آیا تنبلی تخمدان باعث چاقی می‌شود؟ + خطرات و مدیریت

برخی از خانم‌ها با افزایش وزن دست‌وپنجه نرم می‌کنند اما برای زنان مبتلا به تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) کاهش وزن می‌تواند به مبارزه‌ای دائمی تبدیل شود. PCOS شایع‌ترین اختلال هورمونی در زنان در سنین باروری است که می‌تواند به مشکلات باروری نیز منجر شود. زنانی که مبتلا به سطوح بالاتری از هورمون‌های مردانه هستند و همچنین حساسیت کمتری به انسولین دارند یا مقاوم به انسولین هستند دچار اضافه وزن یا چاقی خواهند شد. از اینجا می‌توان رابطه بین تنبلی تخمدان و چاقی را مشخص کرد. نکته مهم اینکه این زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی، سرطان رحم و آپنه خواب هستند. باتوجه‌به اهمیت این موضوع و شیوع آن بین زنان در سنین باروری، در این مقاله از مجله سلامت دکترساینا به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا تنبلی تخمدان باعث چاقی می‌شود.

آیا تنبلی تخمدان باعث چاقی می‌شود؟

ابتلا به تنبلی تخمدان در زنان، استفاده از هورمون انسولین در بدن را سخت خواهد کرد. در این شرایط، بدن دچار مقاومت به انسولین می‌شود. بنابراین زنانی که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارند، گلوکز خون آن‌‌ها با انسولین جابه‌جا نخواهد شد. همین امر باعث می‌شود بدن برای ادامه پیدا کردن فعالیت‌های زیستی، انسولین بیشتری تولید کند تا گلوکز را به سلول‌ها برساند.

لازم است بدانید که افزایش تولید میزان انسولین باعث افزایش هورمون مردانه آندروژن می‌شود که عامل مهمی در چاقی شکم در زنان خواهد بود. از طرفی، عامل دیگری که باعث چاقی شکم براثر ابتلا به تنبلی تخمدان می‌شود، اختلال در عملکرد هورمون تنظیم‌کننده اشتها است. زمانی‌که این هورمون تحت تأثیر قرار بگیرد، خانم‌هایی که مبتلا به تنبلی تخمدان هستند بیشتر از دیگران گرسنه شده و در نتیجه برای رفع گرسنگی غذای بیشتری می‌خورند که خود باعث چاقی شکم و بدن خواهد شد.

براساس مطالعات، تقریبا بین ۳۸ تا ۸۸ درصد افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌‌کیستیک دچار اضافه‌وزن و چاقی هستند.

چرا تنبلی تخمدان باعث افزایش وزن می‌شود؟

ابتلا به تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) استفاده از هورمون انسولین را برای بدن سخت خواهد کرد. این هورمون که معمولا به تبدیل قندها و نشاسته غذاها به انرژی کمک می‌کند می‌تواند مانع از چاقی شود. این وضعیت که به آن مقاومت به انسولین گفته می‌شود می‌تواند باعث ایجاد انسولین و قند (گلوکز) در جریان خون شود.

سطح بالای انسولین باعث افزایش تولید هورمون‌های مردانه به آن «آندروژن» خواهد شد. سطوح بالای هورمون مردانه آندروژن در بدن زنان منجر به علائمی مانند موهای زائد، پریودهای نامنظم، آکنه و افزایش وزن می‌شود.

از آنجایی‌ که افزایش وزن توسط هورمون‌های مردانه ایجاد می‌شود، این چاقی معمولا در شکم دیده خواهد شد. به‌همین‌دلیل نیز چاقی شکم و تنبلی تخمدان با یکدیگر در ارتباط هستند. در این شرایط زنان مبتلا به تنبلی تخمدان به‌جای داشتن هیکلی به شکل گلابی، هیکلی بیشتر شبیه به سیب دارند.

خطرات افزایش وزن ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

لازم است بدانید که چربی شکم خطرناک‌ترین نوع چربی است چون با افزایش خطر بیماری قلبی و بسیاری مشکلات سلامتی دیگر در ارتباط است. نکته مهم اینجاست که بدون توجه به دلیل افزایش وزن، سندرم تخمدان پلی کیستیک با احتمال بیشتری منجر به بیماری‌های مرتبط با افزایش وزن و مقاومت به انسولین خواهد شد. این بیماری‌ها به شرح زیر هستند:

• دیابت نوع ۲؛
• دیابت بارداری؛
• آپنه خواب؛
• کلسترول بالا؛
• فشار خون بالا؛
• آکنه؛
• پریودهای نامنظم؛
• ناباروری؛
• سکته قلبی؛
• سرطان آندومتر.

توجه داشته باشید که بسیاری از این مشکلات سلامتی به‌ویژه کلسترول بالا منجر به بیماری قلبی خواهند شد.

چگونه چاقی را با PCOS مدیریت کنیم؟

کاهش وزن نه‌تنها خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد بلکه باعث می‌شود احساس بهتری نیز داشته باشید. زمانی‌که تنبلی تخمدان دارید، کاهش تنها ۱۰ درصد از وزن بدن، قاعدگی شما را به حالت عادی برمی‌گرداند. این کاهش وزن ۱۰درصدی حتی می‌تواند به تسکین علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز کمک کند.

کاهش وزن می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد؛ درنتیجه، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، بیماری قلبی و سایر عوارضی که بررسی شد را نیز کاهش خواهد داد.

به‌طور کلی، دو روش برای مدیریت چاقی ناشی از تنبلی تخمدان وجود دارد:

• مراجعه به متخصص؛
• اصلاح سبک زندگی.

۱. مراجعه به متخصص

برای درمان چاقی ناشی از تنبلی تخمدان باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

پزشک با بررسی وضعیت بدنی شما شامل وزن، اندازه کمر و شاخص توده بدنی (BMI) و سبک زندگی‌‌تان رژیم غذایی و ورزش‌هایی را پیشنهاد خواهد کرد.

پزشک متخصص زنان نیز ممکن است برخی از داروهای ضدآندروژن تجویز ‌کند که اثرات این هورمون‌های مردانه را از بین خواهد برد. پزشک در بسیاری از موارد، داروی متفورمین (نوعی دارو برای درمان دیابت) را برای بهبود مقاومت به انسولین در بدن شما تجویز خواهد کرد. لازم است بدانید که این دارو همچنین تستوسترون را کاهش خواهد داد که طبق برخی از تحقیقات منجر به کاهش وزن زنان مبتلا به تنبلی تخمدان می‌شود.

بیماری‌ها و سلامت زنان

ویزیت آنلاین

از متخصصان این حوزه بپرسید

دریافت ویزیت آنلاین

۲. اصلاح سبک زندگی برای درمان چاقی ناشی از تنبلی تخمدان

اصلاح سبک زندگی یکی دیگر از روش‌های مناسب برای درمان چاقی ناشی از تنبلی تخمدان است. این راهکارها به اصلاح سبک زندگی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک خواهند کرد:

• استفاده از رژیم غذایی پُرفیبر و کم‌قند: میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را مصرف کنید. برای کنترل سطح قند خون، از غذاهای فراوری‌شده و چرب خودداری کنید. اگر در انتخاب رژیم غذایی سالم مشکل دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
• اصلاح وعده‌های غذایی: وعده‌های غذایی‌تان را از ۳ وعده بزرگ به ۴ تا ۶ وعده کوچک تبدیل کنید تا سطح قند خونتان کنترل شود.
• ورزش: حداقل ۳۰ دقیقه در روز، ورزش کنید. اگر تمام روزهای هفته ورزش نمی‌کنید، در اکثر روزها این عادت را در برنامه روزانه‌تان بگنجانید.
• ترک سیگار: اگر سیگار می‌کشید، راهی برای ترک پیدا کنید.

سؤالات متداول