجه وجود آنها نیست یا دست‌کم سعی می‌کند هراس را پنهان کند. یکی از عجیب‌ترین آنها ترایپوفوبیا یا ترس از الگوی حفره‌ای است که فرد مبتلا حتی از تصورش دچار ترس، اضطراب و انزجار میشود. ترس از استفراغ، ترس از حمام، ترس از خواب و ترس از ترسیدن رایج‌ترین انواع فوبیای پنهان محسوب می‌شوند.
در ادامه و در جدول زیر، اسامی انواع فوبیای خاص را بخوانید.
| نام ترس | توضیح | نام ترس | توضیح | نام ترس | توضیح |
| آکروفوبیا | ترس از ارتفاع | آیکوفوبیا | ترس از سوزن و اشیای نوک‌تیز | لاکیوفوبیا | ترس از زایمان |
| کلاستروفوبیا | ترس از فضای بسته | آندروفوبیا | ترس از مردان | ماژیروکوفوبیا | ترس از آشپزی |
| آئروفوبیا | ترس از پرواز | آنتروفوبیا | ترس از گل‌ها | ملانوفوبیا | ترس از رنگ سیاه |
| دنتوفوبیا | ترس از دندانپزشک | آفنفوسموفوبیا | ترس از لمس‌شدن | نکروفوبیا | ترس از مرگ |
| هموفوبیا | ترس از خون و جراحت | آریتموفوبیا | ترس از اعداد | اوبسوفوبیا | ترس از افزایش وزن |
| آراکنوفوبیا | ترس از عنکبوت | آتاکسوفوبیا | ترس از بی‌نظمی | اومبروفوبیا | ترس از باران |
| سینوفوبیا | ترس از سگ | آتیچیفوبیا | ترس از شکست | فیلوفوبیا | ترس از عشق |
| اوفیدیوفوبیا | ترس از مار | کاتوپتروفوبیا | ترس از آینه | فوبوفوبیا | ترس از ترس |
| نیکتوفوبیا | ترس از شب یا تاریکی | کرومیتوفوبیا | ترس از پول | سامنیفوبیا | ترس از خواب |
| اریتوفوبیا | ترس از سرخ‌شدن (قرمزی گونه‌ها) | کرونوفوبیا | ترس از زمان | تاکوفوبیا | ترس از سرعت |
| هیپوکندریا | ترس از بیمارشدن | کولروفوبیا | ترس از دلقک | تالاسوفوبیا | ترس از اقیانوس |
| زوفوبیا | ترس از حیوانات | دندروفوبیا | ترس از درخت | زوئیگرفوبیا | ترس از جاروبرقی |
| آکوافوبیا | ترس از آب | دیستیکوفوبیا | ترس از تصادف | تکنوفوبیا | ترس از تکنولوژی |
| اسکالافوبیا | ترس از پله‌برقی | گاموفوبیا | ترس از ازدواج | پدوفوبیا | ترس از بچه‌ها |
| نوموفوبیا | ترس دوری از موبایل و کامپیوتر | جینوفوبیا | ترس از زنان | اسموفوبیا | ترس از بوها |
| آبلوتوفوبیا | ترس از حمام | کومپونوفوبیا | ترس از دکمه | تریکوفوبیا | ترس از مو |
چه عواملی فوبیا ایجاد می‌کنند؟
قبل‌از پرداختن به راه‌های درمان ترس شدید، بیایید ببینیم علت ترس فوبیا چیست.
فوبیا یک اختلال اضطرابی است و مثل تمام اختلالات اضطرابی، ریشه‌اش برمی‌گردد به تجربه‌های آسیب‌زا در گذشته، ژنتیک و آموزش. متخصصان هنوز علت دقیق این ترس را نمی‌دانند و آن را با یکی از موارد زیر توجیه می‌کنند.
تجربه‌های آسیب‌زا در گذشته
ریشه اضطراب‌های تروماتیک برمی‌گردد به آسیب‌هایی که در کودکی تجربه کرده یا شاهد رخداد آنها بوده‌ایم. یک موقعیت استرس‌زا یا آسیب‌زننده مثل گزیدگی توسط حشرات، قرارگرفتن در محیط بسته و تنگ، تجربه غرق‌شدن در آب یا ایستادن روی یک سطح مرتفع می‌تواند نقطه شروع ماجرا باشد. اتفاقات این‌چنینی زمینه‌ساز فوبیای خاص هستند و بین ۴ تا ۸سالگی در ناخودآگاه ثبت می‌شوند.
ژنتیک و ارث‌بردن فوبیا
معمولا افرادی با فوبیا دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که یکی از اعضای خانوادۀ آنها درگیر فوبیاست. تجربه نشان می‌هد که اگر مادر، پدر یا خواهر و برادر بزرگ‌تر فوبیای خاصی نسبت به سگ‌ها یا موقعیت‌های مختلف داشته باشند، احتمال آنکه بچه‌های کوچک‌تر به‌تدریج با آن فوبیا روبه‌رو شوند، زیاد است. این یعنی ژنتیک یکی از عوامل تأثیر‌گذار بر فوبیاست و شیمی مغز کودکان را پذیرای هراس می‌کند.
ترس‌های آموخته‌شده
«دست نزن، می‌سوزی!»، «شب بیرون نرو، تاریکی خطرناکه!»، «به لبه نزدیک نشو، می‌افتی!»، «دستم رو ول نکن، گم می‌شی!»، «سگه گازت نگیره!» و هزار جمله هشدا‌ر‌آمیز دیگر که والدین از سر دل‌سوزی و برای مراقبت از کودک به زبان می‌آورند، غافل از اینکه اینها زمینه‌ساز فوبیا در ناخودآگاه کودک هستند. به‌همین‌خاطر بچه‌هایی که والدین بیش‌از‌حد محافظه‌کار دارند، معمولا بیشتر درگیر فوبیا می‌شوند.
هشدار
آمار فوبیا در مبتلایان به عارضه‌های روحی‌روانی مثل افسردگی، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، اختلالات اضطرابی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) بیشتر از دیگران است.
چگونه فوبیا تشخیص داده میشود؟
تا قبل‌از آنکه فرد با عامل هراس روبه‌رو نشود و حملات اضطرابی پانیک یا میل به فرار را تجربه نکند، تشخیص فوبیا عملا غیرممکن است. این ترس مفرط نه توسط آزمایش و نه با تصویربرداری، بلکه با اجتناب فرد از اشیا یا موقعیت‌های خاص قابل‌شناسایی است.
پزشک روان‌شناس با پرسش‌و‌پاسخ این ترس را ریشه‌یابی می‌کند. پرسش‌ها معمولا پیرامون این مسائل هستند:
- اشیا و موقعیت‌های هراس‌انگیز که هربار باعث ترس فرد می‌شوند و از وجود آنها آگاه است؛
- رفتاری که فرد در موقعیت‌های ترسناک نشان می‌دهد؛
- سبک زندگی و روتین روزمره‌ای که فرد دنبال می‌کند؛
- تجربه‌های ترسناک و آسیب‌زننده‌ای که پشت‌سر گذاشته است؛
- موقعیت‌هایی که ناخودآگاه فرد را وادار به فرار می‌کنند.
روش‌های درمان ترس شدید فوبیا
ما خیلی زود محرک‌های فوبیا را پیدا می‌کنیم و تصمیم می‌گیریم که با این ترس‌ها کنار بیاییم یا درمانشان کنیم.
سازگاری با این اختلال اضطرابی همیشه سخت نیست؛ کسی که به سگ و سوسک و هواپیما فوبیا دارد، می‌تواند کج‌دارومریز با این ترس ادامه دهد. اما اگر عامل هراس چیزی مثل تاریکی شب، خواب یا بوهای مختلف باشد، تلاش برای اجتناب از اینها ریتم زندگی روزمره را به هم می‌ریزد و ما را به‌سمت انزواطلبی و گریز همیشگی سوق می‌دهد. در این شرایط باید به‌دنبال راهی برای درمان و کنترل این ترس مفرط باشیم.
در ادامه مفصل دربارۀ راه‌های مؤثر درمان ترس شدید فوبیا حرف می‌زنیم.
۱. مواجهه‌درمانی برای رفع فوبیا
مواجهه‌درمانی یعنی نزدیک‌شدن یک‌باره یا تدریجی به عامل هراس و رویارویی با آن. این روند از تصویرسازی ذهنی آغاز میشود و به مواجهه در دنیای واقعی می‌رسد. ابتدا آنقدر به محرک‌های هراس‌انگیز فکر می‌کنید تا مغز ترس را پردازش کند و از آن بگذرد؛ سپس در زندگی واقعی به آنها نزدیک می‌شوید تا روند سازگاری کامل شود. این تکنیک باید محتاطانه و زیرنظر یک درمانگر حاذق انجام گیرد.
سایر تکنیک‌های مواجهه‌درمانی عبارت‌اند از:
حساسیت‌زدایی سیستماتیک
اساس کار حساسیت‌زدایی سیستماتیک یا مواجهه درجه‌بندی‌شده بر نزدیکی تدریجی به محرک‌ها و هم‌زمان به‌کارگیری تکنیک‌های آرامش‌بخش برای کنترل اضطراب است. مثلا برای کسی که از هواپیما می‌ترسد، این تکنیک با تصویر پرواز و تماشای تصاویر هواپیما شروع میشود، با حضور در محیط فرودگاه ادامه می‌یابد و به نشستن در ماکت کابین هواپیما و بعد کابین واقعی ختم میشود. به‌این‌ترتیب، ترس شدید قدم‌به‌قدم رنگ می‌بازد و فرد مدیریت رفتار در مواجهه با فوبیا را می‌آموزد.
مواجهه مجازی
این تکنیک از واقعیت مجازی برای نزدیکی تدریجی استفاده می‌کند تا قبل‌از سازگاری کامل، هیچ خطر جسمی و روحی فرد را تهدید نکند. برای مثال فردی که از ارتفاع می‌ترسد، با پوشیدن عینک VR خود را روی بلندی می‌بیند، در‌حالی‌که واقعا روی بلندی نایستاده و در یک فضای امن حضور دارد.
۲. درمان فوبیا با رفتاردرمانی شناختی (CBT)
فوبیا در ذهن ما خانه دارد؛ بنابراین تنها راه درمانش، بازسازی و تنظیم افکار و رفتارها هنگام هراسیدگی است. طبیعتا جایگزینی این افکار بعداز شناخت آنها به‌مراتب ساده‌تر خواهد بود.
رفتاردرمانی شناختی یک تکنیک روان‌درمانی برای شناخت افکار منفی مولد فوبیاست. این روش پرده از باورهای ناکار‌آمد ذهن برمی‌دارد و آنها را با باورهای مثبت و مفید جایگزین می‌کند تا فرد به یک نتیجۀ فوق العاده مهم برسد: «آن‌قدر‌ها که فکر می‌کردم ترسناک نبود!» این نقطه آغاز رهایی از ترس و اضطراب ناشی از فوبیا و مدیریت واکنش‌های منفی به موقعیت‌های ترسناک است.
۳. درمان انواع فوبیا با دارو
در مراحل اولیه و برای فوبیاهای نه‌چندان پیشرفته کسی سراغ دارو نمی‌رود؛ دارودرمانی صرفا برای تسکین علائم پیشرفتۀ این اختلال اضطرابی است. اگر ترس ناتوان‌کننده و ویرانگر ناشی از فوبیا زندگی روزمره فرد را مختل کند، پزشک از این داروها کمک می‌گیرد:
- بتا بلاکرها: این داروها با خنثی‌سازی هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین، علائم جسمی اضطراب فوبیا مثل لرزش، تپش قلب و تعریق را تسکین میبخشند.
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI): این داروها مقدار انتقال‌دهنده عصبی سروتونین مغز را افزایش می‌دهند و خلق‌و‌خو را بهبود میبخشند.
- ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای (TCA): این داروها با افزایش سطح سروتونین و نوراپی‌نفرین مغز، افسرده‌خویی و دیگر علائم فوبیا را تسکین می‌دهند.
- مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI): این داروها نیز برای بهبود خلق‌و‌خو و کاهش علائم افسردگی (معمولا به‌خاطر فوبیای اجتماعی) تجویز می‌شوند و پرهیز غذایی دارند.
- آرام‌بخش‌‌ها: داروهای آرام‌بخش مثل بنزودیازپین‌ها به بازیابی آرامش و کاهش اضطراب و استرس ناشی از فوبیا کمک می‌کنند.
۴. درمان‌های خانگی و تکنیک‌های آرام‌سازی
ترس یک حس درونی است و هیچ‌کس نمی‌تواند به‌جای ما، کنترلش کند. در ادامه چند تکنیک غیرپزشکی مؤثر معرفی می‌کنیم که ساده‌ترین روش‌های مبارزه با ترس‌های روزمره و خوددرمانی فوبیا هستند.
- فعالیت‌های آرامش‌بخش: هرچه اضطراب در وجود کسی فعال‌تر باشد، ترس و واهمه‌اش بیشتر است. تکنیک‌های بازیابی آرامش مثل یوگا، تنفس عمیق و مدیتیشن اضطراب را به حداقل می‌رسانند.
- تمرین ذهن‌آگاهی: این تمرین با تمرکز بر لحظه حال، گلید مدیریت اضطراب و سرکوب رفتار اجتنابی است.
- تغییرات سبک زندگی: با مجموعه‌ای از تغییرات سبک زندگی مثل خوردن غذای سالم، داشتن خواب کافی، پرهیز از کافئین و حفظ فعالیت بدنی می‌توان برخی از علائم فوبیا مثل حمله پانیک را درمان کرد.
- رویارویی با ترس: به‌جای فرار از محرک فوبیا، روزبه‌روز به آن نزدیک‌تر شوید و نزدیکی به آن را تصور کنید. این رویارویی از شدت ترس می‌کاهد و به‌مرور آن را عادی جلوه می‌دهد.
- تفکر انتقادی: هرازگاهی افکار منفی فوبیایی را به چالش بکشید و به مغز بقبولانید که این ترس بی‌معنی است! مثلا اگر در مورد فوبیای آسانسور، از خود بپرسید تابه‌حال کسی در آسانسور گیر کرده یا اگر گیر کنید، کسی نیست کمکتان کند؟!
- حرف‌زدن از فوبیا: به‌جای آنکه این ترس را مسخره بدانید و پنهان نگه دارید، درباره‌اش با دیگران درددل کنید.
- ترک عادت‌های ناسالم: برای بی‌تفاوتی نسبت به محرک فوبیا، به‌هیچ‌وجه سراغ الکل یا مخدر نروید!
- جایزه: برای هر رویارویی موفقیت‌آمیز با محرک فوبیا یک جایزه در نظر بگیرید تا این موفقیت به‌عنوان یک ارزش در ذهنتان درونی شود.
آیا فوبیا قابل درمان کامل است؟
فوبیا بیماری نیست که درمان شود؛ اختلال است و باید مدیریت شود!
روش‌های درمان ترس شدید فوبیا که در بخش قبل اشاره کردیم، همگی برای مدیریت افکار و رفتار فوبیا و کمک به ترس کمتر در موقعیت‌های فوبیک است. با‌این‌حال لزوما این درمان‌ها ترس فوبیا را به‌طور کامل از بین نمی‌برند!
در حالت خوشبینانه، به‌کمک یک درمانگر باتجربه می‌توانید حساسیت نسبت به این ترس را به حداقل برسانید و به‌مرور زمان با آن کنار بیایید. اما در حالت بدبینانه، زمانی که سازگاری را به درمان ترجیح می‌دهید، افسردگی، اختلال اضطراب اجتماعی، گوشه‌گیری، خودبیمار‌انگاری و دیگر مشکلات روانی در کمین شما خواهد بود.
کلام آخر دکترساینا
فوبیا یک ترس مفرط، مداوم و مخرب است که ناخودآگاه نسبت به یک شی‌ء، شخصیت یا شرایط پیدا می‌کنیم. این ترس نه آنقدر ساده است که بشود نادیده‌اش گرفت، نه آنقدر بغرنج که نشانۀ نقص یا ضعف باشد! این یک اختلال اضطرابی بیمارگونه و پایدار است که بهتر است تا قبل‌از مختل‌کردن زندگی روزمره، به‌کمک یک درمانگر حاذق کنترل شود. در سامانۀ سلامت دکترساینا ده‌ها روان‌پزشک متخصص گوش‌به‌زنگ‌اند تا از محرک‌های هراس شما بشنوند و برای حل‌و‌فصل آنها کمکتان کنند. گفت‌و‌گو دربارۀ این ترس غیرواقعی را از جلسات مشاوره آنلاین دکترساینا آغاز کنید.
سؤالات متداول
۱. آیا همه فوبیاها قابل درمان هستند؟
بیشتر انواع فوبیا قابل‌درمان هستند، ولی هیچ درمان واحدی برای تمام آنها وجود ندارد. درمانگر با به‌کارگیری روش‌های مختلف مواجهه‌درمانی، رفتاردرمانی شناختی، دارو و آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی به نتیجه مناسب می‌رسد.
۲. آیا فوبیا ارثی است؟
ترس می‌تواند ذاتی یا اکتسابی باشد. همچنین شواهد علمی گویای نقش عوامل ژنتیکی در ایجاد فوبیا هستند، با‌این‌حال ژنتیک به‌تنهایی عامل شکل‌گیری فوبیا نیست و باید با تجربیات شخصی و ترس‌های آموخته‌شده همراه شود.
۳. فوبیاهای پنهان چیست؟
این فوبیا یک ترس مفرط و آزاردهنده است که ابراز علنی ندارد و فرد از وجود آن آگاه نیست یا تلاش می‌کند آن را پنهان نگه دارد. ترایپوفوبیا (ترس از الگوی حفره‌ای) یکی از رایج‌ترین انواع فوبیای پنهان است.
۴. درمان فوبیا چیست؟
روش‌های پزشکی درمان فوبیا شامل روان‌درمانی CBT، دارودرمانی و مواجهه‌درمانی است. روش‌های غیرپزشکی آن نیز شامل خودمراقبتی، سبک زندگی سالم و تکنیک‌های آرام‌سازی برای کنترل علائم اضطراب در معرض محرک‌های ترسناک است.
اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.
