ریزش مو و تنبلی تخمدان: از علت تا درمان
ریزش مو و تنبلی تخمدان ارتباط مستقیمی با هم دارند. تنبلی تخمدان بیماری است که در اثر به هم خوردن تعادل هورمون‌ها به‌خصوص تستوسترون در بدن ایجاد می‌شود. ریزش مو یکی از مهم‌ترین علائم این بیماری است که در این مطلب قصد داریم درباره آن صحبت کنیم. در پایان این مقاله متوجه خواهید شد که چرا تنبلی تخمدان باعث ریزش موها می‌شود، ریزش موهای ناشی از این بیماری چگونه بوده و برای رویش مجدد موها چه درمان‌هایی جوابگو است.
ریزش موی ناشی از تنبلی تخمدان
سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان (PCOS) می‌تواند باعث بروز علائم ناخوشایند مختلفی در خانم‌ها شود؛ از قاعدگی نامنظم و خون‌ریزی‌های پراکنده گرفته تا افزایش وزن ناگهانی، آکنه، رشد موهای زائد، افزایش چربی پوست، افسردگی و نازایی.
اما یکی از ناخوشایندترین مشکلاتی که در اثر این سندرم ایجاد می‌شود، ریزش مو است. ریزش مو می‌تواند به دلایل مختلفی مثل قرار گرفتن در محیط‌های با دمای خیلی بالا، ابتلا به بیماری‌های عفونی مزمن، مصرف برخی داروها، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن، کم‌خونی یا استرس ایجاد شود. بااین‌حال به اعتقاد پزشکان، ریزش مو و تنبلی تخمدان در اغلب بیماران مبتلا به سندرم PCO دو یار جدانشدنی هستند.
تنبلی تخمدان باعث یک سری تغییرات هورمونی در بدن می‌شود. این تغییرات هورمونی روی کیفیت موهای سر اثر منفی می‌گذارد و باعث ریزش مو می‌شود.
چرا تنبلی تخمدان باعث ریزش مو می‌شود؟
مهم‌ترین عاملی که باعث بروز تخمدان پلی کیستیک و ریزش مو می‌شود، به هم خوردن تعادل هورمون‌ها در بدن است. در بدن خانم‌ها و آقایان، نسبت‌های متعادلی از هورمون‌های زنانه و مردانه از جمله استروژن و تستوسترون وجود دارد.
هورمون تستوسترون از جمله هورمون‌های مهم در مردان است که به بدن آن‌ها در ساختن صفات مردانه‌ای مثل ریش و سبیل، صدای بم و هیکل عضلانی کمک می‌کند. البته این هورمون وظیفه دیگری هم دارد و آن هم تولید هورمون «دی هیدرو تستوسترون» یا DHT (مخفف Dihydrotestosterone) است.
هورمون تستوسترون هم در بدن زن‌ها و هم در بدن مردها تولید می‌شود (البته با نسبت‌های متفاوت). چیزی حدود ۱۰ درصد از این هورمون، به DHT تبدیل می‌شود. DHT بعد از ورود به خون، به گیرنده‌های ریشه مو روی پوست سر می‌چسبد و باعث تضعیف آن‌ها می‌شود. اینجاست که تنبلی تخمدان و ریزش مو به هم گره می‌خورند.
افرادی که به تنبلی تخمدان دچار هستند به دلیل عدم تعادل هورمونی، تستوسترون بیشتری در بدن خود دارند. تستوسترون بیشتر یعنی هورمون DHT بیشتر و هورمون DHT بیشتر، یعنی ریزش موی بیشتر!
حالا که ارتباط تخمدان پلی کیستیک و ریزش مو روشن‌تر شد، شاید بخواهید بدانید نشانه‌های ریزش موی پلی کیستیک چیست. در بخش بعد به این سؤال پاسخ می‌دهیم.
ویژگی‌های ریزش مو ناشی از تنبلی تخمدان
ریختن موها کاملاً طبیعی است، اما نه تا وقتی که در روز بیشتر از ۱۰۰ تا ۱۵۰ تار مو از دست بدهید. به‌صورت نرمال، هر فرد در طول یک شبانه‌روز بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار موی خود را از دست می‌دهد. امااگر صبح‌ها هنگام مرتب کردن تخت با تار موهای زیادی روی روبالشتی مواجه می‌شوید، در حمام مجبور هستید دائماً موهای ریخته را از کف زمین جمع کنید یا به‌طور غیرطبیعی گوشه‌و‌کنار خانه، روی مبل‌ها و لباس‌هایتان مو می‌بینید، بهتر است به غیرطبیعی بودن ریختن موها شک کنید. خیلی از افراد تا وقتی که حجم زیادی از موهای خود را از دست نداده باشند، متوجه ریزش موی غیرطبیعی خود نمی‌شوند. به همین دلیل است که ریزش مو و تنبلی تخمدان گاهی دیر تشخیص داده می‌شود.
ریزش موی تنبلی تخمدان، الگوی زنانه (Female Pattern) دارد. برخلاف الگوی مردانه ریزش مو (Male Pattern) که در آن ابتدا خط رویش مو در بالای پیشانی شروع به پس‌روی کرده و بعد لکه طاسی در بالای سر ایجاد می‌شود، در الگوی زنانه ابتدا موها از فرق سر (مرکز) شروع به ریختن میکنند و معمولاً خط رویش جلوی سر تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرد.
در الگوی ریزش مو زنانه که در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک رخ می‌دهد، معمولاً موها کم‌پشت، خشک، شکننده و نازک می‌شوند؛ به‌طوری‌که با شانه کردن یا حرارت دیدن، راحت‌تر از قبل می‌ریزند. همچنین به دلیل آسیبی که دیده‌اند ممکن است حالت وز پیدا کنند.
یکی دیگر از نشانه‌های ریزش موی تخمدان پلی کیستیک، خشکی و خارش پوست سر است. شوره سر یکی از مشکلاتی است که برخی افراد مبتلا به این بیماری، از آن شکایت میکنند.
رویش مجدد مو بعد از درمان تخمدان پلی کیستیک
کم‌پشت شدن مو می‌تواند برای هر کسی آزاردهنده باشد. به‌خصوص برای افرادی که با PCO دست‌و‌پنجه نرم میکنند، این عارضه ناراحت‌کننده‌تر است. خبر خوب این است که کاهش ریزش موی غیرطبیعی بعد از درمان تنبلی تخمدان کاملاً امکان‌پذیر است. درصورتی‌که عدم تعادل هورمونی مربوط به ریزش مو و تنبلی تخمدان درمان شود، پرپشت شدن مجدد موها هم اتفاق می‌افتد.
فراموش نکنید که درمان کامل این مشکل نیاز به صبر دارد و شاید چند ماه طول بکشد. نکته مهم دیگر این است که معمولاً درمان‌ها باعث توقف در ریزش موی مجدد شده و ممکن است روی رویش مجدد مو در قسمت‌های آسیب‌دیده سر اثرگذار نباشند (اگرچه رویش مجدد مو بعد از درمان تنبلی تخمدان غیرمحتمل هم نیست).
برای اینکه درمان ریزش مو PCO به‌درستی اتفاق بیفتد، باید از ترکیبی از روش‌های درمانی استفاده کنید. در بخش بعد به این راه‌حل‌ها اشاره می‌کنیم.
درمان ریزش مو و تنبلی تخمدان
درمان ریزش مو تنبلی تخمدان باید با برطرف‌کردن مشکل اصلی یعنی به هم خوردن تعادل هورمون‌ها در بدن انجام شود. در ادامه چندین روش درمان ریزش مو ناشی از تنبلی تخمدان را شرح می‌دهیم:
درمان ریزش مو در تخمدان پلی کیستیک با دارو
درمان دارویی معمولاً به کمک داروهای هورمونی انجام می‌شود که جلوی اثرگذاری هورمون‌های مردانه مثل تستوسترون را روی بدن و به‌خصوص فولیکول‌های مو می‌گیرد و باعث کاهش سرعت ریزش مو می‌شوند. این داروها روی کاهش رشد موی زائد در قسمت‌های دیگر بدن هم که از جمله نشانه‌های شایع این سندرم است اثر می‌گذارند.
مهم‌ترین داروهایی که پزشک زنان برای درمان ریزش مو ناشی از تخمدان پلی کیستیک تجویز میکنند عبارت‌اند از:
مصرف خودسرانه داروهای هورمونی می‌تواند عوارض جدی روی بدن داشته باشد. به همین دلیل درمان دارویی حتماً باید با تجویز پزشک و بعد از انجام معاینات و آزمایش‌ها آغاز شود.
علاوه بر داروهای هورمونی، مصرف قرص‌های مکمل و ویتامین‌ها مثل بیوتین، زینک، آهن و کلاژن هم می‌تواند به موها کمک کند تا سریع‌تر سلامت خود را به دست آورند.
درمان ریزش مو تنبلی تخمدان در خانه
علاوه بر درمان‌های دارویی گفته‌شده، درمان‌های حمایتی هم باید برای کمک به رشد سریع‌تر موها انجام شوند. استفاده از شامپوها و نرم‌کننده‌های آب‌رسان و شامپوهای مختص موهای آسیب‌دیده و رنگ‌شده می‌تواند در محافظت از موها و رشد سریع‌تر آن‌ها مؤثر باشد.
استفاده از برس‌های با موی طبیعی و نرم برای شانه کردن و نبستن موها با کش‌های سفت هم باعث می‌شود آسیب کمتری به موها برسد.
یکی دیگر از نکاتی که برای کاهش عوارض این بیماری باید رعایت شود، رژیم غذایی تنبلی تخمدان است. برخی از نشانه‌های این بیماری به علت مقاوم شدن بدن به انسولین ایجاد می‌شوند. مقاومت بدن نسبت به انسولین باعث تولید بیش‌ازحد این ماده در بدن و در نتیجه تولید تستوسترون بیشتر توسط تخمدان‌ها می‌شود. با رعایت رژيم معتدل، می‌توان اثرات مقاومت به انسولین را در بدن کاهش داد.
کاهش وزن هم برای خنثی‌کردن اثرات تنبلی تخمدان روی بدن مفید است. مقاومت انسولینی باعث اضافه‌وزن و تلاش برای کاهش وزن، سبب کاهش انسولین و تستوسترون در بدن می‌شود. تنها ۵ تا ۱۰ درصد کاهش وزن می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای روی بهبود علائم ریزش مو و تنبلی تخمدان داشته باشد.
چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟
فراموش نکنید که ریزش مو، مشکلی جدی است و نباید با تکیه بر قرص‌های مکمل بدون نسخه، شامپو، رژیم غذایی یا سایر درمان‌های خانگی برای حل آن تلاش کرد.
درصورتی‌که ریزش مو ناشی از تنبلی تخمدان باشد، باید درمان‌های لازم به‌سرعت دریافت شوند تا از پیشرفت آن جلوگیری شود؛ بنابراین اگر متوجه ریزش شدید و ناگهانی موها یا سایر علائم مثل پریود نامنظم، آکنه، چربی غیرطبیعی پوست، رشد موی زائد و غیره شده‌اید، حتماً با یک پزشک متخصص زنان مشورت و درمان بیماری خود را پیگیری کنید.
کلام آخر دکترساینا
در این مقاله درباره ریزش مو و تنبلی تخمدان صحبت کردیم. ریزش موی ناشی از سندرم PCO به علت افزایش هورمون تستوسترون و هورمون محرک ریزش مو اتفاق می‌افتد. الگوی ریزش موی ناشی از تنبلی تخمدان، الگوی زنانه است. در این الگو آنچه که بیشتر اتفاق می‌افتد شکننده و نازک شدن موها بوده و ریزش مو بیشتر از سمت فرق سر شروع می‌شود. درمان این مشکل به‌موازات درمان PCO یا تنبلی تخمدان انجام می‌شود که با ترکیبی از داروهای هورمونی، مکمل‌ها و ویتامین‌ها و تغییر سبک زندگی انجام می‌شود. یادتان باشد باشد در دکترساینا بهترین پزشکان متخصص زنان و زایمان آماده‌اند تا به شما در حل مشکل‌تان کمک کنند.
سؤالات متداول
تنبلی تخمدان چه ارتباطی با ریزش مو دارد؟
عدم تعادل هورمونی ناشی از تنبلی تخمدان و ترشح بیش‌ازحد تستوسترون باعث افزایش هورمون DHT می‌شود که محرک ریزش مو است.
آیا رویش مجدد مو بعد از تنبلی تخمدان اتفاق می‌افتد؟
روشن است که رویش مجدد مو بدون درمان مشکل زمینه‌ای یعنی تنبلی تخمدان اتفاق نمی‌افتد. اما با درمان مناسب، کمک‌گرفتن از پزشک متخصص زنان و اصلاح سبک زندگی، رویش دوباره موها دور از انتظار نیست.
آیا همه افراد مبتلا به تنبلی تخمدان دچار ریزش مو می‌شوند؟
خیر؛ ۲۰ الی ۴۰ درصد از افرادی که مبتلا به این سندرم هستند دچار مشکل ریزش مو می‌شوند.
جدول خلاصه‌ی مشخصات بیماری
| نام بیماری | ریزش موی تنبلی تخمدان (PCOS) |
| تخصص مربوطه | متخصص زنان |
| علائم | شکنندگی مو، نازک و کم‌پشت شدن مو، ریزش غیرطبیعی و ناگهانی مو |
| عوارض | طاسی، ضعیف‌شدن ریشه مو |
| علت | افزایش ترشح هورمون تستوسترون و DHT |
| موارد ریسک بالای ابتلا | افراد مبتلا به اضافه وزن، سابقه ژنتیکی ابتلا به PCOS |
| روش‌های تشخیص | آزمایش خون، سونوگرافی |
| روش‌های درمان | داروهای هورمونی، اصلاح سبک زندگی، شامپوهای مراقبتی |
| داروها | قرص ضدبارداری، اسپیرونولاکتون، سیپروترون استات، فلوتامید، فیناستراید، متفورمین |
| میزان شیوع | ۲۰ تا ۴۰ درصد افراد مبتلا به تنبلی تخمدان[i] |
منابع
[۱] Gainder, S., & Sharma, B. (2019). Update on Management of Polycystic Ovarian Syndrome for Dermatologists. Indian dermatology online journal, 10(2), 97–۱۰۵. https://doi.org/10.4103/idoj.IDOJ_249_17
اطلاعات این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی شماست. به‌هیچ‌عنوان بدون مشورت با پزشک اقدام به خوددرمانی نکنید.
منبعی یافت نشد.
سلام خوبین. همسر من ۲۲ سالشه. تنبلی تخمدان داره. موهای سرش نازک شده. فرق سرش تقریبا مشخصه دیگه. ریزش هم داره نه خیلی شدید ولی قابل توجهه. ایا بعد از درمان تنبلی تخمدان امکان رویش مجدد موهاش وجود داره؟ با روغن هایی مناسب ریشه و… ممنون میشم کامل پاسخ بدید متشکرم
سلام. تنبلی تخمدان درمان قطعی نداره، یعنی اینطور نیست که بیماری از بین بره، بلکه با مصرف دارو، رژیم غذایی مناسب و یک‌سری تغییرات در سبک زندگی کنترل میشه. علائم بیماری هم با تحت کنترل در آوردن بیماری بهبود پیدا میکنند.