فیبرومیالژیا: علائم، تفاوت با ام اس و بهترین درمان‌های قطعی برای این بیماری دردناک

افراد به‌دلایل مختلفی ممکن است دردهایی در بخش‌های مختلف بدن شامل عضلات و مفاصل را تجربه کنند. اما آنچه نگران‌کننده است، دردهای مزمنی است که بیشتر از ۳ ماه ادامه پیدا کرده‌اند. فیبرومیالژیا باعث درد در سراسر بدن و خستگی شدید می‌شود. باتوجه‌به علائم گسترده، معمولا این بیماری را با آرتریت اشتباه می‌گیرند چون ممکن است باعث درد در مفاصل، عضلات و حتی بافت‌های نرم شود. فیبرومیالژیا تهدیدکننده زندگی نیست اما می‌تواند کیفیت زندگی شما را کاهش دهد. دردهای مزمنی که ناگهان شعله‌ور می‌شوند، زندگی روزمره را دچار اختلال جدی خواهند کرد. با‌توجه‌به اینکه داده‌های زیادی درباره این بیماری وجود ندارد، در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا به بررسی علائم، علت درد و روش‌های درمانی می‌پردازیم.

فیبرومیالژیا چیست و چه علائمی دارد؟

فیبرومیالژیا (به انگلیسی Fibromyalgia) نوعی بیماری مزمن (طولانی‌مدت) است که باعث درد و حساسیت در سراسر بدن خواهد شد. این بیماری با دردهای اسکلتی-عضلانی و خستگی همراه است.

افراد مبتلا به این بیماری معمولا علائمی را تجربه خواهند کرد که در دوره‌هایی با نام دوره شعله‌ور شدن بیماری (Flare-Ups) به سراغ بیمار می‌آیند و می‌روند. در چنین شرایطی زندگی با فیبرومیالژیا می‌تواند طاقت‌فرسا و چالش‌برانگیز باشد. فرازونشیب‌های میان داشتن احساسی خوب و شعله‌ور شدن ناگهانی علائم می‌تواند زندگی را برای افراد سخت کند.

علائم جسمی فیبرومیالژیا

هر درد جدیدی در بدن فرد مبتلا به این بیماری، اغلب می‌تواند اولین علامت فیبرومیالژیا باشد، به‌ویژه اگر درد عضلانی داشته باشید. از جمله شایع‌ترین علائم فیبرومیالژیا می‌توان به درد و خستگی اشاره کرد اما ممکن است افراد موارد زیر را نیز تجربه کنند:

• درد عضلانی گسترده یا حساسیت؛
• سندرم خستگی مزمن؛
• سردرد و میگرن؛
• احساس خشکی و سفتی مفاصل و عضلات به‌ویژه صبح‌ها یا بعد از استراحتی طولانی؛
• درد فک و صورت (اختلالات مفصل گیجگاهی فکی)؛
• مشکلات کنترل مثانه (بی‌اختیاری ادرار یا نیاز مکرر به دفع ادرار)؛
• مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال و یبوست؛
• مشکلات بینایی مانند تاری دید؛
• پاهای بی‌قرار؛
• درد شدید در دوران پریود؛
• سندرم تاکی‌کاردی وضعیتی.

علائم روانی فیبرومیالژیا

• احساس نگرانی و اضطراب؛
• افسردگی؛
• تغییرات خلقی؛
• مشکلات حافظه و مه مغزی؛
• بی‌خوابی و سایر اختلالات خواب.

چرا فیبرومیالژیا باعث درد می‌شود؟

دلایل احساس درد در این بیماری به شرح زیر هستند:

اختلال سیستم عصبی مرکزی بدن

این بیماری با حساسیت مرکزی و اختلال در سیستم عصبی مرتبط است که در آن بدن در حالت آماده‌باش قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی، سیستم عصبی می‌تواند محرک‌های طبیعی را به‌اشتباه، خطرناک تفسیر کند، به‌طوری که این محرک‌ها برای حفظ امنیت بدن فرد با درد یا حالتی عاطفی واکنش نشان می‌دهند. از آنجا که سیستم عصبی مرکزی، کل بدن را پوشش می‌دهد، علائم فیبرومیالژیا نیز می‌تواند در کل بدن ظاهر شود.

اختلال در پردازش درد در مغز و نخاع

فیبرومیالژیا نوعی بیماری مغز و اعصاب است که در آن پردازشگرهای درد در نخاع و مغز دچار اختلال شده و در نتیجه سیستم عصبی بیمار نمی‌تواند درد را به‌درستی پردازش کند. در چنین شرایطی، حساسیت به سیگنال‌های دردناک و حتی غیردردناک بیشتر خواهد شد.

واکنش بیش‌ازحد گیرنده‌های درد در مغز

گیرنده‌های درد در مغز افراد مبتلا به فیبرومیالژیا واکنش‌های شدید و غیرطبیعی به محرک‌ها و درد دارند.

افزایش غیرعادی سطح مواد شیمیایی مرتبط به درد در مغز

در این بیماری مواد شیمیایی مغز که به درد مرتبط هستند افزایش غیرطبیعی دارند. این تغییرات شیمیایی می‌توانند حساسیت به درد را تشدید کنند.

چه چیزی باعث شدت یافتن فیبرومیالژیا می‌شود؟

برخی رویدادها یا تغییرات در زندگی می‌توانند باعث شدت یافتن یا به‌اصطلاح، شعله‌ور شدن فیبرومیالژیا شوند. هر شخصی، تجربه‌های متفاوتی در زندگی دارد و آنچه که علائم این بیماری را شعله‌ور می‌کند از فردی به فردی دیگر متفاوت خواهد بود. اما به‌صورت‌کلی می‌توان گفت هر چیزی که سطح استرس را افزایش دهد، می‌تواند باعث شعله‌ور شدن فیبرومیالژیا شود. از دیگر عوامل شعله‌ور شدن این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استرس عاطفی ناشی از وضعیت مالی، وضعیت زندگی، شغل و روابط اجتماعی؛
• تغییر در رژیم غذایی یا عدم دریافت مواد مغذی کافی؛
• نداشتن خواب کافی یا تغییر در زمان خواب؛
• تغییر در برنامه‌های روزانه؛
• شروع مصرف دارو یا روش درمانی جدید؛
• تغییرات هورمونی؛
• تغییرات آب‌وهوایی یا تغییرات دما؛
• ابتلا به بیماری؛
• تغییر هر چیزی در روال معمول درمان فیبرومیالژیا.

چه کسانی به فیبرومیالژیا مبتلا می‌شوند؟

هر فردی ممکن است به این بیماری مبتلا شود. فیبرومیالژیا افراد در هر سنی از جمله کودکان را دچار دردهای شدید می‌کند. لازم است بدانید که زنان و مردان بالای ۴۰ سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

ویژگی دردهای فیبرومیالژیا چیست؟

درد مهم‌ترین علامت ابتلا به فیبرومیالژیا است. این درد به‌صورت گسترده و مزمن در بدن فرد ایجاد خواهد شد. دردها ممکن است باعث اختلال در زندگی رومزه شده و تأثیراتی منفی روی کیفیت زندگی فرد داشته باشند. دردهای فیبرومیالژیا ویژگی‌های خاصی دارند که به شرح زیر است:

درد طولانی‌مدت

دردهای فیبرومیالژیا باید حداقل ۳ ماه یا بیشتر از آن ادامه داشته باشند تا این بیماری تشخیص داده شود.

افزایش حساسیت

افراد مبتلا به فیبرومیالژیا معمولاً نسبت به درد حساسیت بیشتری دارند. این یعنی حتی تحریک‌های جزئی مثل لمس یا فشار ملایم روی پوست می‌تواند باعث احساس درد یا ناراحتی شود. به این حالت در پزشکی دو اصطلاح داده می‌شود:

• آلودینیا (Allodynia): احساس درد در برابر محرک‌هایی که به‌طور طبیعی نباید دردناک باشند، مثل لمس سبک یا مالیدن لباس به پوست؛
• هایپرآلژزی (Hyperalgesia): افزایش شدت احساس درد نسبت به محرک‌های دردناک.

دردهای مبهم و مداوم

دردها به‌صورت مداوم و پیوسته در نواحی مختلف بدن احساس می‌شوند. این درد ممکن است مبهم باشد، به‌این‌مفهوم که ندانید چرا درد دارید.

نقاط درد عضلانی

در فیبرومیالژیا، نقاط خاصی از عضلات بدن درد شدیدتری را تجربه می‌کنند. در بسیاری از موارد، فیبرومیالژیا و درد مفاصل نیز ممکن است به‌صورت هم‌زمان بروز کند.

نوع تجربه دردها

دردها می‌توانند به اشکال مختلفی ظاهر شوند که معمولا به شرح زیر هستند:

• درد شدید؛
• سوزش؛
• حساسیت؛
• خشکی.

درد در هر ۲ سمت بدن

دردهای فیبرومیالژیا معمولا در هر ۲ سمت بدن یا اغلب در قسمت بالا و زیر کمر احساس می‌شوند.

پلی‌میالژیا روماتیکا چیست؟

گاهی پلی‌میالژیا روماتیکا (Polymyalgia Rheumatica – PMR) با فیبرومیالژیا اشتباه گرفته می‌شود، چون علائم مشابهی دارند اما این دو بیماری از نظر علت و سازوکار باهم فرق دارند:

پلی‌میالژیا روماتیکا (PMR):

• درمان آن بیشتر بر مدیریت درد و بهبود کیفیت زندگی متمرکز است.
• بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال دیده می‌شود؛
• درد و سفتی عضلات به‌ویژه در شانه‌ها، گردن، کمر، باسن و ران‌ها شایع است؛
• علت آن التهاب خفیف در مفاصل و بافت‌های اطراف است؛
• معمولاً با داروهای ضدالتهابی و کورتون درمان می‌شود.

فیبرومیالژیا:

• می‌تواند در هر سنی بروز کند؛
• درد گسترده و منتشر در سراسر بدن ایجاد می‌کند؛
• هیچ علت التهابی مشخصی ندارد و به اختلال پردازش درد در سیستم عصبی مربوط است؛

تفاوت فیبرومیالژیا و ام اس

فیبرومیالژیا و ام اس، هر دو باعث ایجاد درد مزمن و خستگی می‌شوند اما شرایط بسیاری متفاوتی دارند. مولتیپل اسکلروزیس (MS) نوعی بیماری خودایمنی است که پوشش محافظ (میلین) اطراف اعصاب را از بین می‌برد. این فرایند باعث می‌شود اعصاب نتواند مثل قبل عمل کند.

فیبرومیالژیا با درد اسکلتی-عضلانی مشخص می‌شود که تمام بدن را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. این بیماری، علاوه‌بر درد مزمن، باعث افزایش خواب‌آلودگی، خستگی و مشکلات خلقی و حافظه نیز خواهد شد.

از جمله مهم‌ترین تفاوت فیبرومیالژیا و ام اس، علائم این دو بیماری است. در جدول زیر مقایسه‌ای بین علائم بیماری ام‌اس و فیبرومیالژیا آمده است.

علت درد فیبرومیالژیا در مناطق مختلف بدن

علت دقیق بیماری فیبرومیالژیا هنوز مشخص نشده است اما برخی جهش‌های ژنتیکی در ژن‌هایی که مسئولیت تشکیل انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز را دارند می‌توانند علت اصلی درد فیبرومیالژیا در نقاط مختلف بدن باشند. این انتقال‌دهنده‌های عصبی (نوروترانسمیترها) شامل مواد شیمیایی هستند که در مغز و سیستم عصبی از آن‌ها برای انتقال پیام‌های عصبی از یک نورون به نورونی دیگر یا به سلول‌های هدف مانند غدد یا ماهیچه‌ها استفاده می‌شود. بنابراین احساس درد توسط سیستم عصبی از طریق نوروترانسمیترها در مغز و نخاع ایجاد و تنظیم خواهد شد.

لازم است بدانید این انتقال‌دهنده‌ها نقشی حیاتی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن از جمله حرکت، تفکر، احساسات، خواب‌وبیدار و خلق‌وخو ایفا می‌کنند. یکی از انتقال‌دهنده‌های عصبی‌ای که در کاهش درد و ایجاد حس سرخوشی و شادی نقش دارند، اندورفین است. بنابراین این انتقال‌دهنده‌ها وظیفه ارسال و دریافت سیگنال‌های درد را نیز بر عهده دارند.

لازم است بدانید جهش‌های ژنتیکی در ژن‌های مسئول تشکیل انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز که وظیفه ارسال و دریافت سیگنال‌های درد را دارند ممکن است باعث ابتلا به فیبرومیالژیا شوند.

عوامل خطر ابتلا به درد فیبرومیالژیا چیست؟

متخصصان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث ابتلا به فیبرومیالژیا می‌شود اما مطالعات نشان داده‌اند که برخی شرایط سلامتی، استرس و سایر تغییرات در زندگی می‌توانند باعث ابتلا به این بیماری شوند. البته اگر یکی از والدین بیولوژیکی به فیبرومیالژیا مبتلا باشند، احتمال ابتلای فرزند آن‌ها به این بیماری نیز افزایش پیدا می‌کند. اما آیا نبود اطلاعات کافی درباره منشأ این بیماری باعث می‌شود فیبرومیالژیا درمان نشود؟

ژنتیک

ژن‌هایی که افراد از والدین بیولوژیکی خود به ارث می‌برند، ممکن است احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا را افزایش دهد. برخی از مطالعات، ارتباطی معنادار بین والدین بیولوژیکی که فیبرومیالژیا داشتند با فرزندان آن‌ها پیدا کردند. این نشان می‌دهد که فیبرومیالژیا از طریق ژنتیک منتقل می‌شود.

افراد مبتلا به فیبرومیالژیا در مقایسه با سایر افراد به درد حساس‌تر هستند. نکته مهم اینکه، متخصصان هنوز نتوانسته‌اند ارتباط مستقیمی بین وراثت و این بیماری پیدا کنند. اما برخی از آن‌ها معتقدند که جهش‌های ژنتیکی در ژن‌های مسئول تشکیل انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز که وظیفه ارسال و دریافت سیگنال‌های درد را دارند ممکن است باعث ابتلا به این بیماری شوند.

سن

افراد بالای ۴۰ سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به فیبرومیالژیا هستند اما باید بدانید این بیماری می‌تواند هر فردی در هر سنی از جمله کودکان را تحت‌تأثیر قرار دهد.

جنسیت

مطالعات نشان داده‌اند که زنان دوبرابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به فیبرومیالژیا هستند.

عفونت‌ها

برخی از افراد، پس از ابتلا به عفونت‌ها، به‌ویژه اگر علائم شدیدی را در این دوره تجربه کرده باشند، به فیبرومیالژیا مبتلا خواهند شد.

ابتلا به بیماری‌های مزمن

افرادی که مبتلا به یکی از بیماری‌های مزمن زیر هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به فیبرومیالژیا قرار دارند:

• آرتروز؛
• افسردگی؛
• اختلالات اضطرابی؛
• کمردرد مزمن؛
• سندرم روده تحریک‌پذیر.

تروما

افرادی که دچار آسیب عاطفی یا جسمی جدی شد‌ه‌اند، ممکن است به فیبرومیالژیا مبتلا شوند.

استرس

میزان استرسی که هر روز تجربه می‌کنید را نمی‌توان با هیچ آزمایشی اندازه‌گیری کرد اما اگر استرس بیش‌ازحدی دارید که می‌تواند روی سلامتی شما تأثیر منفی بگذارد، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا افزایش می‌یابد.

تشخیص فیبرومیالژیا

اکنون که می‌دانید فیبرومیالژیا چیست بهتر است با روش‌های تشخیص آن نیز آشنا شوید. بنابراین در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که روش تشخیص فیبرومیالژیا چیست.

برای تشخیص این بیماری، پزشک متخصص مغز و اعصاب چندین سؤال درباره علائم و سابقه پزشکی شما پرسیده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. هدف پزشک بررسی علامت اصلی فیبرومیالژیا و شناسایی درد گسترده در سراسر بدن به‌مدت حداقل ۳ ماه گذشته است. اگر حداقل ۴ مورد از ۵ ناحیه درد زیر را داشته باشید، پزشک بیماری فیبرومیالژیا را تشخیص خواهد داد:

• ناحیه فوقانی چپ، شامل شانه، بازو یا فک؛
• ناحیه فوقانی راست، شامل شانه، بازو یا فک؛
• ناحیه تحتانی چپ، شامل لگن، باسن یا پا؛
• ناحیه تحتانی راست، شامل لگن، باسن یا پا؛
• ناحیه محوری، شامل گردن، کمر، قفسه سینه یا ناحیه معده.

تجربه ۴ مورد از دردهای بالا به‌مفهوم ابتلا به فیبرومیالژیا است. اکنون می‌دانید روش تشخیص بیماری فیبرومیالژیا چیست.

علاوه‌بر روش‌های تشخیصی که ارائه شد، پزشک متخصص ممکن است آزمایش خون یا تصویربرداری از برخی اعضای بدن و مطالعه خواب شبانه برای تشخیص آپنه خواب را نیز تجویز کند. این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص اینکه آیا بیماری دیگری غیر از فیبرومیالژیا باعث بروز علائم شده است یا خیر، کمک کنند.چون بیماری‌های دیگری نیز هستند که باعث درد و خستگی مداوم می‌شوند. این بیماری‌ها به شرح زیر هستند:

• آرتریت روماتوئید؛
• لوپوس؛
• انسفالومیلیت میالژیک یا سندرم خستگی مزمن.

درمان فیبرومیالژیا: آیا درمان قطعی برای آن وجود دارد؟

بسیاری از افرادی که دردها و خستگی مزمن را تجربه می‌کنند، می‌خواهند بدانند آیا فیبرومیالژیا درمان قطعی دارد یا خیر.

بیماری فیبرومیالژیا درمان دارد و روش‌های درمانی آن نیز شامل دارو و سایر تکنیک‌هایی می‌شوند که در ادامه بررسی خواهد شد. اما هدف از این روش‌های درمانی، کاهش علائم و بهبود سلامتی فرد است. لازم است بدانید که تنها یک روش درمان برای کاهش تمامی علائم این بیماری به‌صورت کامل موثر نیست؛ بنابراین لازم است چندین روش را امتحان کنید. به‌صورت‌ کلی می‌توان گفت که درمان فیبرومیالژیا شامل ۴ مرحله به شرح زیر است:

• درمان دارویی؛
• درمان‌های غیردارویی مانند فیزیوتراپی و ورزش؛
• درمان‌های روان‌شناختی؛
• بهبود عملکرد روزانه.

۱. قرص‌ها و داروهای موثر برای درمان فیبرومیالژیا

تجویز قرص برای درمان فیبرومیالژیا می‌تواند به کاهش درد و همچنین بهبود خواب فرد کمک کند. از جمله داروهای تجویزی برای کنترل درد و کاهش علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مسکن‌ها

مسکن‌های مختلفی که توسط پزشک متخصص تجویز می‌شوند می‌توانند میزان درد عضلانی و مفصلی ناشی از فیبرومیالژیا را کاهش دهند.

داروهای ضدافسردگی

این دسته از داروها، حتی اگر فردی علائم افسردگی همراه با فیبرومیالژیا را نداشته باشد، ممکن است به درمان کمک کنند. چون برخی از داروهای ضدافسردگی به‌ کاهش درد و خستگی فیبرومیالژیا کمک خواهند کرد. از طرفی ممکن است پزشک داروی شُل‌کننده عضلانی که می‌تواند باعث کاهش درد و بهبود خواب شود را نیز تجویز کند.

داروهای ضدتشنج

داروهای صرع اغلب به کاهش برخی از انواع دردها کمک می‌کنند.

از دیگر انواع دارو برای درمان فیبرومیالژیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گاباپنتینوئیدها: داروهایی مثل پرگابالین و گاباپنتین که روی اعصاب اثر می‌گذارند و درد عصبی را کاهش می‌دهند؛
• آرام‌بخش‌ها: ممکن است به بهبود کیفیت خواب کمک کنند؛
• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین ـ نوراپی‌نفرین (SNRIs): مثل دولوکستین و میلناسیپران که هم روی خلق‌وخو و هم روی درد تأثیر می‌گذارند؛
• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): مثل فلوکستین که بیشتر برای بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی همراه فیبرومیالژیا استفاده می‌شوند؛
• ترکیبات سه‌حلقه‌ای: مثل آمی‌تریپتیلین که می‌تواند در کاهش درد و بهبود خواب مؤثر باشد.

۲. درمان‌های غیردارویی

فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست تمریناتی برای افزایش قدرت بدنی، افزایش انعطاف‌پذیری و استقامت آموزش خواهد داد. علاوه‌براین، انجام تمرینات در آب نیز می‌توانند مفید باشند.

ورزش منظم

در ابتدا، ورزش ممکن است درد ناشی از فیبرومیالژیا را بیشتر کند. بنابراین باید به‌آرامی شروع کرده و به‌مرور میزان فعالیت خود را افزایش دهید. برخی از ورزش‌ها که می‌توانند به بهبود علائم این بیماری کمک کنند به شرح زیر هستند:

• پیاده‌روی روزانه؛
• شنا؛
• دوچرخه‌سواری؛
• تمرینات مبتنی بر آب؛
• تمرینات کششی.

۳. روان‌درمانی

روش‌های روان‌درمانی مختلفی برای بهبود علائم و کنترل فیبرومیالژیا وجود دارد که به شرح زیر هستند. در هر کدام از این روش‌ها باید از روان‌درمانگر کمک بگیرید:

درمان شناختی-رفتاری (CBT)

درمان شناختی-رفتاری (CBT) یکی از متداول‌ترین روش‌های روان‌درمانی برای کاهش علائم و کمک به درمان فیبرومیالژیا است. این روش، شامل آموزش نحوه مدیریت بیماری و به‌کارگیری طیف وسیعی از تکنیک‌های شناختی و رفتاری است. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آرامش‌درمانی؛
• مهارت‌های مقابله‌ای؛
• مدیریت شناختی درد؛
• جلب حمایت اجتماعی.

تکنیک‌های بالا می‌توانند علائم فیبرومیالژیا را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود دهند. این درمان، محیطی حمایتی، بدون قضاوت و ایمن برای بیمار فراهم می‌کند تا آزادانه با متخصص سلامت‌روان یا درمانگر صحبت کند. نحوه کار درمانگر در این روش به شرح زیر است:

• کمک پیدا کردن درک درستی از مشکل؛
• کمک به تشخیص افکار و رفتارهای مشکل‌ساز؛
• کمک به تنظیم افکار و رفتارها.

بیوفیدبک

بیوفیدبک تکنیک ذهن-بدن است که در آن نحوه کنترل عملکردهای غیرارادی مانند ضربان قلب، انقباض عضلات و فشار خون آموزش داده می‌شود. این روش درمانی غیرتهاجمی به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک می‌کند تا سلامت جسمی و روانی خود را بهبود ببخشند.

در بیوفیدبک، حسگرهایی به نقاط مختلف بدن بیمار متصل می‌شوند تا فعالیت‌های فیزیولوژیکی بدن را اندازه‌گیری کنند. این اطلاعات به‌صورت شنیداری و دیداری به فرد ارائه می‌شود. بنابراین افراد یاد می‌گیرند چطور با تغییر رفتاری و ذهنی، عملکردهای بدن خود را کنترل کنند.

کاردرمانی

کاردرمانگر می‌تواند به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک کند تا تغییراتی در محل کار یا نحوه انجام وظایف روزانه خود ایجاد کنند. این تغییرات باعث کاهش تاثیر استرس روی بدن می‌شود.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)

در این روش روان‌درمانی، فرد یاد می‌گیرد چیزی که خارج از کنترل است را پذیرفته و متعهد به ایجاد تغییراتی شود که شرایط زندگی را بهبود می‌بخشند. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشیده و از طرفی به مقابله با افکار و احساسات منفی نیز کمک کند.

۴. بهبود عملکرد روزانه

مدیریت استرس

تحقیقات نشان داده‌اند که وقتی فردی درد دارد و هم‌زمان استرس را نیز تجربه می‌کند، درد بیشتری احساس خواهد کرد؛ بنابراین باید با روش‌های علمی مانند روان‌درمانی سطح استرس بدن خود را کاهش دهید. برای مدیریت استرس روش‌های زیر را دنبال کنید:

• هر روز زمانی برای استراحت درنظر بگیرید.
• تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تمرینات تنفسی یا مدیتیشن را امتحان کنید.
• درباره استرس خود با پزشک متخصص صحبت کنید.

پستی یافت نشد

خواب باکیفیت

خستگی یکی از علائم اصلی فیبرومیالژیا است که خواب مفید و کافی را به‌موضوعی مهم تبدیل می‌کند. برای داشتن خواب باکیفیت اقدامات زیر را انجام دهید:

• حداقل ۷ ساعت در شب خواب مفید داشته باشید.
• اتاق خواب خود را در طول شب، خنک، تاریک و ساکت نگه‌ دارید.
• هر شب در ساعت مشخصی به رخت‌خواب بروید و هر روز در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید.
• چرت زدن در طول روز را محدود کنید.

درمان فیبرومیالژیا با طب سنتی

درمان فیبرومیالژیا در طب سنتی شامل روش‌های مختلفی به شرح زیر است:

• درمان فیبرومیالژیا با طب‌ سوزنی؛
• کمک به درمان فیبرومیالژیا با ماساژ درمانی؛
• مدیریت فیبرومیالژیا با تای‌چی و یوگا؛
• بهبود علائم فیبرومیالژیا با آب‌گرم درمانی؛
• درمان گیاهی فیبرومیالژیا با موادغذایی دارای فیبر بالا و قند کم.

طب سوزنی باعث تغییر در جریان خون و سطح مواد شیمیایی مغز به‌نام انتقال‌دهنده‌های عصبی می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به تسکین علائم فیبرومیالژیا کمک کند. ماساژ درمانی نیز می‌تواند ضربان قلب را کاهش داده، عضلات را شُل کرده و دامنه حرکت مفاصل را بهبود ببخشد.  

لازم است بدانید که درمان‌های سنتی مانند مصرف داروهای گیاهی مختلف، ریشه علمی ثابت‌شده‌ای ندارند و این روش درمانی نیاز به مطالعات عملی بیشتری دارد. اما برخی دیگر از این روش‌ها مانند ماساژدرمانی، آب‌گرم‌درمانی و انجام یوگا و تای‌چی می‌توانند در طولانی‌مدت علائم فیبرومیالژیا را کاهش دهند؛ بنابراین باید صبور باشید.

درمان خانگی فیبرومیالژیا

درمان خانگی این بیماری شامل مجموعه‌ای از اقداماتی است که به بهبود علائم و کنترل فیبرومیالژیا کمک می‌کنند. درمان‌های خانگی مفید به شرح زیر هستند:

• کمپرس گرم و سرد؛
• استراحت کافی؛
• مدیریت فعالیت‌ها؛
• انجام ورزش منظم و ملایم مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا؛
• اصلاح رژیم غذایی و مصرف مواد مغذی و ویتامین‌ها.

چگونه هومیوپاتی می‌تواند به درمان فیبرومیالژیا کمک کند؟

هومیوپاتی (به انگلیسی: Homeopathy) یا همسان‌درمانی روشی درمانی بر اساس اصل درمان توسط عامل همانند بیماری است. درمان فیبرومیالژیا با هومیوپاتی، درمان‌ جایگزینی است که هدف آن‌ها کاهش علائم این بیماری مزمن است. داروهای هومیوپاتی متعددی تولید شده‌اند که هرکدام بر اساس مشخصات و علائم منحصربه‌فرد بیمار تجویز خواهند شد. بنابراین ممکن است جنبه‌های مختلف این بیماری شامل دردهای عضلانی، خستگی و اضطراب را برطرف کنند.

هومیوپاتی درمانی طبیعی برای فیبرومیالژیا ارائه خواهد کرد که به کاهش علائم کمک می‌کند. این داروها عوارض جانبی نداشته و از مواد طبیعی شناخته شده‌اند. اما این روش محدودیت‌هایی دارد چون بر اساس فردی‌سازی عمل می‌کند؛ بنابراین هیچ رژیم خاصی نداشته و بیشتر به‌دلیل تفاوت‌های فردی در واکنش‌های بدن، رفتار و احساسات متداول شده است.

فیبرومیالژیا و درد مفاصل: رابطه این بیماری با دردهای مفصلی

درد در فیبرومیالژیا اغلب با خستگی و حساسیت عضلات همراه خواهد بود. نکته مهم اینکه، این بیماری در درجه اول به‌دلیل تاثیر آن روی عضلات شناخته می‌شود اما می‌تواند باعث درد مفاصل نیز شود.

فیبرومیالژیا و درد مفاصل ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. چون درد مفاصل در این بیماری ناشی از تغییراتی در نحوه پردازش سیگنال‌های درد توسط سیستم عصبی مغز است. در چنین شرایطی، مغز نسبت به سیگنال‌های درد حساس‌تر شده، آن‌ها را تقویت کرده و حتی پاسخ به‌ محرک‌های خفیف نیز با درد همراه است.

لازم است بدانید که درد مفاصل در فیبرومیالژیا با نوع درد مفاصل در بیماری آرتروز یا سایر بیماری‌های مفصلی متفاوت است. درد مفاصل در بیماری فیبرومیالژیا اغلب به‌عنوان دردی مبهم توصیف می‌شود که چندین مفصل بدن به‌ویژه گردن، شانه‌ها، لگن و زانوها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. از طرفی، برخلاف بیماری‌هایی مانند آرتروز با هیچ نوع آسیب یا التهابی مرتبط نیست.

فیبرومیالژیا و چاقی: آیا این دو با هم مرتبط هستند؟

فیبرومیالژیا و چاقی نیز با یکدیگر مرتبط هستند. وقتی اضافه وزن داشته باشید، دردهای این بیماری بیشتر خواهند شد چون توده چربی بالا و عضلات کم خستگی را افزایش داده و بسیاری دیگر از علائم فیبرومیالژیا را بدتر می‌کند.

افراد با اضافه وزن، از نظر جسمی قوی و انعطاف‌پذیر نیستند، مشکلات خواب بیشتری داشته و اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند. بنابراین هر چه وزن، توده چربی و درصد چربی بدن فرد بیشتر باشد، درد عمومی‌تر و گسترده‌تری را تجربه خواهد کرد؛ بنابراین وزن و توده چربی بالاتر با فیبرومیالژیا شدیدتر مرتبط است.

نکته مهم اینکه هرچه وزن بالاتری داشته باشید، درد بیشتری نیز به مفاصل به‌ویژه در بخش‌های پایینی بدن وارد شده و فشار و کشش بیشتری را تجربه خواهید کرد. از طرفی، سلول‌های بافت چربی از نظر شیمیایی فعال هستند و چندین پروتئین و مواد شیمیایی دیگر آزاد می‌کنند که التهاب در سراسر بدن را افزایش می‌دهد. پس هرچقدر چربی بیشتری داشته باشید، بار التهابی بیشتری نیز تحمل خواهید کرد.

فیبرومیالژیا و درد چشم؛ این دو چه ارتباطی با هم دارند؟

مطالعات نشان داده، حدود ۶۷٪ از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا، درد چشم را تجربه خواهند کرد. حساسیت مرکزی یک حالت از اختلال سیستم عصبی است که در آن بدن فرد در حالت آماده‌باش قرار گرفته و حتی محرک‌های طبیعی را نیز خطرناک تشخیص می‌دهد. این حساسیت مرکزی می‌تواند باعث ایجاد درد چشم در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا شود.

علاوه‌بر حساسیت مرکزی ممکن است درد چشم افراد مبتلا به این بیماری با عوامل دیگری نیز مرتبط باشد که به شرح زیر هستند:

• سندرم درد نوروپاتیک؛
• پاسخ خودایمنی.

از جمله دیگر مشکلات مرتبط با چشم در بیماری فیبرومیالژیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد چشم؛
• خشکی مداوم چشم؛
• تاری دید؛
• احساس وجود جسم خارجی در چشم؛
• حساسیت به نور؛
• مشکل در حفظ تمرکز ثابت دید.

عوارض فیبرومیالژیا چیست؟

افراد مبتلا به فیبرومیالژیا، به‌دلیل تجربه درد، خستگی یا دیگر علائم سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی، ممکن است در بیمارستان بستری شوند. از طرفی افراد با احتمال بیشتری مشکلات حافظه و تمرکز را تجربه خواهند کرد.

روش‌های پیشگیری از فیبرومیالژیا

از آنجا که متخصصان دقیقا علت ابتلا به این بیماری را نمی‌دانند، بنابراین نمی‌توان به‌صورت کامل از آن پیشگیری کرد. اما حفظ سلامت کلی می‌تواند به کاهش شدت علائم فیبرومیالژیا کمک کند. پس بهتر است راهکارهای زیر را دنبال کنید:

• تا جایی که امکان دارد، استرس خود را کنترل کنید.
• به‌اندازه کافی بخوابید.
• برنامه‌ غذایی و روتین ورزش منظم داشته باشید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر علائمی جدی مانند درد، خستگی مزمن یا تغییراتی در سلامت روان خود مشاهده کرده‌اید باید به پزشک مراجعه کنید. علائم تغییرات سلامت روان به شرح زیر هستند:

• افسردگی؛
• افکار خودکشی؛
• مشکلات خواب؛
• مشکلات حافظه؛
• مه‌مغزی؛
• سردرد یا میگرن.

سؤالات متداول